Οταν το αέριο πέφτει, ποιος φταίει για την ακρίβεια;

Με τις μειώσεις ή και κατάργηση των επιδοτήσεων ρεύματος και αερίου, ένα κομμάτι της καταναλισκόμενης ενέργειας περνά πλέον ξεκάθαρα στην αγορά και στις ορέξεις των προμηθευτών, αφού παραμένουν σε υψηλά επίπεδα οι χρεώσεις, ενσωματώνοντας όλες τις επισφάλειες και τα χαράτσια της χονδρεμπορικής στα τιμολόγια

Καθώς φαίνεται να περιορίζεται ο παράγοντας της έκρηξης των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου, ο οποίος όλο το προηγούμενο διάστημα φερόταν ως ο βασικός υπαίτιος για την ακραία ενεργειακή ακρίβεια, είναι επόμενο τον Φεβρουάριο να αναμένονται σημαντικές μειώσεις και στο κόστος της χονδρεμπορικής αγοράς ρεύματος, κάτι που πάντως όχι μόνο δεν αποτυπώνεται στα τιμολόγια λιανικής, αλλά υποχωρούν και οι επιδοτήσεις για όλους τους καταναλωτές.

Θεωρητικά τουλάχιστον μένει να δούμε αισθητή πτώση στις χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας τον τρέχοντα μήνα, και ήδη οι προβλέψεις των προμηθευτών στη λιανική που έριξαν σημαντικά τις τιμές έναντι των προηγούμενων πολλών μηνών δεδομένου μάλιστα ότι συνυπολογίζεται και το σχετικό γενναίο... καπέλο σε σχέση με τη μέση χονδρεμπορική τιμή κάθε μήνα- προϊδεάζουν για μεγάλη βουτιά.

Πόσο εισαγόμενη είναι η ακρίβεια

Τον Ιανουάριο, οι υψηλές εγχώριες τιμές, παρά την πτώση της χρηματιστηριακής τιμής (TTF) του αερίου, αποδίδονταν κυρίως στο ελληνικό «παράδοξο», καθώς δεν διαμορφώνονται

με βάση την τρέχουσα τιμή του αερίου, αλλά με εκείνη του αμέσως προηγούμενου μήνα (front month). Δηλαδή οι μονάδες του αερίου λειτουργούσαν τον Ιανουάριο με την τιμή του καυσίμου να έχει καθοριστεί από τις τιμές Δεκεμβρίου, όταν πράγματι εκτοξεύτηκαν φτάνοντας μέχρι και τα 150 ευρώ/μεγαβατώρα.

Επομένως, με την ίδια λογική, δεδομένου ότι τον Ιανουάριο η χρηματιστηριακή τιμή του αερίου έπεσε σημαντικά φτάνοντας τα 55 ευρώ/μεγαβατώρα, αναμένεται ότι τον Φεβρουάριο θα υπάρξει αισθητή αποκλιμάκωση των χονδρεμπορικών τιμών. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα ακόμα μία παράμετρος θολώνει το τι μέλλει γενέσθαι με τα κόστη. Οι ηλεκτροπαραγωγοί με φυσικό αέριο διαμηνύουν πόσο ασύμφορη είναι η δραστηριότητά τους μετά την έκτακτη εισφορά (από τον Νοέμβριο 2022) των 10 ευρώ/μεγαβατώρα, που επέβαλε το ΥΠΕΝ και θεωρούν ότι είναι «μη ανταγωνιστικές» μονάδες τους, που σβήνουν ενώ ανεβαίνουν οι εισαγωγές ρεύματος. Στο μεταξύ, ιδίως τις τελευταίες ημέρες η συμμετοχή του λιγνίτη φαίνεται αυξημένη, πιθανότατα λόγω της δοκιμαστικής λειτουργίας της Πτολεμαΐδας 5, αφού από τις συνολικά 7 μονάδες είναι συνήθως «μέσα» οι 3, ενώ ΑΠΕ και νερά συνεισφέρουν σημαντικά. Ολο το προηγούμενο διάστημα έφταιγε για το ράλι των τιμών

το ακριβό αέριο των διεθνών αγορών. Όταν το αέριο πέφτει, τι φταίει; Επίσης, τι γίνεται με το αέριο που έχει αποθηκευτεί, για λόγους ασφαλείας, αγορασμένο σε τιμές-φωτιά του περασμένου καλοκαιριού; Πότε και πώς θα διοχετευθεί στην αγορά; Σημειώνεται ότι η μέση χονδρεμπορική τιμή για τον Φεβρουάριο 2022 ήταν 227,30 ευρώ/μεγαβατώρα, ενώ για τον φετινό Φεβρουάριο προβλέπονται τι

μές ίσως και κάτω από τα επίπεδα των 191,79 ευρώ/μεγαβατώρα του Ιανουαρίου.

Στην αγορά ή στο ψυγείο οι καταναλωτές

Με τις μειώσεις ή και κατάργηση των επιδοτήσεων ρεύματος και αερίου ένα κομμάτι της καταναλισκόμενης ενέργειας περνά πλέον ξεκάθαρα στην αγορά και στις ορέξεις των προμηθευτών, αφού παραμένουν σε υψηλά επίπεδα οι χρεώσεις, ενσωματώνοντας όλες τις επισφάλειες και τα χαράτσια της χονδρεμπορικής στα τιμολόγια. Με άλλα λόγια, κόστη και επιβαρύνσεις για νοικοκυριά και επιχειρήσεις δίχως τέλος, υπερκέρδη για τους παίκτες, που βρίσκουν νέες... αιτίες και αφορμές για υψηλές τιμές.

Οι ανακοινώσεις της κυβέρνησης για τον Φεβρουάριο ουσιαστικά πετσοκόβουν τις επιδοτήσεις που περιορίζονται τελικά σε 4 λεπτά/κιλοβατώρα για τα νοικοκυριά αλλά μέχρι 500 κιλοβατώρες κατανάλωσης, αφού πέραν αυτών εμπίπτουν στην αγορά ή κάνουν «οικονομία», και σε 2 λεπτά/κιλοβατώρα, οριζόντια για όλα τα μη οικιακά τιμολόγια, ενώ το αέριο παύει να επιδοτείται. Η συνολική αξία των επιδοτήσεων μειώθηκε δραστικά, καθώς ανέρχεται για τον Φεβρουάριο στα 95 εκατ. ευρώ, έναντι 840 εκατ. τον Ιανουάριο (και των δισεκατομμυρίων Αυγούστου - Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου). Είτε δεν φτάνουν πλέον οι πόροι του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης ή εξοικονομούνται για να κατευθυνθούν αλλού. Άλλωστε, εκλογές έρχονται. Πάντως, το ποσό που διατίθεται για τον Φεβρουάριο είναι κάτω και από το χαμηλότερο, έναντι των προηγούμενων μηνών, επιστρεπτέο έσοδο (σ.σ.: το μέρος των υπερκερδών που ανακτάται) από τους ηλεκτροπαραγωγούς, καθώς ανήλθε τον Ιανουάριο στα 142 εκατ. (έναντι 321 εκατ. τον Δεκέμβριο, 237 εκατ. τον Νοέμβριο, 253 εκατ. τον Οκτώβριο, 571 εκατ. τον Σεπτέμβριο και 878 εκατ. τον Αύγουστο). Ακόμη ένα σημείο που δεν είναι σαφές είναι σε ποιο ύψος χονδρεμπορικών τιμών σταματούν οι επιδοτήσεις. Ποιο επίπεδο είναι πλέον αποδεκτό από κυβέρνηση Ν.Δ. και αγορά ως... φυσιολογικό;

Εάν συνεχιστεί η μείωση των τιμών και ανακοινωθούν π.χ. τιμολόγια στο σημερινό «όριο» των 15,9 λεπτών/κιλοβατώρα, η επιδότηση θα καταργηθεί; Εφόσον ισχύσει αυτή η τιμή, τότε προφανώς παγιώνεται μια αύξηση τουλάχιστον 44% σε σχέση με την τιμή της κιλοβατώρας το 2021 (11 λεπτά-Γ1 ΔΕΗ), προ ρητρών και έκρηξης διεθνών τιμών, χωρίς να υπολογίζονται οι υψηλότερες καταναλώσεις (+90,8% με 21,1 λεπτά/κιλοβατώρα), που ειδικά τον Φεβρουάριο είναι αναμενόμενες, λόγω ψύχους και αυξημένων αναγκών για τη θέρμανση των σπιτιών.

Νέο χαράτσι

Παράλληλα, ένα νέο χαράτσι για τους καταναλωτές σηματοδοτεί και η τεράστια αύξηση για το 2023 του μοναδιαίου τέλους ασφάλειας εφοδιασμού, ανά κατηγορία πελατών, φυσικού αερίου, καθώς για τους τελικούς χρήστες (700.000 νοικοκυριά) έχει σχεδόν εξαπλασιαστεί, ενώ και για τους ηλεκτροπαραγωγούς (σ.σ.: που μετακυλίουν, ως γνωστόν, όλα τα κόστη τους στη λιανική) έχει υπερδεκαπλασιαστεί. Η κατανομή του τέλους διαμορφώνεται ως εξής: 2,49 ευρώ/MWh (από 0,16 ευρώ/MWh) για την κατανάλωση φυσικού αερίου αποκλειστικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, 1,99 ευρώ/MWh (από 0,18 ευρώ/MWh) για όλες τις υπόλοιπες καταναλώσεις φυσικού αερίου και το υψηλότερο 2,84 ευρώ/MWh (από 0,48 ευρώ/MWh) για την κατανάλωση φυσικού αερίου από προστατευόμενους καταναλωτές.