Gaza kan zomaar Bidens Vietnam worden
President en Democraat Joe Biden moet opletten dat de pro-Palestijnse protesten zich bij de verkiezingen niet tegen hem keren. Zijn Republikeinse voorgangers Reagan en Nixon grepen immers de macht na maanden van studentenprotest.
Zo veel mogelijk levens sparen is zonder twijfel de reden waarom Biden zich zo heeft uitgesloofd voor een staakt-het-vuren in Gaza. Met de bombardementen op Rafah en een dreigend grondoffensief lijkt die kans weer voor een tijd verkeken. De Amerikaanse president, en bij uitbreiding de Democraten, hebben een gevechtspauze ook zelf dringend nodig om het groeiende jongerenprotest te doen verstommen.
Niet alleen aan universiteiten zijn er momenteel bezettingen, ook in de humaniora verlaten leerlingen uit protest de klas. In New York sloot voor het eerst een groep academici zich bij het protest aan met een bezetting van de campus. Ermee dreigen – op termijn – geen wapens meer te sturen, maakt op de actievoerders geen indruk. Maar fel studentenprotest kan een groot probleem zijn voor Democratische politici.
Rotzooi opkuisen
Ronald Reagan wordt algemeen gezien als de Republikeinse president die zijn partij fors deed opschuiven naar rechts. Zijn eerste stap naar het Witte Huis zette hij in 1966 door de gouverneursverkiezingen in Californië te winnen. Zijn belangrijkste campagnepunt was “de rotzooi aan de universiteit van Berkeley”, in Californië, op te kuisen. De ‘linkse’ Free Speech Movement had die bezet om het recht op vrije politieke meningsuiting te eisen op de universiteit. Reagan verweet de toenmalige Democratische gouverneur niet hard genoeg in te grijpen “tegen de beatniks en de radicalen”, “de anarchie en het relschoppen”. Hij eiste een gedragscode voor de studenten “om hen te dwingen het goede voorbeeld te geven in gedrag en waardigheid”. Reagan won de verkiezingen met een miljoen stemmen verschil, dankzij zijn boodschap “recht en orde te herstellen”. De burgers in Californië waren zo gechoqueerd door de burgerlijke ongehoorzaamheid dat ze zich massaal achter hem schaarden.
Haast woordelijk worden de uithalen van Reagan nu herhaald door Republikeinen, inclusief de eis om een gedragscode voor studenten in te voeren.
“Zwijgende meerderheid”
De man die Reagan naar voren had geschoven, was Richard Nixon. Die won zelf in 1968 de presidentsverkiezingen, surfend op de onrust door de anti-Vietnambetogingen en de universiteitsbezettingen. Met een campagne die volledig geënt was op het stoppen van “de chaos en de rellen”. Het kantelmoment was de Democratische conventie in Chicago, de stad waar ook dit jaar de Democraten neerstrijken. Die werd toen overschaduwd door straatrellen met antioorlogsactivisten.
De geschiedenis toont aan dat van zodra er wanorde heerst en straatgeweld de kop opsteekt, gematigde kiezers – door Nixon “de zwijgende meerderheid” gedoopt – overstappen naar de Republikeinen. Onderzoek toont aan dat het bij 65-plussers gaat over meer dan de helft die het Democratische schip dan verlaat.
Donald Trump noemde de pro-Palestijnse protesten “een schande” en verweet Biden “niet het juiste signaal te geven”. De Republikeinse presidentskandidaat wachtte al lang op een kans om Biden aan te vallen om zijn zwakke aanpak van de onrust. Hij zal het niet laten zijn gelijk te claimen. Vier jaar geleden voerde hij campagne met de slogan “met Joe Biden wordt het nooit veilig.”
Tijdens de voorverkiezingen was er al protest tegen Bidens pro-Israëlische houding, en dan vooral door jonge kiezers. Als die in november de verkiezingen boycotten, zit hij met een huizenhoog probleem. Biden werkt al maanden met jongerengroeperingen om hen aan zijn kant te krijgen. Vijftien grote organisaties hebben al toegezegd om tienduizenden leden uit te sturen om voor hem campagne te voeren. Maar elke stap die hij in de richting van de actievoerders zet, kan hem in andere leeftijdscategorieën stemmen kosten.
De 65-plussers staan zonder discussie achter Israël en de generatie jonger dan 35 kent vooral Israël voor zijn brutale politiek. Hun informatiebronnen nu zijn verslagen op Tiktok gemaakt door Palestijnen in Gaza. Net als eind jaren zestig zijn ze op basis van wat ze zien niet geneigd om hun standpunten te milderen.
Biden zegt weinig over de acties. Een keer verdedigde hij hun recht op protest maar veroordeelde hij de chaos. Chaos die er in de ogen van gematigde kiezers al was. Amerikaanse vlaggen worden vervangen door Palestijnse, net zoals die van de Vietcong zestig jaar geleden werden gehesen. Blokkades van universiteiten of burgerlijke ongehoorzaamheid van high school-tieners choqueren.
Vervreemden
De linkse Democraat Bernie Sanders, die zich achter de president schaarde, waarschuwde al dat Gaza het Vietnam van Biden kan worden als hij niet naar de proteststemmen luistert. “President Lyndon Johnson zag ervan af om zichzelf kandidaat te stellen voor een tweede ambtstermijn omwille van de oppositie tegen zijn Vietnam-aanpak”, aldus Sanders. “Ik ben heel erg bezorgd dat president Biden zich in een positie aan het manoeuvreren is waarbij hij niet alleen van jongeren vervreemdt, maar ook van een groot deel van de Democratische basis door zijn visie op Israël en deze oorlog.”
Die Lyndon Johnson probeerde de meubelen nog te redden voor zijn vicepresident Hubert Humphrey, door een week voor de verkiezingen de bombardementen te laten ophouden. Het plan mislukte. De klok tikt voor Biden om Israël en Hamas tot een staakt-het-vuren te dwingen.