Η κυβέρνηση γυρίζει την πλάτη στους μικρούς παραγωγούς ΑΠΕ
Πριν λίγες εβδομάδες το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας γνωστοποίησε τις νέες κατευθύνσεις στην πορεία προς την ενεργειακή μετάβαση, οι οποίες θα συγκροτήσουν το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Σε αυτό το σχέδιο, που θα βγει σύντομα σε διαβούλευση, γίνεται αναφορά στους στόχους σε σχέση με την ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και συγκεκριμένα αναθεωρούνται οι προβλέψεις που είχαν τεθεί το 2019 αναφορικά με τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά. Όμως στο νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα δεν δίνεται βαρύτητα σε άλλες τεχνολογίες των ΑΠΕ, παρά υπάρχει μόνο μια γενικόλογη διατύπωση για προσθήκη 0,5 GW έργων βιοαερίου, βιομάζας και μικρών υδροηλεκτρικών μέχρι το 2030. Απουσιάζει έτσι, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, μια ισότιμη ανάπτυξη των τεχνολογιών των ΑΠΕ και, βέβαια, την ίδια ώρα η κυβέρνηση καθυστερεί να καταρτίσει το ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ.
Από τις προβλέψεις του εθνικού σχεδιασμού για την ενέργεια απουσιάζουν, όμως, και οι ενεργειακές κοινότητες, δηλαδή οι πρωτοβουλίες πολιτών και ΟΤΑ με σκοπό την αυτοπαραγωγή και την αντιμετώπιση του φαινομένου της ενεργειακής φτώχειας, που λαμβάνει στη χώρα μας μεγάλες διαστάσεις. Την ώρα που η Ε.Ε. ενθαρρύνει την ανάπτυξη της αυτοπαραγωγής και των ενεργειακών κοινοτήτων η ελληνική κυβέρνηση πριμοδοτεί την ανάπτυξη μόνο μεγάλων έργων. Ενδιαφέρον, όμως, στοιχείο είναι πως υπερπενταπλασιάστηκαν οι αιτήσεις για έργα εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ενεργειακές κοινότητες σε διάστημα ενός έτους (Νοέμβριος 2021-Νοέμβριος 2022), όπως διαπιστώνει σε ανάλυσή του το Green Tank. Σε πρόσφατη ανακοίνωσή του αναφέρει, όμως, πως «η έλλειψη διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου για έργα ενεργειακών κοινοτήτων εντάθηκε τον τελευταίο χρόνο και αποτελεί το βασικότερο εμπόδιο στην ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων, περιορίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο τις δυνατότητες των πολιτών να συμμετάσχουν στην ενεργειακή μετάβαση».
Η έλλειψη ηλεκτρικού χώρου εμπόδιο στην ανάπτυξη των ΑΠΕ
Το σοβαρό, όμως, πρόβλημα της έλλειψης ηλεκτρικού χώρου έρχεται να δώσει ακόμα ένα χτύπημα στην ανάπτυξη μικρών παραγωγών ΑΠΕ. Ενδεικτικά, στον κλάδο των αγροτικών φωτοβολταϊκών πάνω από 200 επενδυτικά έργα χαμηλής ισχύος περιμένουν τα τελευταία τέσσερα χρόνια να πάρουν όρους σύνδεσης, με φορείς του κλάδου να ζητούν διευκολύνσεις για τη δημιουργία μικρών φωτοβολταϊκών μονάδων. Ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζει και ο κλάδος των μικρών
υδροηλεκτρικών, ο οποίος έχει γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη τις προηγούμενες δεκαετίες στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. Όχι, όμως, και στην Ελλάδα, εξαιτίας των χρονοβόρων αδειοδοτικών διαδικασιών. «Τα τελευταία χρόνια η διείσδυση στα μικρά υδροηλεκτρικά είναι σχεδόν μηδενική» ανέφερε πριν λίγες ημέρες ο πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Μικρών Υδροηλεκτρικών Κώστας Βασιλικός στην ετήσια εκδήλωση του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ), προσθέτοντας πως «με τις νομοθετικές ρυθμίσεις για τους όρους σύνδεσης όλοι οι νέοι επενδυτές κατά 90% είναι μεγάλες εταιρείες και δεν μπορεί ένας μικρός επενδυτής να μπει στην αγορά, γιατί δεν υπάρχει ηλεκτρικός χώρος, ενώ ένα μικρό υδροηλεκτρικό θέλει 6-7 χρόνια αδειοδότηση. Άρα σήμερα έρχεται να ζητήσει κάποιος όρους σύνδεσης για ένα έργο που ξεκίνησε πριν εφτά χρόνια».
Οι περίεργες συμπτώσεις και τα προβλήματα στον ΔΕΔΔΗΕ
Πράγματι, η προτίμηση της κυβέρνησης ως προς τη στήριξη των μεγάλων παικτών στον χώρο της ενέργειας δεν κρύβεται. Έτσι πριν λίγους μήνες με νομοθετική ρύθμιση άλλαξε την προτεραιότητα στους όρους σύνδεσης, χωρίζοντας τα έργα των ΑΠΕ σε δύο κατηγορίες. Στην πρώτη είχαν προτεραιότητα μεγάλα έργα (8.000 MW) και στην άλλη μικρότερα, ισχύος 1.500 MW. Σαν να ήταν, όμως, προετοιμασμένοι από καιρό, αρκετοί επενδυτές μεγάλων έργων επωφελήθηκαν της ρύθμισης. Οι αντιδράσεις πολλές, όμως δεν φάνηκε να... ιδρώνει το υπουργείο Ενέργειας.
Καμία αντίδραση δεν υπήρξε και σε σχέση με την προβληματική διαδικασία για την υποβολή αιτήσεων φωτοβολταϊκών στην Πελοπόννησο. Την ευθύνη για τη διαδικασία είχε ο ΔΕΔΔΗΕ, ο οποίος όφειλε από το 2021 να θέσει σε λειτουργία μια ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποβολή των αιτήσεων. Τελικά το έκανε ένα χρόνο μετά και συγκεκριμένα τον Οκτώβριο του 2022. Η πλατφόρμα τέθηκε σε λειτουργία με πολλά προβλήματα, με αποτέλεσμα ο Σύνδεσμος Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά να κάνει λόγο για μη δίκαιη κατανομή του ηλεκτρικού χώρου. Μιλώντας στη Βουλή για το συγκεκριμένο θέμα, ο τομεάρχης Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Σωκράτης Φάμελλος ανέφερε: «Μετά την αποτυχία τους στο να παρέχουν δίκτυο τα τελευταία τριάμισι χρόνια για έργα ΑΠΕ, μετά την αποτυχία τους στη “Μήδεια” που άφησαν την Αττική για έξι μέρες χωρίς ρεύμα, μετά τις “χρυσές” αναθέσεις με υπερτιμολογήσεις σε υγειονομικό υλικό, μετά τα υπέρογκα χρυσά πριμ που πήραν ενώ δεν μπορούσαν να πιάσουν τον προϋπολογισμό των επιδόσεων, τώρα βαρύνονται και με καταγγελίες για σκιές στις διαδικασίες απόδοσης άδειας σύνδεσης έργων ΑΠΕ, ναρκοθετώντας έτσι και την “πράσινη” μετάβαση. Γιατί χωρίς δίκτυο, δεν μπορείς να κάνεις “πράσινη” μετάβαση».