Le Petit Journal - L'hebdo local de l'Aveyron
Les belles pages de Sèrgi Gairal
Rosina Amarèl, nascuda en 1920, es la « memòria » de la vilòta. Un raconte que nos mòstra un còp de mai la foliá dels òmes e l’absurditat de la guèrra. Malurosament aquò contunha…
« Figura-te qu’un vèspre un maquisard – un jove del maquís – fasiá guinèla dins de la capelada del molin del Puèg de las Fadas. S’èra aconsomit quand un bronziment lo desrevelhèt, una motò alemanda que se sarrava, puèi una autra, puèi una autra. Davalèt coma un liuç per anar sonar los autres qu’èran resconduts dins la castanhal grand. Comprenguèron sulpic que venián far de represalhas, que dos jorns enrè un pont aviá sautat. S’organizèron per copar la rota a la colomna e capitèron, una batalha terribla. Totes los alemands foguèron tuats, levat un. Los maquisards agèron un mòrt, qualques nafrats leugièrs e un mai grèu que perdèt la camba.
Cada còp que lo vesiam caminar amb sas cròças, nos rapelàvem aquel episòdi. Quand lo mond ne parlavan – aquò durèt un brieu – evocavan l’espet, la desbranda alemanda. La màger part sabián pas qu’èra estat possible de mercé la preséncia d’un òme dins la capelada del molin. Sens el e mai que mai sens lo molin, vòli pas imaginar çò que se seriá passat, tanplan la destruccion de la vila, coma endacòm mai, un chaple abominable ; tanplan ni tu ni ieu ne parlariam pas ara. Quant al presonièr alemand, un còp despolhat de la tenguda de soldat, se metèt a plorar coma un nenon, a ensajar d’explicar que l’avián forçat a far la guèrra, una guèrra que compreniá pas, qu’èra prèst a far qué que foguèsse per se far perdonar. Un pagés lo prenguèt coma vailet. Agèt un compòrtament exemplar, talament que finiguèt que se maridèt amb una filha de l’ostal.»
[Tèxt tirat de Lo Puèg de las Fadas de Sèrgi Gairal, Grelh Roergàs, n°36, 2011]