FEESTEND OP DE RAND VAN DE AFGROND
61 procent van Grieken stemt tegen besparingsplan Tsipras haalt gram, niemand weet hoe het nu verder moet
Griekse vlaggen, vuurwerk en duizenden uitzinnige mensen. In Griekenland werd gisteravond feest gevierd, nadat de eerste resultaten van het referendum binnensijpelden. Een referendum waar de Grieken duidelijk gekozen hadden: met 90 procent van de stemmen geteld, koos ruim 61 procent van de Grieken voor ‘Oxi’ en dus tegen het besparingsplan dat Europa hen wil opleggen. Een duidelijke overwinning dus voor premier Alexis Tsipras, wiens lot verbonden was aan de uitslag. Maar de feestvierders mochten gisteravond dan wel in extase zijn, niemand die eigenlijk weet hoe het nu verder moet. De Griekse banken zitten wellicht vandaag al zonder geld. De Europese Centrale Bank plant daarom vandaag een zitting, om te beslissen of de Griekse banken nieuwe noodleningen krijgen. Bovendien beloofde Tsipras om binnen de 48 uur een deal met Europa te bereiken. Maar die onderhandelingen worden nu ongetwijfeld nog een pak moeilijker dan al alle mislukte pogingen die al achter de rug zijn.
MARGARITA We hebben de wereld getoond wat we waard zijn
Ze hebben ervoor gebeden en geschreeuwd. Maar dat oxi het gisteren met zo’n ruime meerderheid zou halen, hadden zelfs de meest rabiate nee-stemmers niet durven te hopen. Uitzinnig waren ze toen de resultaten binnenkwamen, waarop een massaal volksfeest losbarstte op de pleinen van Athene. ‘De democratie laat zich niet chanteren’, zei Alexis Tsipras, al zeker voor één avond de grootste Griekse held.
Toeterende scooters, een luide trom, dozijnen Griekse vlaggen en zelfs vuurpijlen. Even leek het gisteravond laat op het Syntagmaplein alsof Griekenland van land op de afgrond was omgeturnd tot winnaar van een WK. ‘Voor ons voelt het ook zo. We hebben de wereld getoond wat we waard zijn’, zegt Margarita (34). ‘We laten niet meer met ons sollen. En dat moet gevierd worden.’ Ze is door het dolle heen. Met een oxi-sticker op haar arm zit ze al sinds 19 uur te wachten op de eerste resultaten. Op het Klaphtmonos-plein, op een boogscheut van Syntagma, is een groot scherm geïnstalleerd door de aanhang van Syriza. De zenuwen staan er gespannen. Een eerste voorzichtige meerderheid durven ze nog niet te geloven. Maar stukje bij beetje begint het besef te komen. De dikke vette neen naar de Merkels van deze wereld zal het gaan halen. Maar pas wanneer bijna de helft van de stemmen is geteld, springt Margarita recht. Verbaasd, maar ook stralend van geluk. Ze vliegt haar vriend in de armen, poseert gewillig met een oxi-vlag voor de verzamelde pers. En ze lacht haar tanden breder bloot dan ze de afgelopen weken heeft kunnen doen.
De Kleine Prins
Ze is niet de enige. Griekse volksmuziek schalt uit alle boxen. Enkele groepjes oudere mensen wagen zich aan een uitbundige sirtaki. Uit alle richtingen komen dolgelukki- ge Grieken aangerend. Met vlaggen, met toeters en bellen. Klaar voor de overwinningsmars op Syntagma. Het parlement is opnieuw heroverd door Tsipras en de zijnen. De menigte is klaar om hem als held te ontvangen. Maar Tsi- pras zou hen uiteindelijk via televisie toespreken. ‘De democratie laat zich niet chanteren’, zei hij. ‘Dit is een overwinning van de democratie. Jullie hebben een moedige keuze gemaakt. Maar ik ben er
mij ten volle van bewust dat jullie me geen mandaat hebben gegeven om Europa te splijten, maar een mandaat om ons te helpen een leefbare oplossing te onderhandelen. We hebben gekozen voor een solidair Europa.’ Toch hebben de voorbije weken duidelijk hun tol geëist. Met kringen onder de ogen en een koortsblaas op zijn lip was Tsipras ’s ochtends gaan stemmen. Hij kon nog net een glimlach op zijn lippen toveren
toen hij zich een weg baande door de massa perslui en fans die hem stond op te wachten aan het stembureau. Enkele minuten later kwam Tsipras vastberaden weer naar beneden. Op een geïmproviseerd podium – niet meer dan enkele palletten – hield hij een korte maar begeesterende speech. Zoals steeds zonder das, want die wil hij niet dragen zolang zijn land in crisis zit. ‘Ze kunnen de wil van een regering negeren, maar niet de
wil van een volk. Vandaag vieren we de democratie’, zei hij. ‘Ik ben er zeker van dat we morgen het pad van alle Europese volkeren zullen hebben bepaald. Een pad dat terugleidt naar de oorspronkelijke Europese waarden van democratie en solidariteit. Ik ben heel optimistisch.’ Treffend hoe amper enkele meter achter hem een muurschildering prijkt van de Kleine Prins. Nog zo’n jongen die zo graag wilde geloven in zijn eigen visie. ‘Misschien lukt het deze keer ook echt’, fluistert iemand. De woorden zouden profetisch blijken.
En nu?
De feestvierders mochten gisteravond dan in extase zijn, niemand die eigenlijk weet hoe het nu verder moet. ‘Het is jammer dat dit referendum er is gekomen’, zegt nee-stemmer Iro Singarefs (64). ‘Deze week nog sijpelde de twist zelfs mijn huis binnen. Mijn twee schoonzonen zouden bijna beginnen vechten zijn voor hun overtuiging. Het referendum zet iedereen tegen elkaar op. Hopelijk eindigt het niet in een burgeroorlog.’ Hoe een diep verdeeld land de kloof weer kan dichten was de vraag waar niemand gisteren een antwoord op had. ‘Maar dat is er eentje voor morgen’, aldus de werkloze Andreas (27). ‘Vanavond vieren we.’