Γράμματα με το σταγονόμετρο σε διψασμένους κρατούμενους
200 αιτήσεις για το Δημοτικό Σχολείο για ενήλικες στις Φυλακές Κορυδαλλού, αλλά μόλις 25 κέρδισαν το δικαίωμα στη μάθηση. Οι υπόλοιποι κόπηκαν χωρίς αιτιολογία
Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού. Επισκεπτήριο στις ανδρικές φυλακές. Προσπερνάμε τις ουρές των συγγενών. Έχουμε καθυστερήσει. Το μάθημα στις εκπαιδευτικές δομές έχει αρχίσει από τις 8.30 το πρωί. Ο ήχος της σιδερένιας πόρτας που «κλείνει» πίσω της την ανοιχτή κοινωνία ακούγεται πολλές φορές μέχρι να φτάσουμε στον χώρο όπου συστεγάζονται το 19ο Δημοτικό Σχολείο Κορυδαλλού, που λειτούργησε για πρώτη φορά τη φετινή χρονιά για ενήλικες αναλφάβητους κρατούμενους, το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας και το ΙΕΚ. Προσπερνάμε ένα καφέ, μόνο για εργαζόμενους και όχι για κρατούμενους, και συνοδεία δεσμοφύλακα διασχίζουμε σκοτεινούς διαδρόμους που συναντώνται με σιδερένιες πόρτες που οδηγούν στα κελιά.
Φτάνουμε σε μια μαύρη μεταλλική πόρτα όπου αναγράφεται «Δημοτικό Σχολείο Κορυδαλλού», με μια μικρή τρύπα-παρατηρητήριο στο μέσο. Όταν κολλάς το μάτι, μπροστά σου ξεδιπλώνεται μια μικρή φρεσκοβαμμένη λευκή αίθουσα με πολύχρωμα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου και τραπεζάκια για τους μαθητές. Είκοσι πέντε ενήλικες κρατούμενοι, που κάθονται οι περισσότεροι
για πρώτη φορά σε θρανίο. Στην πλειονότητά τους αναλφάβητοι. Έλληνες, Ρομά, αλλοδαποί. Ένα πολυπολιτισμικό σχολείο. Οι αιτήσεις πολλαπλάσιες. Όμως ο «κόφτης» του Συμβουλίου Εργασίας στις φυλακές είναι μεγάλος. Χωρίς μάλιστα να υποχρεούται κανείς να αιτιολογήσει τον αποκλεισμό. Αγανακτισμένοι οι κρατούμενοι μιλούν για face control, για εξουσία που δεν λογοδοτεί. Είναι το πρώτο Δημοτικό Σχολείο που έγινε με τον νόμο του Γαβρόγλου, ο οποίος προέβλεπε την ίδρυση εκπαιδευτικών μονάδων σε όλα τα καταστήματα κράτησης. Ο αγώνας των εκπαιδευτικών εντός και εκτός των φυλακών απέδωσε. Όμως στο γειτονικό κατάστημα κράτησης γυναικών στον Κορυδαλλό η νυν ηγεσία του υπουργείου Παιδείας δεν προχώρησε στην ίδρυση ανάλογου Δημοτικού Σχολείου. Έμφυλη ανισότητα...
«Η εκπαίδευση των κρατουμένων είναι δικαίωμα. Δεν είναι ευκαιρία, δεν είναι δώρο. Οφείλει η Πολιτεία να διασφαλίζει το δικαίωμα αυτό σε όλους, χωρίς αποκλεισμούς φύλου, εθνικότητας, ταξικής προέλευσης. Να δοθεί χώρος για όλους χωρίς τη λύση της συστέγασης. Η ανταπόδοση στην κοινωνία είναι η κοινωνική επανένταξη των φυλακισμένων και η μειωμένη υποτροπή στην παραβατικότητα» σχολιάζει η Καλλιόπη Ορφανάκη, διευθύντρια Εκπαιδευτικών Δομών στις Φυλακές Κορυδαλλού. Ποιες είναι οι εκπαιδευτικές δομές στις ανδρικές φυλακές; 19ο Δημοτικό Σχολείο: μαθητές 25 (αιτούντες 200), δασκάλα μία. Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας: μαθητές 65, καθηγητές ωρομίσθιοι 15 και μόνιμοι 3. ΙΕΚ: μαθητές 65 (αιτούντες 490), καθηγητές 28.
«Η εκπαίδευση των κρατουμένων είναι δικαίωμα. Δεν είναι ευκαιρία, δεν είναι δώρο» τονίζει η διευθύντρια των εκπαιδευτικών δομών Κορυδαλλού, επισημαίνοντας ότι «η ανταπόδοση στην κοινωνία είναι η κοινωνική επανένταξη των φυλακισμένων και η μειωμένη υποτροπή στην παραβατικότητα»
Το κράτος διέθεσε 300 ευρώ
«Μοιράζομαι γιατί είμαστε κοινότητα» είναι η βασική φιλοσοφία του προγράμματος. Στη μικροψυχία και τη «στενότητα» της Πολιτείας η αντίστιξη είναι η αγάπη, το μεράκι, η αυτοθυσία όλων των εκπαιδευτικών, που είναι επιλογή τους το σχολείο χωρίς συνοδό οικονομικό αντάλλαγμα. Η Χρυσούλα Παπαστάθη, δασκάλα σήμερα στο Δημοτικό, μπαινόβγαινε ως εθελόντρια στις φυλακές Κορυδαλλού δύο φορές την εβδομάδα. «Η άμεση συναισθηματική ανταμοιβή που βλέπω στα μάτια αυτών των μαθητών είναι σαν το βλέμμα του μωρού και τη λάμψη του προσώπου του όταν ανακαλύπτει τις γεύσεις» είναι τα λόγια της δασκάλας που ακόμη θυμάται το πρόσωπο του 50χρονου Οσμάν όταν έμαθε να γράφει την πρώτη του λέξη.
Παλεύει όχι μόνο να τους μάθει γράμματα, αλλά για να τους διδάξει συναισθήματα, αυτοπεποίθηση, τις λέξεις «δικαίωμα», «διεκδίκηση»,