Παίζοντας με τη φωτιά
Το διάγγελμα Πούτιν και ιδιαίτερα η επιστράτευση που κήρυξε σηματοδοτούν την περαιτέρω κλιμάκωση του πολέμου. Ακόμη κι αν ο πυρηνικός εφιάλτης παραμείνει απλώς εφιάλτης, η σύγκρουση αναμένεται να συνεχιστεί χωρίς ορατό τέλος, όταν μάλιστα Μόσχα και Ουάσιγκτον το μόνο που κάνουν είναι να τραβούν περισσότερο το σχοινί
Σε ακόμα πιο επικίνδυνη φάση εισέρχεται ο πόλεμος στην Ουκρανία έπειτα από την πρώτη επιστράτευση μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στη Ρωσία και την απειλή του Βλαντίμιρ Πούτιν ότι η χώρα του δεν θα διστάσει να απαντήσει με πυρηνικά όπλα σε οποιαδήποτε απειλή για την εδαφική της ακεραιότητα.
Μετά το διάγγελμα με το οποίο ο Ρώσος Πρόεδρος κήρυξε την Τετάρτη την επιστράτευση περίπου 300.000 Ρώσων εφέδρων, τα περισσότερα δυτικά ΜΜΕ έδωσαν για ακόμη μια φορά την εικόνα του παρανοϊκού δικτάτορα που προσπαθεί, στριμωγμένος από τις πρόσφατες αποτυχίες στο μέτωπο, να φοβίσει και να εκβιάσει τη Δύση.
Στο διάγγελμά του ο Πούτιν έδειχνε, ωστόσο, να απαντά σε συγκεκριμένες δηλώσεις Δυτικών αξιωματούχων και δημοσιεύματα που είχαν προηγηθεί. Μόλις πριν από λίγες μέρες, άρθρο της εφημερίδας New York Times αναφερόταν στη «διαμάχη» που έχει ξεσπάσει στην αμερικανική πολιτική ηγεσία για το αν θα πρέπει ή όχι το Κίεβο να εξοπλιστεί με πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς, οι οποίοι θα μπορούσαν να πλήξουν και τη ρωσική επικράτεια. Δημοσίευμα του Economist σημείωνε ότι η «νίκη» ποιου
άραγε;- στην Ουκρανία θα μπορούσε να εξασφαλιστεί εάν οι ΗΠΑ έκαναν το βήμα παραπάνω και εξόπλιζαν τη σύμμαχό τους με πυραύλους ATACMS, η εμβέλεια των οποίων φτάνει τα 300 χιλιόμετρα.
Ο πρώην διοικητής των αμερικανικών στρατευμάτων στην Ευρώπη, στρατηγός Μπεν Χότζες εκτιμούσε πως «ίσως γινόμαστε μάρτυρες της κατάρρευσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας», ενώ Ουκρανοί αξιωματούχοι οραματίζονταν ότι η κατάρρευση αυτή θα μπορούσε να πάρει τη μορφή πλήρους διάλυσης σε ένα αρχιπέλαγος ακόμα και «50 κρατών».
Υπό αυτό το πρίσμα, οι απειλές του Πούτιν είχαν πολύ συγκεκριμένο περιεχόμενο. «Θα ήθελα να θυμίσω σ’ αυτούς που κάνουν τέτοιες δηλώσεις ότι και η χώρα μας διαθέτει διάφορους τύπους όπλων και ότι ορισμένα από αυτά είναι πιο σύγχρονα από αυτά που διαθέτουν οι χώρες του ΝΑΤΟ. Στην περίπτωση απειλής προς την εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας και προκειμένου να υπερασπίσουμε τη Ρωσία και τον λαό της, θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα οπλικά συστήματα που διαθέτουμε. Και δεν είναι μπλόφα» τόνισε.
Δεν είναι η πρώτη φορά που Ρώσοι αξιωματούχοι απειλούν με πυρηνικό πόλεμο από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Ο πρόεδρος του εθνικού συμβουλίου της χώρας και στενός συνεργάτης του Πούτιν Ντμίτρι Μεντβέντεφ το κάνει τόσο συχνά, ώστε να ευτελίζει τις απειλές αυτές καθιστώντας τον εφιάλτη σχεδόν οικείο. Είναι όμως η πρώτη φορά που ο ίδιος ο Ρώσος Πρόεδρος αναφέρεται τόσο ξεκάθαρα στο ενδεχόμενο χρήσης πυρηνικών.
Οπως υποστήριξε στο διάγγελμά του, στόχος της Δύσης είναι σήμερα να «αποδυναμώσει, διχάσει και τελικά να καταστρέψει» τη Ρωσία. «Λένε πια ανοιχτά ότι το 1991 κατάφεραν να διαλύσουν τη Σοβιετική Ένωση και τώρα ήρθε η ώρα να κάνουν το ίδιο και στη Ρωσία, η οποία θα πρέπει να διαμελιστεί σε διάφορες περιφέρειες που θα βρίσκονται μεταξύ τους σε θανάσιμες διαμάχες» εκτίμησε.
Για τη Δύση, φυσικά, όλα αυτά δεν αποτελούν τίποτε περισσότερο από μια προσπάθεια συγκράτησης της ουκρανικής αντεπίθεσης που ήδη έχει στοιχίσει στις ρωσικές δυνάμεις αρκετές χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα που είχαν καταλάβει. Ερμηνεύουν επίσης την απειλή ως προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων με στόχο την έμμεση αναγνώριση των μέχρι τώρα εδαφικών κατακτήσεων της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Η βιαστική πραγματοποίηση “δημοψηφισμάτων” σε κατεχόμενες περιοχές αυτό το σαββατοκύριακο υποτίθεται πως χαράσσει μια γραμμή στην Ουκρανία που η Δύση δεν θα πρέπει να περάσει» σχολιάζουν χαρακτηριστικά οι Financial Times.
Προσπερνώντας τις ρωσικές απειλές, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δεν δίστασε
να ρίξει περισσότερο λάδι στη φωτιά. Τόνισε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία «επιλέχτηκε από έναν και μόνο άνθρωπο» υπονοώντας έτσι ότι όλοι οι σημερινοί φόβοι της Ρωσίας αποτελούν προϊόν παράνοιας.
«Κανείς δεν απείλησε τη Ρωσία» υποστήριξε «και κανείς άλλος από τη Ρωσία δεν επεδίωξε τη σύγκρουση». Ο Πρόεδρος της χώρας που μετά τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου παράκαμπτε το Διεθνές Δίκαιο κάθε φορά που τη βόλευε, κατήγγειλε μάλιστα τη Μόσχα για την «ανενδοίαστη καταπάτηση» του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Το διάγγελμα Πούτιν και ιδιαίτερα η επιστράτευση που κήρυξε σηματοδοτούν σε κάθε περίπτωση την περαιτέρω κλιμάκωση της πιο σοβαρής ένοπλης σύγκρουσης που γνωρίζει η Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο. Έναν πόλεμο που μέσα σε επτά μήνες έχει προκαλέσει τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων και έχει ξεριζώσει από τα σπίτια τους εκατομμύρια άλλους. Ακόμη κι αν ο πυρηνικός εφιάλτης παραμείνει απλώς εφιάλτης, ο πόλεμος αναμένεται να συνεχιστεί για μεγάλο διάστημα, με τις συγκρούσεις να γίνονται όλο και πιο άγριες. Δεν υπάρχει, σ’ αυτή τη φάση, καμία ορατή διέξοδος ούτε προοπτική επιστροφής στη διπλωματία. Πώς θα μπορούσε άλλωστε, όταν το μόνο που κάνουν Μόσχα και Ουάσιγκτον είναι να τραβούν περισσότερο το σχοινί;