Δημοκρατία και αφασία
επιστημονικής φαντασίας του 1987 με τον Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ. Ξέρετε, αυτό το μείγμα μελλοντολογικού πρωτογονισμού, με μπουνιές, όπλα «πλάσματος» και πολυβόλα Μ-16. Οι «καλοί» κυνηγούν «αντάρτες» στη ζούγκλα της Γουατεμάλας, εξοντώνουν πολλούς, αλλά και εξοντώνονται από τον Predator, τον εξωγήινο κυνηγό. Στο τέλος επιζεί από τους «καλούς» μόνο ο Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ (ο μεταγενέστερος κυβερνήτης της δημοκρατικής Καλιφόρνια). Σαλάτα μεν, υποκριτικό ταλέντο αναβολικών στεροειδών, αλλά περίπου καταλαβαίνεις τη «φύση» του όρου Predator. Για να μην υπάρχει αμφιβολία για το είδος της πράξης των παρακολουθήσεων. Η αντιδημοκρατία όμως και η ακρίβεια δεν είναι δύο ανεξάρτητα και αυτόνομα κακά. Δύο διαφορετικά συστήματα που το ένα ζει ανεξάρτητα από το άλλο.
Η αντιδημοκρατία κορυφώνεται με τις παρακολουθήσεις, το Predator, έχει όμως βαθύ και ευρύ ψαχνό. Για παράδειγμα, οι συνεννοήσεις κολλητών για δουλίτσες, τα κλειστά κυκλώματα για τις αναθέσεις, οι αλληλεξαρτήσεις και ομηρίες ευνοούμενων που καίνε, σπαταλάνε, κατασπαράζουν δημόσιο χρήμα. Ένα κρατικοδίαιτο οικονομικό «μπραβιλίκι», ένα ασφυκτικό παραθεσμικό, αντιδημοκρατικό δίκτυο, που λυσσάει εκτός εξουσίας και ήδεται εντός.
Δεν είναι τυχαίο ότι η προσπάθεια, επί ΣΥΡΙΖΑ, να γίνουν προκηρύξεις (αντί διορισμοί) έστω για λίγους από τους εποπτευόμενους φορείς δέχτηκαν απίστευτη βωμολοχική ή καγχαστική αντιπολιτευτική βία. Οι ανοιχτές διαδικασίες είναι απευκταίες για έναν μηχανισμό που έχει συνηθίσει να τρώει από το κράτος (όντας σχεδόν ο ίδιος κράτος). Αλλά και οι ανοιχτές διαδικασίες προμηθειών ή επιλογής (εκλογής ήθελε ο ΣΥΡΙΖΑ θυμίζω) προσώπων πάλι μπορούν να γίνουν «εικονογραφικές» υπονομεύοντας εκ των έσω τη Δημοκρατία. Χρειάζεται άνοιγμα κριτηρίων και κυρίως χρειάζονται ακέραιοι άνθρωποι, μη εξαρτώμενοι.
Αλλά, εν πάση περιπτώσει, όσες επιφυλάξεις κι αν έχει κανείς για την τελειότητα ή μη κάποιας δημοκρατικής διαδικασίας, αυτό το κακό που συμβαίνει σήμερα και σε όλα τα επίπεδα δεν υποφέρεται. Μια κλειστή κάστα από ευνοούμενους δημιουργεί όχι μόνο το θεσμικό τέρας, αλλά συμβάλλει στο οικονομικό τερατούργημα. Η οικονομία βουλιάζει από τη θεσμική καχεξία και από το γεγονός της κυριαρχίας των «ευνοούμενων» κολλητών. Δεν υπάρχει ανταγωνισμός, ούτε πραγματικός και σκληρός ούτε καν με τους όρους της εξιδανικευτικής φιλελεύθερης κοσμοθέασης. Πιο ακριβά και πιο άστοχα δημόσια έργα (μικρά ή μεγάλα), πιο αντιεπιστημονικές επιλογές, χαμηλότερα ή και καθόλου ταλέντα στις διάφορες θέσεις.
Η διασύνδεση οικονομίας και Δημοκρατίας έχει πίσω της μια υπονομευτική παράδοση. Εκτός από αυτά που ανέφερα (εξόφθαλμα και γνωστά), η Δημοκρατία, εκλαμβανόμενη ως αχανής δυνατότητα να ζητάει ο καθένας ό,τι του κατέβει στο κεφάλι, εκτός χρόνου και εκτός οικονομικών δυνατοτήτων, στην πραγματικότητα λειτουργεί ως το άλλοθι για να καταστέλλεται το δικαίωμα να διατυπώνει κανείς αιτήματα. Όπως και η «εκμαυλιστική» εκπλήρωση αιτημάτων (π.χ., επιδοματική πολιτική αγοράς εισαγόμενων προϊόντων) εντέλει υπονομεύει τον εξορθολογισμό και του αιτήματος, και του δικαίου που εγκλείονται στο διεκδικητικό δικαίωμα. Η ποιότητα της διεκδίκησης σχετίζεται και με την πιθανότητα επίτευξης και με τη δικαίωση του συνδικαλισμού, που έχει αμαυρωθεί από χρόνια και χρόνια εργατοπατερισμού. Συνδέω την ολόπλευρη Δημοκρατία (όρος που αγαπάει η Αριστερά, αλλά πρέπει να διεκδικείται συνεχώς) με την οικονομία όχι μόνο γιατί κλονίζονται κάτω από τις σημερινές συνθήκες, αλλά γιατί αναδύονται ως αντικείμενα διεκδίκησης, υπεράσπισης, εμβάθυνσης, εκλογίκευσης.
Πολλές φορές η ύπνωση πίσω από στερεότυπα επιδρά νεκρωτικά στα πιο σημαντικά ζητούμενα ολόκληρης της δημοκρατικής παράταξης που διαμορφώνεται υπό την επιρροή της σύγχρονης Αριστεράς.