Καρκίνος, η επόμενη πανδημία
Εκθεση του ΟΟΣΑ περιγράφει με μελανά χρώματα όσα αντιμετωπίζουν οι καρκινοπαθείς στην Ελλάδα. «Όποιος έχει λεφτά ζει και όποιος δεν έχει πεθαίνει» τονίζει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής η πρόεδρος του Συλλόγου ΚΕΦΙ Ζωή Γραμματόγλου
Το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου ήταν η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου. Η ιατρική κοινότητα τιμά τη μάχη που δίνουν οι ασθενείς προτάσσοντας το δίπτυχο «πρόληψη και θεραπεία». Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει χαρακτηρίσει τον καρκίνο ως την «επόμενη πανδημία», ενώ η νέα έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OOΣΑ) περιγράφει με μελανά χρώματα όσα αντιμετωπίζουν οι καρκινοπαθείς στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, η πρόσβαση στη φροντίδα του καρκίνου στην Ελλάδα περιορίζεται από πολλούς παράγοντες. Μεταξύ τους βρίσκονται η συρρίκνωση του ΕΣΥ τα τελευταία χρόνια, η απουσία εθνικής στρατηγικής για τον καρκίνο και εθνικού μητρώου καρκίνου, η έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και τα κενά στην ιατρική εκπαίδευση στην Ογκολογία. Ανεπαρκής είναι και ο αριθμός γιατρών και νοσηλευτών, αλλά και τα υλικά που απαιτούνται για την άρτια παροχή υπηρεσιών Ογκολογίας. Παράλληλα, δεν εφαρμόζονται μηχανισμοί επιτήρησης, δεν διατίθενται άμεσα τα καινοτόμα φάρμακα, ενώ τα δεδομένα σχετικά με την ποιότητα της περίθαλψης είναι ελάχιστα. Η έκθεση του ΟΟΣΑ αναφέρει ότι η Ελλάδα έχει απουσία ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής για τον καρκίνο, κάτι που επηρεάζει όλες τις πτυχές τής περίθαλψης της νόσου.
Η πρόεδρος του Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών Φίλων Ιατρών (ΚΕΦΙ) Αθηνών Ζωή Γραμματόγλου μιλάει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής και περιγράφει τα όσα έχει να αντιμετωπίσει ένας καρκινοπαθής. Άλλωστε, και η ίδια έχει νοσήσει με καρκίνο του μαστού, οπότε, πέρα από την τωρινή της ιδιότητα, έχει την ατυχή εμπειρία να έχει ζήσει την περιπέτεια. Αρχικά σημειώνει ότι ο Σύλλογος ΚΕΦΙ είναι ο συμπαραστάτης στον ασθενή και στην οικογένειά του, με ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους συγγενείς, τους πενθούντες, με προγράμματα για τη διατροφή, την άσκηση, οτιδήποτε θα μπορούσε να βοηθήσει τον ασθενή. «Όταν αντιμετωπίσαμε τον καρκίνο, δώσαμε μια προσωπική μάχη. Ο καρκίνος είναι ένας πανίσχυρος εχθρός. Με πειθαρχία όμως στις ιατρικές οδηγίες και τις κατάλληλες θεραπείες (οι οποίες κάθε χρόνο βελτιώνονται), όχι μόνο ζούμε περισσότερα χρόνια, αλλά έχουμε και ποιότητα ζωής» τονίζει. Αναφορικά με το «ταξίδι» του ασθενή, εξηγεί ότι τα προβλήματα είναι πολλά και μέσα στον κορωνοϊό έγιναν μεγαλύτερα, γιατί ο κόσμος δεν πάει για προσυμπτωματικό έλεγχο, με αποτέλεσμα να μένουν πολλοί αδιάγνωστοι καρκίνοι. «Τώρα, δειλά-δειλά, προσπαθούμε να ξαναρχίσουν οι άνθρωποι να κάνουν προσυμπτωματικό έλεγχο».
Λίστες αναμονής και χειρουργεία
Ενα βασικό θέμα για τους καρκινοπαθείς είναι οι ακτινοθεραπείες και οι λίστες αναμονής στο δημόσιο νοσοκομείο. Ασθενείς αναγκάζονται να προσφύγουν στον ιδιωτικό τομέα βάζοντας πολύ βαθιά το χέρι στην τσέπη για να κάνουν τις ακτινοθεραπείες τους. Αλλιώς η αναμονή έχει τον κίνδυνο να αναπτυχθεί ο όγκος. «Όταν σου λέει ο γιατρός ότι έπρεπε η θεραπεία να έχει ξεκινήσει χθες, καταλαβαίνετε τι γίνεται. Όποιος έχει λεφτά ζει και όποιος δεν έχει πεθαίνει. Αυτό γίνεται» ξεκαθαρίζει η Ζ. Γραμματόγλου. Η πρόεδρος του Συλλόγου ΚΕΦΙ δίνει ιδιαίτερη βάση στην υποστελέχωση των νοσοκομείων, κάτι που επηρεάζει τα χειρουργεία και την αναμονή για να πραγματοποιηθούν. «Το χειρουργείο είναι το πρώτο που θα τρέξει ο ασθενής στον ιδιωτικό τομέα, γιατί όταν σου λένε ότι έχεις καρκίνο, θες να απαλλαγείς από τον όγκο, θέλεις να μπεις σε μια σειρά» επισημαίνει και συμπληρώνει ότι έτσι ο ασθενής και η οικογένειά του, για να πάνε στον ιδιωτικό τομέα, είτε χρεώνονται, είτε αναγκάζονται να πουλήσουν κάτι, είτε δανείζονται. «Και τώρα που μιλάμε για τα απογευματινά χειρουργεία, εμένα μου θυμίζει το παλιό ιατρείο ΙΚΑ, που έκανε το πρωί εξετάσεις και σου έλεγαν πέρνα το απόγευμα για να δώσεις το 20άρικο στον γιατρό».
Πάντως, μολονότι το πρόβλημα των χειρουργείων είναι γενικό, η Ζ. Γραμματόγλου σημειώνει ότι όταν μιλάμε για καρκίνο, είναι πολύ σημαντικό πότε θα τον εντοπίσεις και σε ποιο στάδιο είναι. «Έχεις πολλές πιθανότητες να αποθεραπευτείς αν εντοπιστεί σύντομα, ενώ ένας προχωρημένος καρκίνος,
και με την αναμονή που θα υπάρχει, σημαίνει θάνατος».
Ελλειψη ανακουφιστικής φροντίδας
Επίσης, μεγάλο θέμα είναι το τελικό στάδιο, με την ανακουφιστική φροντίδα. «Δεν υπάρχουν κέντρα ώστε οι ασθενείς που δεν τα καταφέρνουν ή δεν έχουν οικογενειακό περιβάλλον να μπορέσουν να φύγουν αξιοπρεπώς από αυτή τη ζωή» λέει η πρόεδρος του Συλλόγου ΚΕΦΙ, προσθέτοντας ότι το κράτος κωφεύει. Για την ίδια, η ανακουφιστική φροντίδα θα έπρεπε να ξεκινάει από τη διάγνωση, με αποκλειστικά τμήματα στα νοσοκομεία. Επίσης, όπως αναφέρει, δεν είναι μόνο η ανακούφιση του πόνου, είναι το ψυχολογικό και κοινωνικό κομμάτι που προκύπτει από την αναγγελία «έχεις καρκίνο». «Πολλές φορές οι συγγενείς περνάνε περισσότερα από τους ασθενείς, γιατί αλλάζει όλη η δομή της οικογένειας. Χάνονται εργατοώρες, δεν μπορείς να πάρεις άδεια από τη δουλειά σου, ειδικά από τον ιδιωτικό τομέα. Τώρα είναι πέντε μέρες άνευ αποδοχών. Πείτε μου εσείς αν οι πέντε μέρες είναι αρκετές!» τονίζει η Ζ. Γραμματόγλου.
Πρωτοβάθμια και υποστελέχωση
Η ταλαιπωρία της γραφειοκρατίας έχει βελτιωθεί λόγω της ψηφιοποίησης. Ωστόσο, η Ζ. Γραμματόγλου εξηγεί ότι χωρίς το κατάλληλο προσωπικό στα νοσοκομεία που θα χειριστεί αυτά τα εργαλεία είναι δώρον άδωρον. Πάντως, αναφορικά με τους ίδιους τους ασθενείς, τα πράγματα έγιναν κάπως καλύτερα. Τέλος, η πρόεδρος του Συλλόγου ΚΕΦΙ αναδεικνύει τη σημασία ενίσχυσης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, καθώς αν δεν στελεχωθεί, «όλοι θα τρέχουμε στο νοσοκομείο, θα γίνεται αυτό που γίνεται στις εφημερίες και λύση δεν θα υπάρξει. Η ΠΦΥ είναι το πρώτο και το κυριότερο. Αν λειτουργήσει σωστά, θα έχουμε λιγότερους καρκίνους, γιατί ο γιατρός έγκαιρα θα διαγνώσει και τα νοσοκομεία θα αποσυμφορηθούν» καταλήγει.