Θριαμβολογία και πραγματικότητα
Στον τομέα των επενδύσεων, παρά την κυβερνητική θριαμβολογία, η εικόνα είναι «μαγική». Καταρχάς το σύνολο των πάσης προέλευσης επενδύσεων το 2022 κινήθηκε στο 14% του ΑΕΠ περίπου, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. σύμφωνα με τη Eurostat ήταν στο 22%. Ίσως αυτός ο τρόπος σύγκρισης να μην είναι τόσο δίκαιος, όμως είναι ο αγαπημένος τού οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης και του Κ. Μητσοτάκη… Η κυβέρνηση θριαμβολογεί για την αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων το 2022, όμως αυτές αποτελούν το μικρότερο μέρος του συνόλου. Θα το δούμε αναλυτικότερα στη συνέχεια. Και, βεβαίως, να υπογραμμίσουμε εξαρχής ότι σημαντικότερες για την οικονομία της χώρας είναι οι επενδύσεις σε νέες μονάδες και η δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και όχι η εξαγορά έτοιμων μονάδων πάσης φύσεως, μέσω των οποίων οι πωλητέςιδιοκτήτες τους «υλοποιούν» τις υπεραξίες που έχουν δημιουργήσει και οι επενδυτές αγοράζουν μελλοντικά κέρδη κατ’ ουσίαν. Για παράδειγμα, η εξαγορά ενός κερδοφόρου τουριστικού συγκροτήματος από ξένους ιδιοκτήτες ή τμήματος μετοχών της ΔΕΗ από κάποιο fund του εξωτερικού υπολογίζονται στις άμεσες ξένες επενδύσεις, δεν προσθέτουν όμως κατ’ ανάγκη στο ΑΕΠ της χώρας ούτε δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.
Οι πραγματικές επενδύσεις
Ο σχηματισμός Ακαθάριστου Παγίου Κεφαλαίου κάθε χρόνο είναι ο πραγματικός δείκτης αύξησης των παραγωγικών επενδύσεων στη χώρα, καθώς δημιουργεί νέες μονάδες ή επεκτείνει υπάρχουσες αυξάνοντας τη δυναμικότητά τους (προσθέτοντας άρα στο ΑΕΠ) και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας. Γι’ αυτό και θεωρείται βασική συνθήκη για την πρόβλεψη και της πορείας των δημόσιων οικονομικών και η πορεία του επηρεάζει και το ΑΕΠ, αλλά και την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού.
Για το 2020 ο κρατικός προϋπολογισμός της κυβέρνησης Μητσοτάκη προέβλεπε αύξηση 13,4%. Λόγω πανδημίας, αντί για αύξηση 13,4%, οι επενδύσεις κατέρρευσαν στο -14,3%, αλλά για το 2021 ο προϋπολογισμός προέβλεπε ονειρική αύξησή τους κατά 23,2%. Παρά όμως το μετά το τέλος του λοκντάουν εντυπωσιακό «ριμπάουντ» της ελληνικής οικονομίας το 2021, αντί για +23,4%, η αύξησή τους περιορίστηκε στο 11,7% (σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2022, σελ. 43). Στην ίδια έκθεση όμως πάλι ο υπεραισιόδοξος Χρήστος Σταϊκούρας προέβλεπε ότι το 2022 ο σχηματισμός Ακαθάριστου Παγίου Κεφαλαίου θα είναι αυξημένος κατά 21,9%. Όμως η πραγματικότητα αποδείχτηκε και πάλι κινούμενη άμμος για τον υπουργό Οικονομικών του Κ. Μητσοτάκη και, αντί για 21,9%, είχαμε αύξηση κατά 10% λιγότερο από τη μισή προβλεπόμενη.
Αν αθροίσει κανείς τη διαφορά των ατυχών προβλέψεων του Χρ. Σταϊκούρα, με εξαίρεση το 2020 της πανδημίας, το αποτέλεσμα θα είναι αστοχίες προβλέψεων άνω των 30 ποσοστιαίων μονάδων…
Αμεσες ξένες επενδύσεις
Είναι γεγονός ότι οι άμεσες ξένες επενδύσεις μετά τα ρεκόρ δεκαετίας που σημειώθηκαν το 2018 και 2019, επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (κοντά στα 4,5 δισ.), και την καθίζησή τους λόγω πανδημίας το 2020, το 2021 και το 2022 ανέβηκαν ακόμη ψηλότερα. Αυτό οφείλεται σε σημαντικό βαθμό σε εξαγορές υφισταμένων επιχειρήσεων (π.χ., μεγάλη κερδοφόρος μονάδα της Χαλκιδικής πουλήθηκε έναντι 1,5 δισ. ευρώ).
Η εντατικοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων επίσης απέδωσε, σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό 2021, 660,6 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω εσόδων από το Ελληνικό, τις ζώνες συχνοτήτων 5G και τον Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς. Για το 2022, η εκτίμηση για τα δημόσια έσοδα ανήλθε σε 595,3 εκατ. ευρώ, πολύ χαμηλότερα από την εκτίμηση του κρατικού προϋπολογισμού 2022 (2.151,6 εκατ. ευρώ). Η πρόβλεψη για το 2023, σύμφωνα με τον κρατικό προϋπολογισμό 2023, είναι 1.993,7 εκατ. ευρώ και θα προκύψει κυρίως από τη σύμβαση παραχώρησης για τη λειτουργία και εκμετάλλευση της Εγνατίας Οδού για περίοδο 35 ετών (1.496,1 εκατ. ευρώ). Η πρόβλεψη για το 2024 και το 2025 είναι 3.315,3 εκατ. και 179,4 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.
Βεβαίως, ούτε οι συγκεκριμένες ιδιωτικοποιήσεις, αλλά ούτε και αρκετές από τις εξαγορές (π.χ., της Εθνικής Ασφαλιστικής ή του Νοσοκομείου «Υγεία») αλλά και άλλες δημιουργούν νέες παραγωγικές υποδομές ή νέες θέσεις εργασίας. Ενίοτε δε σημαίνουν και μείωση των θέσεων εργασίας…