Η αλληλεγγύη είναι θεραπευτική
Το Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης του ΚΕΘΕΑ Νόστος είναι θεραπευτική δομή που έχει κινηματικά χαρακτηριστικά. Βοηθάει τους ανθρώπους να αλλάξουν τον τρόπο που ζούσαν, να επιλέγουν τη συντροφικότητα και το μοίρασμα αντί της μοναξιάς, τον σεβασμό αντί της επιθετικότητας στους άλλους και στον ίδιο τους τον εαυτό, την προσφορά και την αλληλεγγύη αντί της παραβατικότητας, την εξωστρέφεια και τη συμμετοχή αντί του περιθωρίου.
Η λειτουργία του βασίζεται στην ενεργή συμμετοχή, τη δημοκρατία, τη σύνθεση και στις ζυμώσεις που γίνονται μεταξύ των ανθρώπων, είτε είναι θεραπευόμενοι είτε προσωπικό. Έχει στενή αλληλεπίδραση με την κοινωνία και είναι μέρος της κοινωνίας. Οι βασικές του αξίες είναι η εντιμότητα, η δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη, η αλληλοβοήθεια, η συντροφικότητα, ο σεβασμός στον άλλο, στο διαφορετικό. Η θεραπευτική παρέμβαση του Κέντρου Επανένταξης Πειραιά είναι αποτελεσματική επειδή βασίζεται στην αντίληψη ότι οι εξαρτημένοι, εάν βρεθούν στο κατάλληλο υποστηρικτικό περιβάλλον, έχουν όλες τις δυνατότητες να λειτουργήσουν με έναν πολύ δημιουργικό και ουσιαστικό τρόπο, προσφέροντας στην κοινωνία και βοηθώντας ουσιαστικά και άλλους ανθρώπους που μπορεί να έχουν ανάγκη. Οι θεραπευόμενοι γίνονται ενεργοί υποστηρικτές στους άλλους, τους περισσότερο ευάλωτους.
Δράσεις κοινωνικής προσφοράς που έχουν υλοποιήσει τα τελευταία χρόνια οι θεραπευόμενοι του Κέντρου είναι η προσφορά ψυχαγωγίας και παιχνιδιού στα μικρά παιδιά των προσφύγων και μεταναστών το 2015 στο λιμάνι του Πειραιά. Η αισθητική αναβάθμιση ενός χώρου αθλοπαιδιών δημιουργώντας graffiti έπειτα από αίτημα του Δήμου Πειραιά στα Καμίνια και στην πισίνα στην Καστέλα. Η υλοποίηση του project «Το ΚΕΘΕΑ Νόστος ζωγραφίζει την “Άνοιξη”», όπου έβαψαν και ζωγράφισαν το Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΕΕΚ) “Άνοιξη”. Έδειξαν έμπρακτα την αλληλεγγύη και τον σεβασμό τους απέναντι στη διαφορετικότητα, ενάντια στον στιγματισμό και στην περιθωριοποίηση στους μαθητές του, που είναι παιδιά και νέοι 13-22 ετών με νοητική υστέρηση, αυτισμό, πολλαπλές αναπηρίες και άλλες αναπτυξιακές δυσκολίες ή προβλήματα ψυχικής υγείας.
Ακολούθησε το project «Το πέρασμα στη δημιουργία», στο 1ο Δημοτικό Σχολείο του Περάματος, μια δράση τέχνης και αλληλεγγύης που άλλαξε την όψη όλων των χώρων του σχολείου με τη δημιουργία σειράς τοιχογραφιών που μεταφέρουν μηνύματα ενάντια στη βία, στον στιγματισμό, τον αποκλεισμό. Δημιούργησαν ένα graffiti με αντιφασιστικό μήνυμα στο εργοστάσιο του Καχριμάνογλου στο Κερατσίνι στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Αντιφασιστικού Σεπτέμβρη που οργανώνεται στη μνήμη του Παύλου Φύσσα.
Στο πλαίσιο της πανελλαδικής καμπάνιας του ΚΕΘΕΑ «Στάσου πλάι μου» οι θεραπευόμενοι έδωσαν πνοή στο Δικαστήριο Ανηλίκων Πειραιά γεμίζοντάς το με χρώματα και εικόνες, προωθώντας την κοινωνική ένταξη και αποδοχή. Αναβαθμίστηκε ο χώρος, έγινε πιο φιλικός και φιλόξενος, μειώνοντας τα αρνητικά συναισθήματα που νιώθουν οι ανήλικοι. Ανέδειξαν τη σημασία των ανθρώπινων σχέσεων και των δικτύων κοινωνικής υποστήριξης ως προστατευτικού παράγοντα απέναντι στην παραβατικότητα και την εξάρτηση, ως καταλύτη στη θεραπεία και την επανένταξη.
Κάτω από την ομπρέλα της φετινής καμπάνιας του ΚΕΘΕΑ «Πάμε μαζί» ολοκληρώθηκε πριν λίγο καιρό το βάψιμο χώρων στην ΚΟΙΣΠΕ «Πλώρη» στον Πειραιά και στους Ξενώνες Φιλοξενίας Εφήβων του φορέα «Πλοές» ΕΨΥΜΕ στον Άλιμο, που είναι πρότυπη εξωνοσοκομειακή, μεταβατική δομή και φιλοξενούν εφήβους ηλικίας 12-18 ετών που παρέμεναν σε άλλες μονάδες ακατάλληλες για τη διαβίωση και τη διαμονή τους.
Τα τελευταία δυόμισι χρόνια, στο πλαίσιο των δράσεων του Δικτύου Αλληλεγγύης «Αόρατος Πειραιάς», υποστήριξαν τους άστεγους στο λιμάνι του Πειραιά συμμετέχοντας στην παρασκευή και στο μοίρασμα των γευμάτων. Κατά τη διάρκεια της υλοποίησης των δράσεων αυτών, η διακοπή των συμμετεχόντων από τη θεραπεία ήταν σημαντικά μειωμένη. Οι θεραπευόμενοι μέσω των δράσεων αλληλεγγύης στέλνουν τα δικά τους μηνύματα στην κοινότητα, νοηματοδοτούν αυτές τις ενέργειες και τις αναδεικνύουν σε σημαντικό παράγοντα στη θεραπεία απεξάρτησης. Μεγαλώνει η αυτοεκτίμησή τους, δραστηριοποιούνται κοινωνικά και ενισχύεται η αίσθησή τους ότι ανήκουν στην κοινωνία που προηγουμένως τους είχε βάλει στο περιθώριο. Η συμμετοχή στην επιλογή, το σχεδιασμό και την υλοποίηση των παρεμβάσεων δίνει νόημα στη ζωή των θεραπευόμενων και τους κινητοποιεί θετικά. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει ουσιαστική αυτοδιαχείριση και ενεργή συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων από όλους τους εμπλεκόμενους, είτε είναι προσωπικό είτε θεραπευόμενοι.
Η αλληλεγγύη είναι θεραπευτική και δίνει νόημα στην προσπάθεια απεξάρτησης. «Πάμε μαζί» σημαίνει να αντιμετωπίσουμε ο καθένας μας τις δικές του προκαταλήψεις για τους πρώην χρήστες, δίνοντάς τους μια δεύτερη ευκαιρία. «Πάμε μαζί» σημαίνει να αποτελέσει προτεραιότητα στους οργανισμούς απεξάρτησης η δημιουργία κοινωνικών επιχειρήσεων ένταξης. Ο νόμος υπάρχει, βούληση χρειάζεται. «Πάμε μαζί» σημαίνει η Πολιτεία να επαναφέρει τους συναδέλφους που είναι σε αναστολή εργασίας και οι δομές απεξάρτησης στερούνται τις υπηρεσίες τους.
* Ο Ανδρέας Κρεμμύδας είναι υπεύθυνος Κέντρου Κοινωνικής Επανένταξης ΚΕΘΕΑ Νόστος