Me Tokoni na Veivakatoroicaketaki ni Matanitu: Mata ni Tikina Buretu
Evakaraitaka na Mata ni Tikina mai Buretu ko Atunaisa Loco sai koya me dau tokoni na veivakatoroicaketaki esa vakayacora tiko na matanitu ena noda vanua. A vosa tiko ko Atunaisa ena Bose ni Yasana ko Tailevu ka vakayacori mai Naisausau, Namara e nanoa.
Tukuna ni veivakatoroicaketaki oqo e se tekivu mai ena 1972, ka sa totolo sara ena gauna nikua ena veiliutaki ni matanitu na FijiFirst. E vakaraitaka na nona vakavinavinaka vua nai liuliu ni Matanitu na Paraiminisita o Voreqe Bainimarama ena nona veiliutaki vinaka ka vaka kina na kena tarai Viti taucoko na veivakatoroicaketaki esa vakayacori tiko oqo. E kaya ni veivakatoroicaketaki oqo e wili kina na gaunisala, na livaliva, na vuli kei na bula raraba.
E kaya ni sa vakavotukana tiko mai nai tuvatuva ni matanitu ka dodonu mena rawati ena loma na 20 na yabaki.
E vakasalataki ira tale tiko ga na kawa itaukei ko Atunaisa ena kena veisau na nodra vakarau ni rai kei na vakasama ena kena vakayagataki vinaka na iyau bula mera vakatoroicaketaki kina. “Meda vakayagataka vinaka nai solisoli sa solia rawa mai vei keda na Kalou, ka meda kua ni vakawelena tu. Ke sega ena kauta tani tale vei keda. Na sautu e tiko ga ena noda vanua ka sa vo ga meda vakayagataka vinaka me rawa ni da sautu ka vutuniyau vinaka kina.”
Na sautu e tiko ga ena noda vanua ka sa vo ga meda vakayagataka vinaka me rawa ni da sautu ka vutuniyau vinaka kina.”
VEIVAKATOROCAKETAKI ENA YASANA O TAILEVU
Ia, e vakairataka o Bainimarama, mai na 2014 me yacova na 2021, sa sivia na $272 na milioni sa vakatorocaketaki kina na yasana o Tailevu.
■E $79.4 na milioni e vakayagataki ena vuku ni veivuke ni ‘social welfare’, na valuti ni dravudravua kei na nodra vukei na vakaleqai tu na ituvaki ni yagodra.
■$31.5 na milioni ena vuku ni gacagaca ni veivakatorocaketaki, na vakavinakataki ni wavu e Waidalice, na ta ni gaunisala e Cautata ki Waicoka, gaunisala e Kiuva ki Kaba, na itatakoso e Nadali, gaunisala e Kasavu, gaunisala e Natila, gaunisala e Visa, Anitioki
kei na gaunisala e Namata kei na kena itatakoso.
bibi ni kena vakalevutaki na rara ni waqavuka e Luvuluvu, sa vakayagataki kina e $54 na milioni. E kaya e dina ni saulevu, sa dodonu ga mera veisemati na gaunisala kece ena noda vanua.
■$32.9 milioni me vakavinakataki kina na vakadrodroi ni wai ena taudaku ni korolelevu e Tailevu. Me vaka a vakayacori e Namau, Waivola kei na kena e Natadradave.
■$6.5 na milioni e vakayagataki ena veivakalivalivataki. Qo me vaka mai Naivoco, na itikotiko e Nalalau, na vanua ni teitei e Wainivesi mai Dawasamu kei Naqiriqirilali.
■$2.5 na milioni ena cakacaka ni kena taqomaki na iteitei mai na waluvu kei na vakadrodroi vinaka ni wainiuca. Sa rawa mera teitei ena yalo galala na lewenikoro o
Dravuni kei na veikoro ena Ceva kei Tailevu.
na milioni me baleta na teitei ena loma ni Yasana. Qo ena dolavi ni itikotiko ni Teitei e Nayavu ena 2019 kei na kena se qai dolavi oti ga qo mai Nameka. Sa sega ni yaga moni gole sara vakayawa. “E sega ni dua tale na veiqaravi ni Matanitu ena veiyabaki sa oti e tautauvata kei na nona sa sauma na Matanitu na icurucuru ni vuli, na veivuke ni vodovodo kei na vakarautaki ni ivola ni vuli. Qo e vukea na vuvale taucoko e Viti.”
$61.3 na milioni me baleti ira na curu ibure ena koronivuli era tara toka ena loma ni Yasana ka vakarautaki talega na veivuke ni idini kei na kena waqa.
Tomana ko Bainimarana ni ratou na raica me yacovi kemuni taucoko na lewenivanua o Tailevu kei na veivanua e Viti na veiqaravi ni Matanitu.