Na Voca ni Waqa Mai Bukatatanoa kei na Lilabalavu
Tabana ni Vosa kei na iTovo Vakaviti, 1999. Na italanoa qo au na yavutaka ena itukutuku a vola e dua na itaukei qai tabaki ena Na Mata ena Okotova, 1893.
A volai me isau ni kerekere a tabaki taumada ena yabaki oya mera volavola yani o ira era bau kila tu na nodra itukutuku matata na qase e baleta na voca ni dua na waqa levu ena cakau o Bukatatanoa, na matetaka levu na lilabalavu kei na kalokalo vakabuina a laurai donumaka na gauna oya.
Ni tekivutaka na nona ivola na itaukei a volavola yani, e vola toka ni rua na waqa a voca ena cakau o Bukatatanoa, a soqona mai na itukutuku ni imatai ni waqa vua na marama o Lavenia, na lewenikoro e duabau o Vatutuva (e dua na koro mai Oneata ena gauna oya) sa qai vo. A va qo na nona italanoa.
NA IMATAI NI WAQA
Nira qai yadra ena dua na mataka mera rai yani i Loa, na vatu ena tokalau cevaceva, via dua na maile mai Vatutuva, era sa raica wale ga na kuila damudamu, na isulu kei na itutuvi. Era sa mate ni vakasamataka na ka e votu tu mai oya mai Loa. Nira qai raici ira tale na kaivalagi ena ulunivanua era sa nanuma sara ga nira sa tiko kina na kalouvu.
Era sa qai tala e lewe rua na kai Levuka (qo o ira na kai Levuka mai Bau era a lai vakoro mai Lakeba, era sa mai tiko vakavulagi e Oneata) me rau lai raica mada mai, se cava sara mada oya. Rau mani vakarautaka sara nodrau waqa, rau voce sara yani. Na ka erau raica ni rau sa voleka yani, e vaka ga na ibulibuli ni tamata, ia e rau qai tukuna va qo, “Era kalouvu baleta nira katia tiko na bukawaqa qai olo tu na daligadra.”
E vakamacalataka na itaukei ni ivola qo ni ibalebale ni vosa oya ni rau a raici ira nira kana paipo tiko ra qai vakaisala damudamu kece tu. E kainaki ni manua na waqa oya.
Ni rau sa mai vakasavu itukutuku, sa qai vakarewa na `Taiwalata’, e dua na drua, a mua sara yani i Loa, lai usani ira lesu mai na vulagi.
E dua vei ira na kaivalagi qo a mai bulu kina, e sega ga ni macala na vuni nona mate, e moku beka se tauvi koya na lila. Nira sa biubiu oti na kai Levuka, mera kauti ratou na kaivalagi i Bau, sa qai veitauvi mai Oneata na lila. E mira kina na uludra, salavata kei na coka ni kete, sega sara ga ni dua na kena wai ena gauna oya.
E kainaki ni so vei ira na mate era mokuta na kai Levuka, sega ni matata vinaka se so tale na ka e qai caka vei ira, se ra sa bulu ga. A sega sara ga ni dua na wai vakaviti e rawata na mate oya. E so era sa kuna ga nira sa davo balavu tu, ra sa duka tale ga, so tale ga era bulu bulabula.
Nira sa yaco yani i Bau na kai Levuka era taura taucoko sara na nodratou iyaya na kaivalagi. Nodra yaco yani qo na kaiwaqa ni valagi era qai kila kina vakadua na turaga ni Bau na ivakavakayagataki ni dakai. Era a vunitaka tale ga na qase ni Oneata e so na saqa nukunidakai me nodra ibena, vaka kina na kena ivutu me nodra imilamila. E qai kilai tale ga vakadua mai Bau