De Fabrikschosteen, is dat de ne’e Baas?
Umweltschutz geiht us all wat an. Awer mennigmol is dat gor nicht so eenfach, all dat to maken, wat de Umweltschützer sick wünscht. Wenn de Joghurt, den mien Jung an’n leewsten hett, nu mol in’n Plastikbeker is, draff ik em denn nicht mehr köpen? Un makt dat nee Insektenhotel von miene Fründin öwerhaupt Sinn, wo se doch jüst den ganzen Vörgarten to`n Kiesbeet makt hett? Mutt ik mi scheef ankieken laten, wiel ik immer mit’t Auto to’n Inköpen föhr, von Lüe, de tweemol in’t Johr den Fleeger nehmt, um sünstwohen in’n Urlaub to kamen?
Verstaht mi nich verkehrt. Ok ik will de Umwelt schützen. Un ik wöör ok veel lewer mit’n Rad to’n Inköpen föhrn. Awer de Lewensmittel för een ganze Familje kriggst Du nu mol op’t Rad nicht mit.
Wat ik seggen will, is, dat Umweltschutz stur is. Dat heet faken, sick intoschränken un to verzichten op dat, wat man geern hett. Mien Kolleeg hett mi vertellt, dat siene Kinner ok freedags mit hen wullen to’n Demonstreern för den Klimaschutz. He hett ehr dat verboden: “Dor köönt Ji hen, wenn Ji inseht, dat Ji nicht tweemol an’n Dag duschen mööt.“De Kinner hebbt blots dat Grote sehn – se wullen Politikers un grode Ünnernehmen mit de Nääs op de Probleme von use Eer stöten. Awer dat jedereen bi sick sülwst anfangen mutt, dor hebbt se nicht an dacht.
Ik för mien Deel will mit den Umweltschutz lüttjet anfangen. Eenfache Saken, de in mien Lewen passt un licht ümtosetten sünd. Darför jeden Dag – un nicht blots, wenn ik Greta jüst in’t Fernsehen sehn hebb. Ik kööp nu kiene PETBuddels un kien Nutella mehr. Ik nehm dat ole Water ut’e Warmpull to’n Blomengeten un von’t Duschen hebbt use Jungs noch nie veel holen. Un ik hebb miene Blomen, de von den Regen daalsackt weern un quer öwer’n Padd legen, nicht afschneden, wiel de stief vull Immen seten. Manchmal kannst Du ok wat för de Umwelt maken, wenn Du nix deihst! (Ollnborger Platt)
Noch mehr
Dor is nich mehr veel Tiet, dat to begriepen: Up de Natuur rund um us to mööt wi kieken, ehr dat tokamen laten, wat ehr tosteiht. Wi Minschen hefft us een egen Welt upboot ut Steen un Beton, ut Iesen un Plastik. Un faken hefft wi us in us egen Muern inslaten, un männigmaal glöövt wi: Disse Muern ut Steen un Beton, disse Stellaasch ut Iesen, dit Rebett, van Plastik todeckt, dat is de heele Welt, dat is us Angahn, un anners is dor nix, wat van Belang is. Bloots dat tellt, wat us egen Wark is.
Dat is nu al gode hunnert Johr her, do hett de Schrieversmann Hermann Claudius dat in een Gedicht seggt, wo dwass dat löppt. Dit Gedicht heet „De Fabrikschosteen“, un de Schosteen snackt sülben: „Ik bün de Baas! Mien Buuk is rund! / Un mien Lung‘n de sünd gesund! / Ha! Wat de Heven kann, kann‘k ok: / As Wulken treckt mine swatte Rook!“- De Fabrikschosteen, dat is nu de Baas; un nich de Natuur. Sien Lung‘n, de sünd gesund; de Lung‘n van de Natuur nich mehr? He maakt de Wulken, dat is de swatte Rook; un de Natuur ehr Wulken, de mööt dat togeven.
Un denn heet dat in dit Gedicht ok noch: „Ik fleit: un all‘ns löppt to mi her!“- Dat is de Fabrikschosteen, de de Minschen stüürt, de to‘n Wiespahl wurrn is. Hermann Claudius hett dat al vör hunnert Johrn sehn, un he hett de Minschen toropen: De Fabrikschosteen as Baas, de Welt mank de Muern as de heele Welt, dat is nich de rechte Weg. Hefft wi vergeten, dat nich Steen un nich Beton, dat nich Iesen un nich Plastik us Leven stüürn kann, denn sünd wi van‘n Padd af, denn hefft wi den rechten Wiespahl an‘ne Siet schaven.
Nich dat Minschenwark draff dat Seggen hebben; wi mööt lustern up dat, wat dor achter steiht.