Η Γερμανία θέλει να μάθει σάμπα

Μας λείψατε, αγαπητέ Λούλα: Με αυτή τη φράση χαιρέτησε ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς τον Πρόεδρο της Βραζιλίας, που τον υποδέχθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο εν μέσω ενός κλίματος αμοιβαίας αισιοδοξίας για την επανεκκίνηση των σχέσεων των δύο χωρών, που είχαν παγώσει «απολύτως» στα χρόνια του Μπολσονάρου. Οι Γερμανοί δημοσιογράφοι που τον συνόδευαν δεν μπορούσαν να μην αναφερθούν στις τρύπες στους τοίχους, στα σπασμένα τζάμια και στις πόρτες, ενθύμιο της εισβολής των «μπολσοναριστών» στις 8 Ιανουαρίου και μακάβρια υπόμνηση των διαφορών στις αντιλήψεις ανάμεσα στον πρώην και τον σημερινό ένοικο της Προεδρίας.

Η αίσθηση επιστροφής

Από την ημέρα της νίκης του Λούλα τα γερμανικά ΜΜΕ γράφουν αυτό που επανέλαβε και ο καγκελάριός τους: «Η Βραζιλία επέστρεψε στη διεθνή σκηνή». Εξάλλου και ο Πρόεδρος της χώρας Φρανκ Βάλτερ Στάινμαϊερ τίμησε την τελετή ορκωμοσίας τού Βραζιλιάνου Προέδρου την Πρωτοχρονιά. Μετά τον Σολτς, ταξίδια στη χώρα σχεδιάζουν το αμέσως επόμενο διάστημα οι δύο κορυφαίοι «πράσινοι» υπουργοί: Η Αναλένα Μπέρμποκ των Εξωτερικών και ο Ρόμπερτ Χάμπεκ της Οικονομίας (και αντικαγκελάριος).

Η παραμονή στην Μπραζίλια χαρακτηρίστηκε χωρίς δεύτερη σκέψη ως ο σημαντικότερος σταθμός της περιοδείας Σολτς στη Λατινική Αμερική. Όλα αυτά αποκαλύπτουν το μέγεθος της σημασίας που αποδίδει η γερμανική κυβέρνηση στην επανασύνδεσή της με τη μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη χώρα της Νότιας Αμερικής. Η κυβέρνηση του Βερολίνου σχεδιάζει μια σειρά από προγράμματα συμμετοχής με «περιβαλλοντικό» πρόσημο για τη σωτηρία του βασανισμένου Αμαζονίου, «πνεύμονα του πλανήτη», όπως τον αποκάλεσε η υπουργός

Αναπτυξιακής Πολιτικής Ζβένια Σούλτσε, η οποία επίσης έδειξε ιδιαίτερη θέρμη και ενθουσιασμό στις συναντήσεις της με τη Μαρίνα Σίλβα, υπουργό Περιβάλλοντος του Λούλα.

200 εκατομμύρια για αρχή

Ηδη υπάρχουν διαθέσιμα 200 εκατομμύρια «γερμανικά» ευρώ για την υλοποίηση «πράσινων» προγραμμάτων και, όπως τονίστηκε, αυτή είναι μόνο η αρχή. Το φθινόπωρο θα επαναλάβει τη λειτουργία της η διυπουργική συντονιστική επιτροπή των δύο χωρών, που ξεκίνησε φιλόδοξα το 2015, αλλά πάγωσε μετά την εκλογή Μπολσονάρου.

H Βραζιλία θεωρείται λοιπόν για τη γερμανική κυβέρνηση, που έχει πλέον στραφεί στην αναζήτηση νέων εταίρων, το κλειδί για να μπορέσει να ανακτήσει το χαμένο έδαφος της στις αγορές, αλλά και στα κοιτάσματα πρώτων υλών στις χώρες της αμερικανικής ηπείρου. Αυτό ισχύει και για τη Χιλή και την Αργεντινή, επίσης σημαντικούς σταθμούς της μεγάλης περιοδείας του καγκελάριου. Στις χώρες της περιοχής βρίσκονται τεράστια κοιτάσματα λιθίου, τόσο σημαντικά για την υλοποίηση σχεδίων ψηφιακής και πράσινης μετάβασης. Η Βραζιλία διαθέτει επίσης όχι αμελητέα αποθέματα κοβαλτίου. Είναι η χώρα με τα μεγαλύτερα αποθέματα νιοβίου, ενός σπάνιου υλικού που χρησιμοποιείται σε εξαιρετικά ανθεκτικά κράματα χάλυβα, ακόμα και σε πυρηνικούς αντιδραστήρες. Διαθέτει επίσης χαλκό, νικέλιο αλλά και χρυσό. Γενικώς η Λατινική Αμερική θεωρείται «ευλογημένη» από την άποψη ύπαρξης κοιτασμάτων, κάτι που μετατράπηκε σε κατάρα στα χρόνια της αποικιοκρατίας.

Για τις χώρες της περιοχής είναι λογική συνέπεια να δημιουργείται μια καχυποψία, αφού η μέχρι τώρα εμπειρία έχει δείξει ότι οι εξορύξεις δεν γίνονται πάντα με κριτήριο την προστασία του περιβάλλοντος και τις μεσοπρόθεσμες συνέπειες της εκμετάλλευσης των αποθεμάτων. Ο Λούλα έχει υποσχεθεί να συνδυάσει την ανάπτυξη με την υιοθέτηση υψηλών περιβαλλοντκών Παρά τις διαφωνίες προσέγγισης για τον πόλεμο στην Ουκρανία, το Βερολίνο τρέφει μεγάλες προσδοκίες από την πολιτική και οικονομική επανασύνδεσή του με τη Βραζιλία

προδιαγραφών κι αυτός θα είναι ένας τομέας που θα κριθεί αυστηρά. Οι γερμανικές εταιρείες που θα σπεύσουν τώρα να αξιοποιήσουν τη νέα άνοιξη στις σχέσεις των δύο πλευρών θα πρέπει να αποδείξουν ότι θα απέχουν από παραδοσιακές αποικιοκρατικού χαρακτήρα λογικές εκμετάλλευσης. Θα είναι σημαντικό λοιπόν να υπάρξει ένα συμφωνημένο αυστηρό πλαίσιο περιβαλλοντικής προστασίας, έτσι ώστε η πράσινη ανάπτυξη να μην αποδειχθεί απλώς αυτογκόλ, ανοίγοντας νέες πληγές.

Συμφωνία Ε.Ε. και Mercosur

Γερμανία και Βραζιλία θα παίξουν φυσικά καθοριστικό ρόλο και στις επίσης μπλοκαρισμένες τα τελευταία χρόνια διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία μαμούθ μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. και της Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Ουρουγουάη, Παραγουάη και επιπλέον γειτονικά συνδεδεμένα μέλη). Ο καγκελάριος Σολτς φαίνεται να θεωρεί αυτό το πρότζεκτ πλέον ως μια σημαντική προτεραιότητα της εξωτερικής του πολιτικής. Από την άλλη, η βελτίωση των σχέσεων των δύο μεγάλων της ηπείρου, Βραζιλίας και Αργεντινής, έχει δώσει πράγματι την αίσθηση μιας «νέας ορμής» στο συγκεκριμένο ζήτημα. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και το γεγονός ότι στη Βραζιλία υπάρχουν περίπου 12 εκατομμύρια πολίτες με γερμανικές ρίζες, κάτι που δεν μπορεί να αφήνει αδιάφορη καμία κυβέρνη