Le Petit Journal - L'hebdo local de l'Aude
Domaisèlas e parpalhòls
La domaisèla (la libellule) es un insècte pimpinèl e transparent que se designa jos aquel nom, mas que ten d’autrasapellacions en lenga d’òc : dama o monsur (!!!), mongeta (ara que se manja insèctes :quant de tròces de cuèissas confidas de mongeta caldriá per capitar un bon caçolet ?), moscola (que ne fa qu’una mena de pichona mosca), tira-pelses (en Lauragués : qui sap se quand doas domaisèlas se crosan s’i fan a tira-pelses ?), trempa-cuol (meteorologia : veire una domaisèla es signe de pluèja) o rompe-veire (amb la finessa de diamant de sas alas !) amai tira-sang en Droma sens èsser moissala o cosina de Draculà lo vampiri ! Las gròssas domaisèlas son d’espeulha-sèrps pels Limosins.
* Lo pica-sèrp (Ischnura elegans) volateja entre estanhs, sanhas e besals : aima las aigas quietas, gaire prigondas e ensolelhadas. Se vestís de colors que mesclan verd, blau e negre. Las femes, mai cambiadissas, son malvas dins lor joinessa e verda al temps del vielhum, mas las originalas son ròsas o d’un maurèl que tira sus l’irange. Sens vos parlar de las femes que revèrtan los mascles entre verd e blau ! Los insèctes ne fan veire de totas las colors !
* Autre insècte qu’es agradiu de veire volatejar : lo parpalhòl. D’unes arriban pas a creire que la canilha borruda pòsque venir un polit parpalhòl. Benlèu una proserpina de las alas solelh e sang !
* Un cant tradicional balha un conselh amical al jove Parpalhon : « Parpalhon, mon bon amic ; Parpalhon, marida-ti ». Solament, Parpalhon es plan paure. Urosament, la limaça li balha l’ostal, la formiga li garda l’espiga e l’aranha li teis los lençòls. E atal, lo maridatge se farà. Se poiràn convidar la noctuala, lo parpalhon de nuèit e sa parpalholeta per dançar duscas a punta d’alba ! Mèfi a la porcelana : que lo citron de Provença li fague pas unas remarcas acidas coma n’a la tissa ! De tot biais, «Lo parpalhon sèc la candela / E l’amoros sèc la beutat / Lo parpalhon brutla sas alas / E l’amorós sa libertat. »