Απατηλή η σύγκριση δύο τετραετιών στην οικονομία
Η παραπλανητική επιχείρηση της Ν.Δ. να συγκρίνει τις τετραετίες 2015-2018 και 2019-2022 είναι σαν να συγκρίνονται τα αποτελέσματα ενός νοικοκυριού που εγκαταστάθηκε σε μια γκρεμισμένη κατοικία με τα αποτελέσματα ενός νοικοκυριού που εγκαταστάθηκε σε μια νεόκτιστη κατοικία
ΟΚ. Μητσοτάκης και η Ν.Δ. ενόψει εκλογών προωθούν το ευφυολόγημα «ελάτε να συγκρίνουμε τις τετραετίες 2015-2018 με ΣΥΡΙΖΑ και 2019-2022 με Ν.Δ.», με τη σιγουριά ότι, συγκρίνοντας μέσους όρους οικονομικών δεικτών, η Ν.Δ. έχει καλύτερη απόδοση. Δηλαδή, προσπαθούν να συγκρίνουν μήλα με πορτοκάλια ή αλλιώς να συγκρίνουν τα αποτελέσματα ενός νοικοκυριού που εγκαταστάθηκε σε μια γκρεμισμένη κατοικία με τα αποτελέσματα ενός νοικοκυριού που εγκαταστάθηκε σε μια νεόκτιστη κατοικία.
Τι παρέλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2015
Ας δούμε πώς περιγράφει ο καθηγητής Ιστορίας των Οικονομικών και διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Columbia, Adam Tooze («Πολιτική οικονομία μιας κατάρρευσης» Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2022, σ. 510) την κατάσταση που παρέλαβε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2015: «Το 2015, ο μισός πληθυσμός βασιζόταν στη σύνταξη ενός ηλικιωμένου για να τα βγάλει πέρα, στοιχείο που προκαλούσε ιδιαίτερη ανησυχία δεδομένου ότι οι μισές απότις συντάξεις που καταβάλλονταν σε ηλικιωμένους ήταν κάτω από το όριο της φτώχειας. Σύμφωνα με τη Eurostat, αν το όριο της φτώχειας έμενε σταθερό στο προ κρίσης επίπεδο, τότε το 2015 σχεδόν ο μισός πληθυσμός της Ελλάδας θα βρίσκονταν σε κίνδυνο (1). Ο ΟΟΣΑ ανέφερε ότι ένας στους έξι πεινούσε σε καθημερινή βάση (2). Στην Αθήνα συναντούσες άστεγους παντού.
Για όσους ήταν αρκετά τυχεροί ώστε να διατηρήσουν τις δουλειές τους, οι πραγματικοί μισθοί ήταν μειωμένοι κατά 25%. Ταυτόχρονα, οι φόροι είχαν αυξηθεί κατακόρυφα. Ένα έθνος μικροϊδιοκτητών ήταν έξαλλο με τους νέους φόρους ακίνητης περιουσίας. Ο ΦΠΑ, που επιβάρυνε κυρίως τους φτωχότερους, αυξήθηκε από το 13% στο 24%. Σε αντίθεση με την άποψη που επικρατούσε στη βόρεια Ευρώπη, το σύστημα πρόνοιας της Ελλάδας μόνο πολυτελές δεν ήταν, ενώ το σύστημα υγείας κατέρρεε υπό την πίεση των περικοπών. Για να γλιτώσουν από την κρίση στην αγορά εργασίας, 400.000 Έλληνες είχαν μεταναστεύσει στο εξωτερικό από το 2008 και έπειτα, σε σύνολο πληθυσμού 10 εκατομμυρίων. Όσοι έφευγαν ήταν κυρίως μορφωμένοι νέοι, ανάμεσά τους δεκάδες χιλιάδες γιατροί (3)».
Οσο για τον μύθο της Ν.Δ. ότι το τρίτο Μνημόνιο ήταν αχρείαστο, στο ίδιο βιβλίο (σ. 511) αναφέρεται ότι «… η κυβέρνηση Αντώνη Σαμαρά απηύθυνε έκκληση σε Ε.Ε. και Βερολίνο να κάνουν κάποιες παραχωρήσεις, όμως το Βερολίνο απέρριψε την πρόταση». Στην ουσία το δεύτερο Μνημόνιο ουδέποτε ολοκληρώθηκε και άφησε τεράστιες εκκρεμότητες σχετικά με την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων, τη διευθέτηση του χρέους και, κυρίως, με τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
Στη συνέχεια με την εκλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ σημειώνεται (σ. 513): «Όταν τον
Δεκέμβριο του 2014 έγινε σαφές ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις και ότι σύντομα μπορεί να ανέβαινε στην εξουσία, ο Στουρνάρας δεν έκανε το παραμικρό για να ανακόψει τη βραδεία αλλά μαζική ανάληψη καταθέσεων από τις τράπεζες». Συνοψίζοντας, ο ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε:
• πτωχευμένο κράτος,
• στέρηση της χρηματοδότησης από ΕΚΤ,
• φυγή αποταμιεύσεων,
• αποκλεισμό κρατικού δανεισμού από αγορές,
• δημόσιο χρέος μη βιώσιμο,
• ασφαλιστικό σύστημα υπό κατάρρευση,
• ασφυκτική επιτήρηση υπό την κηδεμονία Μνημονίων,
• μηδενικό αποθεματικό στα δημόσια ταμεία,
• οικονομία σε μακροχρόνια τροχιά ύφεσης,
• αποεπένδυση της οικονομίας από επιχειρήσεις εχθρικές στη νέα διακυβέρνηση,
• τραπεζικό σύστημα υπό κατάρρευση
• διαλυμένο κοινωνικό ιστό.
Τι παρέδωσε ο ΣΥΡΙΖΑ
αποθεματικό 37 δισ. στα δημόσια ταμεία, έξοδο από Μνημόνια, επιστροφή οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά, μακροχρόνια ρύθμιση δημόσιου χρέους, αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα που διασφαλίζει τη βιωσιμότητά του,
μειωμένες εισοδηματικές ανισότητες και κοινωνική σταθεροποίηση.
Πώς χρηματοδοτήθηκαν οι δύο περίοδοι από ΕΚΤ και Ε.Ε.
Ενώ την περίοδο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ η ΕΚΤ ουσιαστικά «τιμώρησε» την Ελλάδα με μηδέν χρηματοδότηση (αγορά κρατικών ομολόγων), την περίοδο της Ν.Δ. χρηματοδότησε την Ελλάδα με 40 σχεδόν δισ. ευρώ, εντάσσοντας τη χώρα στην έκτακτη χρηματοδότηση λόγω πανδημικής κρίσης, παρά το γεγονός ότι τα ελληνικά ομόλογα ήταν ακόμα στην κατηγορία «σκουπίδια». (https://www.ecb.europa.eu/mopo/implement/pe pp/html/index.en.html)
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την περίοδο ΣΥΡΙΖΑ εξάντλησε την αυστηρότητά της, επιβάλλοντας
πρόγραμμα σταθεροποίησης, το οποίο τώρα πλέον αναγνωρίζουν ως άδικο. Αντίθετα, την περίοδο της Ν.Δ. χαλάρωσαν όλες οι δεσμεύσεις για κρατικές επιδοτήσεις και δημοσιονομική προσαρμογή (ποσά που ξεπέρασαν τα 50 δισ. ευρώ), επιτρέποντας να ξοδεύει το κράτος για την ενίσχυση της κοινωνίας. Οδηγήθηκαν ουσιαστικά στην έκδοση ευρωομολόγων
(κάτι που θεωρούσαν αδιανόητο επί ΣΥΡΙΖΑ) για την ενίσχυση της ανάπτυξης μέσω του Recovery and Resilience Facility (RRF), με τα ποσά που αναλογούν στην Ελλάδα να ξεπερνούν τα 30 δισ. ευρώ μέχρι το 2026. Βεβαίως, η αφορμή ήταν οι κρίσεις που έπληξαν όλες τις χώρες της Ε.Ε., αλλά αυτό ακριβώς αποδεικνύει ότι οι δύο τετραετίες δεν μπορούν να συγκριθούν με οικονομικά κριτήρια.
Η σύγκριση θα πρέπει να γίνει στο κοινωνικό πεδίο, όπου η διανομή των διαθέσιμων ευρωπαϊκών κονδυλίων φαίνεται να δημιούργησε μεγαλύτερη ανισότητα. Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι οι οικονομικές πολιτικές συνήθως παρουσιάζουν αποτελέσματα με κάποια υστέρηση, το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι η καλή οικονομική επίδοση του 2019 ήταν αποτέλεσμα των πολιτικών ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος, ούτως ή άλλως, ήταν κυβέρνηση το πρώτο εξάμηνο του έτους. Το συμπέρασμα είναι πως οποιαδήποτε σύγκριση των δύο τετραετιών επιχειρείται από τη Ν.Δ. σε οικονομικές επιδόσεις γίνεται εκ του πονηρού και είναι αδόκιμη και παραπλανητική. 1. Eurostat, «At-a-Risk-of Poverty Rate Anchored at a Fixed Moment in Time, 2014 and 2015».
2. «Society at a Glance 2014 Highlights: Greece the crisis and its aſtermath», OECD, March 2014.
3. H. Smith, «Young, Giſted and Greek: Generation G - the World’s Biggest Brain Drain» Guardian, 19 Ιανουαρίου 2015.