Από τους μινωικούς στους δαντικούς δαίμονες
Ο Γιάννης Μαρκαντωνάκης αντλεί αναφορές από την «Κόλαση» της δαντικής δημιουργίας και τους εμπλέκει με τους «αγαθοποιούς» δαίμονες του μακρινού κρητικού παρελθόντος
Με τη δαντική «Κόλαση» και τη μινωική Κρήτη επιλέγει να συνομιλήσει αυτή τη φορά ο γνωστός εικαστικός Γιάννης Μαρκαντωνάκης, στην έκθεση «99+δαντικοί δαίμονες» που φιλοξενεί ο
Χώρος Τέχνης Χανίων μέχρι τις 21 Οκτωβρίου.
Σχέδια, ζωγραφική, γλυπτά αλλά και εγκαταστάσεις με πολλά και διαφορετικά υλικά συνθέτουν τον καμβά της έκθεσης, μέρος της οποίας έχει παρουσιαστεί πέρσι στο ΕΜΣΤ, και δημιουργούν ένα περιβάλλον στο οποίο ο θεατής τίθεται μπροστά στον άνθρωπο και τον κόσμο του ή, όπως εύστοχα σημειώνει ο Δημήτρης Αγγελάτος, καθηγητής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ, «εκθέτουν δραστικά την εξακολουθηκτική, μείζονα καλλιτεχνική διερώτηση για τα όρια του ανθρώπινου στις κρίσιμες μετα-ανθρώπινες σημερινές πολιτισμικές συνθήκες».
Εκεί που η μεγάλη λογοτεχνία συναντάει τη μινωική απαρχή της δυτικής πολιτισμικής σκηνής, ο Γ. Μαρκαντωνάκης αντλεί αναφορές από την «Κόλαση» της δαντικής δημιουργίας και τους εμπλέκει με τους «αγαθοποιούς» δαίμονες του μακρινού κρητικού παρελθόντος για να καταθέσει το δικό του σχόλιο για τον σημερινό πολιτισμό. Με την «αντιχωροθεσία» που επιλέγει μορφολογικά για την έκθεσή του σχολιάζει τον άναρχο κόσμο μας ενεργοποιώντας όλα τα εφόδια της πολυσχιδούς εικαστικής
διαδρομής του αλλά και της συστηματικής εργασίας του πάνω στον διάλογο της λογοτεχνίας με τις τέχνες. «Η αντιχωροθεσία της εγκατάστασης του Μαρκαντωνάκη εκδιπλώνει μια δραστικά επιτελική αφήγηση (...) που διαρρηγνύει τη δυστοπική πραγματικότητα του πολέμου και τα ποικίλα -ιδεολογικά και άλλα“ερείσματά” της, δεν επιδιώκει ωστόσο να διανοίξει τον ορίζοντα των βολικών, εφησυχαστικών συνθηκών για τον κύκλο του Κακού που υποτίθεται πως έκλεισε με τη λήξη τω παγκοσμίων πολέμων, αλλά αντίθετα επιδιώκει να μορφοποιήσει πλαστικά μεγέθη/όγκους, να πτυχώνουν τον ανθρώπινο βίο ως εξακολουθητικά διατελούντα σε συνθήκες μεταιχμίου: τον ανθρώπινο βίο δηλαδή ως ενεργειακό πεδίο εντάσεων, ως ένα κατώφλι, όπου αγαθοποιοί μινωικοί δαίμονες συνυφαίνονται με τους εωσφορικούς δαντικούς της
“Κολάσεως” και πλέκουν το νήμα του ανθρώπινου» όπως σημειώνει ο Δ. Αγγελάτος.
Στο νέο συνθετικό έργο του ο Γ. Μαρκαντωνάκης δημιουργεί ένα τοπίο «με τις δικές του δαιμονικές μορφές, πύρινες, φλεγόμενες, με τα πόδια να ξεφυτρώνουν μέσα από τη γη, την αρχέγονη Γαία. Απελευθέρωσε όλο το πυρ που διακατέχει τον ίδιο, αποτύπωσε τους δαίμονες του καλλιτέχνη που κυβερνούν τη σκέψη του» σημειώνει η Μαρία Βλαζάκη, επίτιμη γενική διευθύντρια του υπουργείου Πολιτισμού, υπογραμμίζοντας ότι στην προκειμένη περίπτωση ο Χανιώτης εικαστικός, «αντί για πολεμικές μπόμπες, μας εκσφενδονίζει στο πρόσωπο τους δαίμονές του, μινωικούς αγαθοποιούς και δαντικούς δυστοπικούς, όπως ταιριάζουν με το εξίσου δυστοπικό περιβάλλον που ζούμε. Αυτός ελευθερώνεται και ζορίζει εμάς».