Ενα «μελό» με θεωρία

«Η άλλη πλευρά της καταιγίδας», σύνθεση και σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά, στο Φεστιβάλ Αθηνών

Το Φεστιβάλ Αθηνών στην Πειραιώς 260 ξεκινά με μια μεγάλη φιλόδοξη παραγωγή που φέρει τον εντυπωσιακό τίτλο «Η άλλη πλευρά της καταιγίδας - Μια φανταστική συνάντηση του Όρσον Ουέλς με τον κόσμο του Σαίξπηρ». Είναι μια πρωτότυπη σύνθεση του Γιάννη Χουβαρδά (συνεργασία Έρις Κύργια), σε σκηνοθεσία δική του (κίνηση Μαρκέλλα Μανωλιάδου), όπου το τελευταίο έργο του Σαίξπηρ, η «Καταιγίδα» ή «Τρικυμία», έρχεται να συναντήσει την ημιτελή τελευταία ταινία του Ουέλς, «Η άλλη πλευρά του ανέμου». Μια φιλόδοξη ταινία, βασισμένη στο ίδιο σαιξπηρικό έργο, που σκόπευε να μας μιλήσει για «όλα». Τα μεγάλα και ισχυρά χολυγουντιανά στούντιο δεν άφησαν, όμως, τον σκηνοθέτη να την ολοκληρώσει.

Το έργο του Σαίξπηρ είναι μια αναπεπταμένη προφητεία που μας μιλάει για το τέλος της (σύντομης) Αναγέννησης. Όταν ο εξόριστος βασιλιάς - φιλόσοφος ποιητής Πρόσπερο, στο τέλος της «Τρικυμίας», σπάζει αυτόβουλα

το μαγικό ραβδί του και το ρίχνει στη θάλασσα. Από τότε είμαστε μόνοι, κυρίαρχοι και συνάμα δεσμώτες των «μέσων» μας, μαθητευόμενοι μάγοι μιας τεχνικής που είναι «πλασματική μαγεία προς αναπλήρωση της πραγματικής», κατά τη ρήση του Τζώρτζ Τόμσον. Αιχμάλωτοι της γραφειοκρατίας του μυαλού μας, που δεν μας ευνοεί πάντοτε να αντιστρέψουμε το πιο πάνω σχήμα του Τόμσον, ξαναβρίσκοντας μια μαγεία που να είναι «πλασματική τεχνική προς αναπλήρωση της πραγματικής». Απαιτείται για αυτό ένας ανθρώπινος τύπος ποιητικός

και συνάμα κατασκευαστικός, με άξονα που να υπερβαίνει το μέσο ανάστημα του κυρίαρχου τρέχοντος ορθολογισμού. Διαθέτει τέτοιο άξονα ο Γιάννης Χουβαρδάς; Τολμώ να πω ότι, αντίθετα, όπως μπορώ να κρίνω από το μέχρι σήμερα έργο του, είναι βυθισμένος στην εποχή μας, ορθολογική με αναίτια και άστοχα ξεσπάσματα ανορθολογισμού.Το κείμενο του Χουβαρδά μεταφέρει το «μαγικό» νησί του εξόριστου Δούκα του Μιλάνου (Πρόσπερο) σε ένα έρημο, εγκαταλειμμένο χολυγουντιανό στούντιο, όπου, με τη συνέργεια της κάμερας, όλα τα φαντάσματα μιας εποχής «παρακμής των ειδώλων», κατά τον Νίτσε, αναβιώνουν ανάμεσα σε αντικριστούς καθρέφτες (θέατρο, κινηματογράφος, τηλεόραση, βίντεο), αντικρίζοντας ναρκισσιστικά και αυτάρεσκα τον εαυτό τους πολλαπλασιασμένο στο άπειρο. Αλλά μόνο σκιές ονείρων, όχι άνθρωποι πραγματικοί με σάρκα και οστά. Ο Γιάννης Χουβαρδάς έχει ρίξει τα πάντα μέσα στη «σούπα» που μαγειρεύει, φίρδην - μίγδην, αδιακρίτως, όλες τις επιρροές, όλα τα ύφη, όλα τα διακείμενα, ολίγον Σαίξπηρ, αρκετό παρωχημένο Χόλλυγουντ, ελάχιστο Ουέλς, αρ