Η ακρίβεια πλήττει παραγωγούς και νοικοκυριά

Ανατιμήσεις στην αγορά τροφίμων που επιβαρύνουν τους καταναλωτές, συνέπεια των αυξήσεων στο κόστος των αγροτών για την καλλιέργεια και τη συγκομιδή

Ηακρίβεια για τους παραγωγούς και τους καταναλωτές αποτελεί το μείζον ζήτημα στον αγροδιατροφικό τομέα, που έχει ξεκινήσει πριν τον πόλεμο και πλέον εντείνεται, πλήγμα που δεν αντιμετωπίζεται επί της ουσίας σε κανένα επίπεδο.

Σε αυτό το πλαίσιο, δεν εντοπίζονται κίνδυνοι για την επισιτιστική ασφάλεια στην Ε.Ε. και στην Ελλάδα, όμως οι ανατιμήσεις και στα τρόφιμα επιβαρύνουν περαιτέρω τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, ενώ οι αγρότες βρίσκονται στα όρια της επιβίωσης προσπαθώντας να αντεπεξέλθουν στα τεράστια κόστη της ενέργειας (ρεύμα, πετρέλαιο) και των αγροεφοδίων (ζωοτροφές, λιπάσματα κ.τ.λ.), παρά τις αυξημένες τιμές στη λιανική.

Σύμφωνα με ενημέρωση της Κομισιόν στο τελευταίο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας Ε.Ε. (13/6), ο γεωργικός τομέας εξακολουθεί να υφίσταται σημαντική πίεση λόγω της αύξησης κόστους ενέργειας και άλλων εισροών, ήδη πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία ενισχύθηκε από τον πόλεμο και τις επιπτώσεις του στην παραγωγή, τις τιμές και το εμπόριο γεωργικών προϊόντων. Πάντως, τα τελευταία στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι ο επισιτιστικός εφοδιασμός της Ε.Ε. δεν τίθεται σε κίνδυνο, «χάρη στην ενιαία αγορά και την Κοινή Αγροτική Πολιτική - ΚΑΠ, οι οποίες έχουν καταστήσει την ΕΕ αυτάρκη για τα περισσότερα γεωργικά προϊόντα».

Αυξημένο κόστος

Παράλληλα, όμως, διαπιστώνεται ότι οι τιμές σε ορισμένα προϊόντα έχουν αγγίξει επίπεδα - ρεκόρ, γεγονός που εγείρει ερωτηματικά ως προς την οικονομική προσιτότητα των τροφίμων για τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, χωρίς πάντως να είναι σε θέση να αποτρέψουν και τη συμπίεση των περιθωρίων των αγροτών, λόγω της δυσανάλογης αύξησης του κόστους των εισροών, ιδίως της ενέργειας και των λιπασμάτων.

Οι τελευταίες πληροφορίες που συγκέντρωσε η Κομισιόν συνοψίζονται στα εξής:

Οι τιμές των σιτηρών είναι πολύ υψηλές για τους γεωργούς και οι προοπτικές συγκομιδής αρκετά καλές. Η παρατεταμένη ξηρασία σε ορισμένες περιοχές σε συνδυασμό με καύσωνες τον Μάιο προκάλεσαν ορισμένες ανησυχίες και μείωση των προβλέψεων κατά πάνω από 2 εκατ. τόνους (κυρίως κριθάρι - αραβόσιτο).

Η παραγωγή ελαιούχων σπόρων αναμένεται να αυξηθεί κατά 6% λόγω της αύξησης της διαθέσιμης για καλλιέργεια έκτασης (ιδίως ηλίανθος).

Στα ζωικά προϊόντα οι τιμές παραμένουν υψηλές, αλλά εξακολουθούν να μην αντισταθμίζουν το υψηλό κόστος των ζωοτροφών και της ενέργειας, μεταξύ άλλων και για το χοίρειο κρέας.

Ομοίως και ο τομέας οπωροκηπευτικών εξακολουθεί να επηρεάζεται από το αυξανόμενο κόστος των εισροών και τις ελλείψεις στη διαθεσιμότητων ορισμένων εισροών και υλικών καθώς και από τις μειωμένες εξαγωγικές ευκαιρίες λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου. Στην κατάσταση αυτή έρχονται να προστεθούν ακραία καιρικά φαινόμενα, που προκαλούν σοβαρές ζημιές στην παραγωγή, και ευρύτερα οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Πλέον οι παραγωγοί βρίσκονται σε οριακό σημείο, με τις δαπάνες τους να έχουν χτυπήσει κόκκινο, αφού η μέση αύξηση του κόστους παραγωγής κυμαίνεται μεταξύ 3040%. Σε ετήσια βάση, τα λιπάσματα καταγράφουν αύξηση 60%, η ενέργεια 55%, οι ζωοτροφές 30%, τα γεωργικά φάρμακα 10%. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο το πετρέλαιο κίνησης (diesel) έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον 50% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, ενώ η ρήτρα στο ρεύμα έχει τουλάχιστον τριπλασιάσει το αντίστοιχο κόστος.

Ανατιμήσεις

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ελληνική αγορά οι χονδρικές τιμές σε 15 κατηγορίες λαχανικών (επί συνόλου 28 κατηγοριών) εμφανίζουν αύξηση μέχρι και 100% στις επικρατούσες τιμές, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Αυξήσεις έως 40% εμφανίζονται στις χονδρικές τιμές 6 κατηγοριών φρούτων επί συνόλου 13.

Ειδικότερα οι πιο μεγάλες αυξήσεις στις

χονδρικές τιμές εμφανίζονται στα εξής προϊόντα:

Πιπεριές (χονδρές): +100%

Κολοκύθια: +40%

Πεπόνια: +40%

Ροδάκινα: +40%

Βερύκοκκα (Μπεμπέκου): +33,3% Βερύκοκκα (Διαμαντοπούλου): +32% Πατάτες (εγχώριες): +31,42% Μελιτζάνες (φλάσκες): +30%

Πιπεριές κόκκινες (μακριές): +25% Κεράσια: +25%.

Αυξημένες εμφανίζονται οι τιμές χονδρικής και στα κρεατικά, που φτάνουν έως και 20% στα μοσχάρια εξωτερικού και 16% στα εγχώρια μοσχάρια, στο 13,51% στα γιδοπρόβατα, και έως σχεδόν 10% στο χοιρινό.

Μέτρα

Η εργαλειοθήκη που έχει ανακοινωθεί από την Κομισιόν δεν προβλέπει τομές για τη στήριξη των παραγωγών αλλά περιλαμβάνει κάποια μέτρα που μπορούν να αξιοποιήσουν οι εθνικές κυβερνήσεις, όπως:

Δέσμη μέτρων στήριξης 500 εκατ. ευρώ, χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων το αποθεματικό κρίσης, για την ενίσχυση των παραγωγών

που πλήττονται περισσότερο από τις συνέπειες του πολέμου. Τα κράτη - μέλη μπορούν να παράσχουν πρόσθετη χρηματοδοτική στήριξη στους γεωργούς.

Αύξηση των προκαταβολών άμεσων ενισχύσεων και των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης από 16 Οκτωβρίου 2022.

Αυτόνομο προσωρινό πλαίσιο κρίσης, που καλύπτει επίσης γεωργούς, παραγωγούς λιπασμάτων, τομέα αλιείας, επιτρέποντας τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων σε παραγωγούς που πλήττονται από σημαντικές αυξήσεις του κόστους εισροών.

Έκτακτη προσωρινή χρησιμοποίηση έως και του 5% των κονδυλίων του ΕΓΤΑΑ για το 2021 και το 2022 για την αποζημίωση παραγωγών και γεωργικών επιχειρήσεων (μικρομεσαίων) που πλήττονται περισσότερο.

Δυνατότητα αναθεώρησης ορισμένων από τις αρχικές προτάσεις των κρατών - μελών σχετικά με τα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ λόγω της κρίσης.

Στο τελευταίο Συμβούλιο Υπουργών της Ε.Ε., 16 αντιπροσωπείες ζήτησαν από την Κομισιόν να παρατείνει και κατά τη διάρκεια του 2023 την αρχή των προσωρινών παρεκκλίσεων από ορισμένες προβλέψεις της ΚΑΠ, που θεσπίστηκαν για το 2022.