Gilles Combes : « Las irondas son tornadas »

Ils sont nombreux les signes annonciateurs du retour du printemps et de la belle saison. Le chant du coucou en est un, mais c’est le retour des hirondelles

Mai fisablas que non pas la meteò de la television, las irondas son tornadas nos anonciar que, plan solid, la prima es aquí. Me remembri, dròlle, cossí mon paire èra aürós de nos portar la novèla un matin al tornar de l’estable quand aviá vist volatejar fins al nis acrocat a una de las fustas vièlhas lo primièr coble d’aucèls negres e blancs.

Lo retorn de las irondas desrevelhava en nautres d’imatges de pradas verdas ont paissan vacas e fedas, de nolors de fen que seca jol solelh d’estiu, de bateiras que sègan los camps de segal, de civada, d’òrdi o de blat, de seradas de calimàs d’abans auratge quand aqueles aucèls vòlon a ras del sòl, signe que la pluèja es pas luènh d’arribar.

Après las tubas, lo gibre, la nèu e las pluèjas de l’ivèrn qu’avián condemnat òmes e bèstias a demorar embarrats dins los ostals e los estables, lo retorn de las irondas sonava lo revelh de la Natura e l’arribada de la bèla sason amb los penibles trabalhs de la tèrra cèrtas, mas tanben las fèstas de vilatges, las comunions del mes de junh, los maridatges de l’estiu e totes los repaisses qu’acompanhavan aqueles moments en familha o entre amics.

Vaquí perque mon paire nos anonciava lo retorn de las irondas amb un tan grand sorire. Dins son trimadís de cada jorn a mólzer a la man qualques vacas per ganhar las trempas pr’amor de far anar sa pichona familha, las irondas menavan lo rai de solelh que fasiá un bocinèl mens pesucs sos tracasses.

Mas cossí diable aqueles aucèls de qualques gramas fasián per tornar trapar cada an a la meteissa sason lo camin que los tornava menar en çò nòstre e, encara pus fòrt, per tornar trapar lo nis de la fusta de l’estable de las vacas ? Nosautres umans de 2024 nos sèm dotats de GPS e de tot un fum d’apleches sofisticats que nos ajudan a nos orientar, mas las irondas – e tant d’autras bèstias coma elas – èran plan en avança sus l’òme. Dins lor cap tan pichon i a una mena de GPS miniatura que lor ensenha lo camin cap a las contradas caudas del sud a la davalada puèi tornarmai cap a nòstre país un còp venguda la prima.

Mas l’estable de las vacas es void e freg dempuèi longtemps e sa pòrta demòra desesperadament tampada ; mon paire es pas pus d’aqueste mond, mas ça que la après tant d’annadas demòra encara acrocat a una fusta un nis d’irondas que me recòrda mon enfància… Pauras irondas qu’al jorn de uèi son de mens en mens nombrosas a nos venir anonciar la prima de tant que lor es vengut malaisit de trapar de bastiments qu’anen plan per i poder encara acrocar lors nises ! Gilles Combes

: DR - Crédits La symbolique de l’hirondelle est la même partout dans le monde. Cet oiseau de bon augure est «le marqueur des équinoxes sur la marche du soleil».