Hoodredacteur Liesbeth Van Impe blikt vooruit naar het Griekse referendum
et Griekse woord voor akkoord is symfonia. Maar dit weekend worden in Athene eigenlijk enkel wanklanken verwacht. De Grieken maken zich op voor een referendum dat hun toekomst moet bepalen, al weet niemand precies hoe. Net zoals Griekse helden strompele
H Meer dan vijfentwintig eeuwen geleden was Griekenland de bakermat van de tragedie. Antigone die tegen de wet in haar broer begraaft. Medea die haar kinderen vermoordt als wraak op haar geliefde. Oedipus die zijn ogen uitsteekt als hij beseft dat hij met zijn moeder getrouwd is. De Griekse held herken je aan het noodlot dat hem boven het hoofd hangt en waaraan hij nooit ontsnappen kan. Hij is een pion in de spelletjes die de goden spelen.
De goden hebben Griekenland intussen al lang verlaten, maar het gevoel een speelbal van hogere machten te zijn, dat is gebleven. Met aan de ene kant de eigen incompetente/roekeloze politici en aan de andere kant de onverbiddelijke Europeanen moeten de Grieken zondag kiezen tussen een ja en een nee waarvan niemand de implicaties kan voorspellen. Net als de Griekse held zijn ze vrij in hun keuzes, maar machteloos over de uitkomst. De moderne Griekse tragedie werkt met schuldbalansen, steunfondsen en trojka’s. Er lopen meer boekhouders dan helden in rond. Maar de kansen op een dramatische afloop zijn nog altijd even groot.
DE ERFZONDE
Hybris
Aan de basis van elke goede tragedie ligt overmoed. Alles begint met de ondoordachte toetreding van Griekenland tot de euro, ondanks het feit dat het geknoeid had met de cijfers en iedereen dat wist. Aan Europese kant zit de hybris in het feit dat er een muntunie gecreëerd werd zonder politieke instrumenten om problemen op te lossen. In de nasleep van de bankencrisis bleek dat een helse combinatie. De eurozone was plots een ‘huis dat in brand stond, zonder nooduitgang’. Europa is nu al vijf jaar, met vallen en opstaan, die nooduitgang aan het zoeken. Op papier klonk het logisch: Griekenland werd overeind gehouden met Europees geld en in ruil moest het hervormen. Meer dan 240 miljard werd er opgehoest. Tien procent daarvan ging echt naar de Grieken, de rest werd gebruikt om private schuldeisers te betalen, in de eerste plaats Duitse, Franse en ook Belgische banken. In 2010 kon Griekenland de Europese banken met zich meetrekken in de ondergang, vandaag zit het risico volledig bij de Europese belastingbetaler. Het zijn diezelfde banken die nu komen vertellen dat een Grexit reuze meevalt. Voor hen toch. We zeiden het al, alles begint met hybris.
DE TRAGISCHE HELD
Tsipras
Een land krijg je niet op zes maanden aan de rand van het bankroet, dat vraagt een volgehouden inspanning van jaren. Het is dan ook aandoenlijk de stoet ex-premiers te zien passeren die nu huidig premier Tsipras aanvallen. Stuk voor stuk zijn ze mee verantwoordelijk voor de puinhoop, stuk voor stuk zijn ze er niet geslaagd die op te kuisen. Als de Grieken zich een half jaar geleden uiteindelijk tot radicaal-links bekeerden, was het vooral omdat ze al het andere al vruchteloos uitgeprobeerd hadden. Het maakt daarom van Tsipras nog geen messias. De voorbije maanden verknalde hij zowat elke kans om bondgenoten te vinden. Het is zeer de vraag of het bonte allegaartje dat zijn partij is wel in staat zou zijn de broodnodige hervormingen door te voeren. En al behoudt hij in het openbaar zijn cool, het is intussen duidelijk dat hij de voorbije dagen een paar keer de trappers kwijt is geweest. Morgen kan zijn politieke carrière erop zitten. En zelfs als hij het haalt, is zijn toekomst onzeker. Maar als Tsipras met de moed der wanhoop blijft doordoen, dan is het omdat hij ook één ding zeker weet: op een aantal punten heeft hij gewoon gelijk. De schuldposi-
tie van Griekenland is niet houdbaar. De opgelegde maatregelenrege zullen het niet noodzakelijkzake beter maken. En de GriekenGrie blijven geen hulpprogramma’sgram pikken die hen dieper in de put duwen.