En Occitan sioplèt !

Foguèt un temps, dison los vièlhs contes, que las irondas, cada an, nos portavan la prima e puèi, a la tardor, se’n anavan en s’emportant l’estiu, per nos daissar l’ivèrn.

Ara i a pas mai d’irondas. Pas mai d’irondas qu’alatejan a la prima dins los estables, pas mai d’irondas que dessenhan l’estiu las figuras graciosas d’un balet aerian al ras del sòl en cèrca de babaus dins lo calimàs d’abans l’auratge, pas mai d’irondas amassadas suls fials electrics abans lo grand viatge.

E los vièlhs contes avián rason : pas mai d’irondas, e lo monde de se planher que i a pas mai de sason. Sèm en camisa per Nadal, nos transissèm en junh, e anam de recòrds en recòrds : recòrds de calorassa, recòrds de pluèja, recòrds de torrada tardiva, recòrds de doçanha ivernala, recòrds de ventòrias ..

Las irondas son a desaparéisser, coma an desaparegut 30% de l’aucelum del campèstre. Los responsables d’aquela catastròfa ecologica ? D’unes serián prèstes a ne rendre responsables los caçaires, lo agricultors, que vestits coma de cosmonautas percorron lo campèstre sus tractorasses qu’escupisson poison e pesticides, lo neoliberalisme descabestrat, la fèbre del consum, la corsa al profièch ... Non pas, lo responsable es aquela pichòta bèstia que nos ronca suls genolhs, que se freta contra nosautres, aquel animal de companhiá tan doç a alisar, lo responsable es lo gat. Aquela pichòta bèstia, ditz un libre paregut en America en 2016, es un predator redobtable, un caçaire de salvatgina, un flagèl, un felin que la populacion se’n compta per milions, una espècia invasiva, qu’exterminan cada an miliards e miliards d’aucèls.

E lo gat responsable de la desaparicion dels aucèls ... e de las irondas que reglavan las sasons es doncas el, lo vertadièr responsable del desreglament climatic ... Bilheta de Bernat Bergé. Comment lire l’occitan ? a final se prononce o : la craba = la crabo.

o et ó se prononcent ou : la sopa, lo rós = lo soupo, lou rous.

u devient ou après une voyelle ; lo trauc = lou traouc.

e n’est jamais muet ; la lèbre = la lèbré.

v se prononce b : lo vin = lou bi.

ch, nh, lh se prononce tch, gn, ill : cachar, la vinha, la filha = catcha, la bigno, la fillo.

La ironda