Vakabulabulataki na Tei Raisi mai Bua
Esa oti oqo e 30 vakacaca na yabaki me qai teivaki tale na raisi ena koro ko Navutua mai Bua, ka sa tamuski oti tale na vula oqo.
Oqo na veika e vakakaraitaka ko Laisa Bale ka nodratou ivukevuke ni vunivola tiko na Yavu-Tu Farmers Co-operative Ltd.
Na Yavu-Tu Farmers Co-operative e dua na bisini vakamataveitacini ka ratou lewe 18 na lewena tiko me vaka ni se qai tekivu ga yabaki sa oti.
Era vakayagataka tikoga na nodratou qele ni mataqali ko Navunimavule 366 kei na qele ni yavusa ko Navutua me ratou teitei kina. Na tei raisi e vakaraitaka o Laisa ni a dau teivaka voli mai na tubudratou ko Laisenia Bale me yacova nona mate ena yabaki 1991. A sega tale ni dua me tomana na veika esa biuta tu mai.
E ratou qai duvata na vakamataveitacini me sa vakabulabulataki tale na tei raisi me vaka ni sa biuta tu mai o tuakadratou e dua nai vakaraitaki vinaka ni kena dau cakacakataki na qele kei na vakayagataki gauna.
Na tukadratou ko Laisena e yaco ga ena fomu tolu ka dau bula vata e liu kei ira na Idia. Mai na gauna oya, e levu sara na veika vinaka e vulica mai kina wili kina na teivaki ni raisi.
E vakaraitaka ko Laisa ni ira na noda qase e ra sega soti ni vuli vinaka, ia e levu na nodra vakayagataka vinaka na gauna kei na qele era a rawaka sara kina vakavinaka. E na gauna e sa vakacegu kina na tukadratou ena yabaki 1991, sa sega tale ni dua e vinakata me cicivaka na teitei me vaka ni sega ni bula rawarawa ka levu talega vei ira na luvena kei na makubuna e ra vuli. Mai na dredre e ra sota kaya o ya, e ra sa qai wasea na nodra qele,
ka’ra dui cakacakataka ga me vaka na kena i naki.
E vakaraitaka ni o keda na kawa itaukei e dau dredre vei keda me da vaqara mai na ilavo me da sauma kina na misini ni cakacaka na ‘tractor’, me vaka ni dau saumi vaka auwa.
E ra a qai lomavata me ra solesolevakitaka vata na kena cakacakataki na nodra iteitei. E loma ni dua na macawa e rawa ni qaravi kina e vica nai teitei.
E ra dau veivuketaka vata na kena teivaki na sila, kakana draudrau, niu, tavioka, kaveti, quwawa, dalo ka’ra qai vakasamataka mai na kena teivaki na raisi me vaka ni tukadratou dau vakavulica vei iratou na kena teivaki e na gauna e ra se lalai kina.
TEI RAISI
Ena tekivu ni nodra teivaka na
raisi ena yabaki sa oti, era ve veisolitaka nai tei ni raisi ena loma ni nodra yavusa.
A kau mai na itei ni raisi ena dua tale na mataqali e ratou teivaka tiko na nodratou raisi mai na yabaki 2022 kina 2023.
E vakaraitaka o Laisa ni Tabana ni Teitei e dau solia na tei ni raisi tawani taga.
’’Kevaka e solia e 10 na taga raisi me teivaki ena dodonu me na sosomitaki lesu. Levu na gauna keimami qai yaco yani sa oti na tei ni raisi. Koya qo keitou dinau ga iloma ni Yavusa. Na gauna sa na sava kina na raisi ena misini, sa na qai soli tale vua na mataqali ni neitou Yavusa na taga ni raisi keitou a kerea.“
E ratou marau na vuvale ni a soli nai vukevuke ni Minisita ni Teitei ko Tomasi Tunabuna ena Jiulai ni yabaki sa oti na nodratou misini ni