‘Natuurlijkben ik een narcist'
Cabaretier geeft maatschappij een schop onder de kont met nieuwe plaat
Hij is de luis in de pels van alles wat politiek correct is. En ook op zijn nieuwe plaat Popstukken doet cabaretier Hans Teeuwen (47) wat hij het best doet: de maatschappij een spiegel voorhouden. Puntig en scherp, in een sausje van swing, bigband en funk. ‘Ga je ook een recensie schrijven? Ik ben benieuwd. Met die journalist van de Volkskrant heb ik nog een ei te pellen.’ Dat belooft.
‘Interviews, da’s een noodzakelijk kwaad. Ik vind het best leuk om over m’n werk te praten, maar ik heb er al te veel gegeven.’ Zo, Hans Teeuwen zet meteen de toon bij aanvang van ons gesprek naar aanleiding van zijn nieuwe, Nederlandstalige plaat Pop
stukken. Intussen zwiert hij vervaarlijk heen en weer met een loden pijp die hij ergens in een berghok bij Woestijnvis vond, waar we elkaar treffen. En dat zal hij het komende uur blijven doen. ‘Ga je ook een recensie schrijven? Mooi, ik ben benieuwd. Met de journalist van de Volkskrant heb ik alvast nog een ei te pellen.’ En hij aait zijn pijp. De omstreden Nederlandse cabaretier vernielde met shows als Trui en Industry of Love al menig heilig huisje. Geitenwollensokken, migranten of mensen met een beperking, iedereen moet eraan geloven. Ook al wil hij naar eigen zeggen ‘geen moraal uitdragen’. En op het nieuwe album is het moeilijk om naast teksten als ‘je kunt stemmen wat er met de lijken moet gebeuren’ te kijken. Of te luisteren. Het heeft iets surreëels, zulke lyrics op een bedje van jazz, bigband en swing. Maar het werkt wel. Benadert ‘Popstukken’ de verhoopte genialiteit?
‘Ik ben tevreden over het resultaat. Het moest swingen en het Nederlands mocht niet ongemakkelijk of geforceerd klinken. Voorts had ik niet echt een uitgangspunt, ik bekeek het van nummer tot nummer. Eens je er flink wat hebt, kan je kijken of er tussen tien liedjes een soort van samenhang is.’ Was het een moeilijke bevalling? ‘Het was een stressvolle periode, omdat ik tot het obsessieve toe met taal bezig was. En als ik eenmaal aan een nummer sleutel, wil ik het ook af hebben. Anders is er een grote kans dat ik nooit meer de juiste concentratie vind en raak ik in een manische paniek. Alle clichés zijn ook waar. Hoe je vlak voor je inslaapt ineens een goed idee hebt, maar geen pen. Waarna je in je onderbroek naar beneden holt en alleen maar pennen vindt die het niet doen. (buigt zich naar het bandrecordertje en schreeuwt) Ze doen het nooit! (kalmeert weer) En geen papier, waardoor je op een envelop moet krabbelen.’ Als ik de liedjesteksten lees, ben je door de jaren heen niet erg veranderd. ‘Ik zou het niet weten. Dat heb je met narcisten. Je zit zó dicht op jezelf dat je geen veranderingen meer waarneemt.’ Hans Teeuwen, de grote narcist? ‘Ik ken geen solocabaretier die géén narcist is. Dat word je vanzelf als je de hele tijd op een podium staat. En voor je het weet waan je jezelf het middelpunt van de wereld. Wat natuurlijk niet zo is. Narcisme, je wordt er niet vrolijker van. Je focust op jezelf, tot je op jezelf bent uitgekeken. Om je heen kijken en je laten prikkelen door je omgeving, levert meer op dan met je ego bezig zijn. Meestal ligt dat ego in foetushouding om zichzelf te huilen. Hoe gelukkig ben je dan?’ Maar je hebt nooit een carrièreswitch overwogen?. (veert op en neer) ‘Nee. Sterker nog: als deze carrière mislukt, dan is mijn hele leven gefaald. Zo denk ik erover. Maar dat is tegelijk mijn drijfveer, de urgentie waarmee ik het podium betreed. Het voelt alsof alles voortdurend op het spel staat. Ik word er zelf soms gek van, maar ik ben gelukkig een amusante gek om naar te kijken.’ Tijd voor een cursus zenboeddhisme. ‘Ik heb één ervaring gehad waarbij mijn ego er als het ware afviel. Nadat ik de drug MDMA had gebruikt. (lacht) Ik kon zelfs voor het eerst naar andere mensen luisteren. Verrukkelijk was dat. Ik heb die ervaring daarna helaas nooit meer opnieuw kunnen creëren, hoezeer ik ook probeerde.’ Knaagt het niet aan dat ego dat liedjes met teksten als ‘swaffel de koran’ nooit de radio zullen halen? ‘Natuurlijk vind ik dat jammer, en wat erger is: meer en meer mensen lijken daar almaar meer vrede mee te nemen. Dat er een beperking is aan de vrijheid van meningsuiting.’ Kritiek op religie, het blijft duidelijk een stokpaardje. ‘Ik hoop dat de mensheid over religie heen groeit, en ik hoop daar een bijdrage aan te kunnen leveren. Het belachelijk maken van geloof is daarin cruciaal. Het is een misvatting te denken dat de agressie uit islamitische hoek voortkomt uit kritiek op de islam. Het is net een gebrek aan kritiek dat ertoe leidt dat het uit de hand loopt, zoals bij ISIS. Mensen komen op een punt dat ze denken dat alles kan,
zolang het maar theologisch onderbouwd is. Die heilige status van religie moet weg.’ Dus eigenlijk wil je tóch een moraal uitdragen? ‘Hoe ik tegen de wereld aankijk, sijpelt door in mijn werk. Maar ik zeg niet op voorhand: dit is wat ik vind, nu ga ik kijken of ik een cabareteske manier kan verzinnen om die boodschap over te brengen. Als ik twee teksten heb, een grappige en een die perfect mijn mening weerspiegelt, kies ik altijd voor wat grappiger is. Anders zou ik de politiek ingaan. Als er echt iets is waar ik me druk in maak, dan ventileer ik die mening op tv of op het internet.’ Zoals de filmpjes die je postte na de aanslag op Charlie Hebdo? ‘Dat incident raakte zo erg aan wat ik doe. En er was de associatie met mijn vriend Theo Van Gogh (de vermoorde Nederlandse cineast, nvdr.). Dit waren ook bewakers van de vrije meningsuiting. Op tv zag ik daarna discussies over het feit of die cartoons al dan niet grappig waren. Dan ben je moreel al in de war. Ik zag er een soort capitulatie in. Zo van: als je precies doet wat de fascisten zeggen, valt het allemaal wel mee.’ Hielp het om je emoties te kanaliseren? ‘Ja, om niet gek te worden van boosheid. Dat had ik echt nodig op dat moment, daar zat niets van ijdelheid achter. Nu, dat eerste filmpje maakte ik stoned.Ik zat de hele dag naar die gruwelijke beelden te kijken en was helemaal gaar. Ik nam enkele trekjes van een joint en toen ging er een creatief motortje lopen. Dat was meteen het einde van mijn gezonde, cleane periode. Maar het luchtte op. De filmpjes die ik daarna heb gemaakt, zijn coherenter.’ Je observeert scherp. Heb je een recept om de maat- schappij beter te maken? ‘Jezelf oprecht verdiepen in de argumenten van je ideologische tegenstander, dat moeten we doen. Daar is zelfdiscipline voor nodig, want dan loop je het risico dat je op andere gedachten wordt gebracht. Dat is moeilijk, want ik hoor ook liever iemand nóg briljanter mijn eigen mening verkondigen.’ Kan je nog over straat lopen zonder te worden uitgescholden? ‘Dat valt best mee. Ik heb wel een dikkere huid ontwikkeld. Ik heb gemerkt dat wanneer je in tv-programma’s je pijlen richt op politieke cor-
rectheid heid en al eenseen linkseli k dogma’s aanvalt, de tegenaanval daar meteen is.’
Krijg je complimentjes? ‘Vaak, hoor. Of vreemde opmerkingen. Laatst werd ik
aangeklampt door een man. Ik ben net zoals jij, zei hij. Ik heb ook m’n wijf in elkaar geslagen. Ik dacht: Waar heb ik dát in hemelsnaam verteld?’ En intussen lopen de vrouwen gillend van je weg? ‘Integendeel. Ik verkies de term pussy magnet. Ik heb een actief seksueel charisma waar ik soms zelf over strui- kel. De vrouwtjes willen door mij op een agressieve manier gebruikt worden, maar ik ben eigenlijk een jongen van de tederheid. Ruwe bolster, blanke pit. (lacht) Bovendien heb ik een weergaloos aantrekkelijke vriendin, dus ik doe er niet aan mee.’ Zie je jezelf zo doorgaan tot je zestig bent? ‘Ik denk daar liever niet over na. Op een dag nog eens iets maken waar iedereen het over heeft, dat idee kan ik niet loslaten. Iets wat een groot, doorslaggevend succes is. Terwijl je misschien realistisch moet zijn en beseffen: je hoogdagen liggen achter je.
(pauzeert) Ah, ik vind dat gezonde ambitie. Anders word je maar lui en dik en krijg je hart- en vaatziekten. Maar het is zwaar om heen en weer geslingerd te worden tussen het moment waarop je over je nieuwe project denkt
Dit is fantastisch en het moment waarop je op aarde komt en merkt dat het maar weinig mensen interesseert.’
INFO Op 9 september staan Hans Teeuwen en The Painkillers in de Trix in Antwerpen, op 10 september in de AB in Brussel. De dvd van Pop
stukken verschijnt op 28 september.