Naučni skup “Ustavnost Bosne i Hercegovine kroz historiju”

U povodu 25. novembra - Dana državnosti Bosne i Hercegovine

Upovodu 25. novembra, Dana državnosti Bosne i Hercegovine, 23. novembra je na Univerzitetu u Sarajevu održan naučni skup o temi “Ustavnost Bosne i Hercegovine kroz historiju” u organizaciji Univerziteta u Sarajevu i Instituta za historiju Univerziteta u Sarajevu. U ime domaćina - organizatora prisutnima su se, otvarajući skup, obratili: dr. Sedad Bešlija, direktor Instituta za historiju Univerziteta u Sarajevu i prof. dr. Rifat Škrijelj, rektor Univerziteta u Sarajevu. Direktor Bešlija je istakao: “Stabilnost države ali i njen značaj jasno se oslikavaju kroz pitanje ustavnosti. Poštivanje ustava i ostalih akata od strane svih državnih institucija, ali i građana države karakteriše snagu vladajućeg sistema. U burnim procesima tranzicije kroz koje je država Bosna i Hercegovina prošla u posljednja dva stoljeća doneseno je više ustava“, te je dodao da je cilj konferencije da propita, revidira i prepozna izazove novih tumačenja ustava kroz historiju. Rektor, prof. dr. Rifat Škrijelj, je u svom obraćanju naglasio: „Ono što čini izraziti fenomen jeste činjenica da je Bosna i Hercegovina kroz historiju uvijek uspijevala da sačuva svoj nukleus državnosti i opstane u različitim ustavnim i pravnim sistemima. Bila je Banovina, Kraljevstvo, Ejalet Corpus separatum, Narodno vijeće, Federalna jedinica, Narodna Republika, Socijalistička Republika, Republika Bosna i Hercegovina i sada dejtonskim ustavom Bosna i Hercegovina.”

Naučni skup “Ustavnost Bosne i Hercegovine kroz historiju” je organizovan kroz tri sesije. U prvoj sesiji svoje referate izlagali su: prof. emeritus Kasim Trnka o temi Etnički i građanski princip u ustavnom razvoju Bosne i Hercegovine, zatim izlaganje prof. dr. Dževada Drine (Univerzitet u Zenici – Pravni fakultet) o temi Buđenje nacija – Ustavna balkanologija i Bosna i Hercegovina, izlaganje doc. dr. Antonia Pehara (Sveučilište „Hercegovina“u Mostaru), te izlaganje prof. dr. Ajdina Huseinspahića i doc. dr. Sedada Dedića (Univerzitet u Zenici – Pravni fakultet).

U okviru druge sesije dr. Hana Younis (Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju) govorila je o bosanskom Vilajetskom ustavu iz 1865. i njegovom utjecaju na svakodnevni život. Akademik Dževad Juzbašić (Akademija nauka i umjetnosti BiH) izlagao je o temi Problemi proglašenja Zemaljskog ustava u 1909. godini, a dr. Muhamed Nametak izlagao je o temi Zemaljski ustav (Štatut) za Bosnu i Hercegovinu iz 1910. godine. Prof. dr. Ivan Balta (Sveučilište “Hercegovina” u Mostaru i Sveučilište “J. J. Strossmayer” u Osijeku) govorio je o državotvornom značenju Zemaljskog ustava (Štatuta) Bosne i Hercegovine iz 1910. kao potvrdi kontinuiteta državnosti, prema historiografskim izvorima, posebno mađarskim “Boszniai Hirek”.

Treća sesija počela je izlaganjem prof. dr. Omera Hamzića (Izdavačka kuća Monos Gračanica) o temi Muslimanska politika sporazuma i ‘Turski paragraph’ Vidovdanskog ustava, a nastavljena je izlaganjem dr. Dženite Sarač-Rujanac (Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju) Ustavi iz 1963. i 1974. godine kao uvod u fazu Zrelog socijalističkog samoupravljanja i Prirodan hod ka ravnopravnosti.

Prof. dr. Zijad Šehić (Univerzitet u Sarajevu – Filozofski fakultet) govorio je o Dejtonskom mirovnom sporazumu, a prof. emeritus Azem Kožar (Društvo historičara Tuzla) o Odrazu Dejtonskih ustavnih odredbi na obrazovne, naučne i kulturne tokove u Bosni i Hercegovini.