Προεκλογική πρεμούρα για τα αναψυκτήρια
Με όρους και προϋποθέσεις που αποκλείουν οποιαδήποτε τοπική, μικρή και μεσαία επιχείρηση το υπουργείο Πολιτισμού προκηρύσσει διαγωνισμό για την ανάθεση των αναψυκτηρίων σε αρχαιολογικούς χώρους, ενώ παράλληλα εξελίσσεται ένα μπαράζ διοικητικών αποβολών (εξώσεων) ανεξάρτητα από τη χρονική ισχύ των συμβάσεων
Ενώ ήδη «μυρίζουν» εκλογές και μόλις δύο μήνες πριν ξεκινήσει η εαρινή τουριστική σεζόν, η ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού, έπειτα από τριάμισι και πλέον χρόνια απραξίας, σπεύδει να βάλει «τάξη» στα αναψυκτήρια των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων όλης της επικράτειας. Μόλις την προηγούμενη Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του ΟΔΑΠ η διακήρυξη του «Ανοιχτού Δημόσιου Πλειοδοτικού Διαγωνισμού για την εκμίσθωση Αναψυκτηρίων/Εστιατορίων Αρχαιολογικών Χώρων, Μνημείων και Μουσείων και του δικαιώματος εγκατάστασης αυτόματων πωλητών νερού και αναψυκτικού», ενώ είχε προηγηθεί στις 30 Ιανουαρίου η ανάρτηση της περίληψής του στη Διαύγεια.
Ταυτόχρονα, το τελευταίο δεκαήμερο περισσότεροι από 15 μισθωτές αναψυκτηρίων σε όλη τη χώρα, που η σύμβασή τους είτε έχει λήξει είτε είναι ακόμα ενεργή, έχουν αρχίσει να παίρνουν «διοικητικές αποβολές», εξώσεις δηλαδή, που τους υποχρεώνουν να αποχωρήσουν εντός τριών ημερών! Τι σημαίνει αυτή η βιασύνη να κλείσουν ήδη λειτουργούντα αναψυκτήρια, να απολυθούν εργαζόμενοι και να συμπαρασυρθούν οι προμηθευτές τους; Και μάλιστα χωρίς κριτήριο ανάμεσα σε συνεπείς στις υποχρεώσεις τους μισθωτές και μη;
Τέτοια σπουδή για ένα ζήτημα που πολλές φορές έχει απασχολήσει στο παρελθόν; Και μόνο η χρονική περίοδος που αποφασίζει το ΥΠΠΟΑ να διενεργήσει τέτοιο διαγωνισμό προκαλεί ερωτήματα. Πόσο μάλλον όταν οι όροι και οι προϋποθέσεις που θέτει φαίνεται να δίνουν προβάδισμα σε μεγάλες και πολύ μεγάλες επιχειρήσεις, βάζοντας πολύ ψηλά τον πήχη για δεκάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε όλη τη χώρα. Και ενώ δίνει τη δυνατότητα συμπράξεων και ενώσεων, αμφίβολο είναι αν αυτές μπορούν να συναφθούν έγκαιρα μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου, που είναι η καταληκτική ημερομηνία καταβολής των προσφορών.
Η ομαδοποίηση των αναψυκτηρίων
Καταρχήν, ο διαγωνισμός χωρίζει σε τρεις ομάδες τα προς μίσθωση αναψυκτήρια σε διάφορες περιοχές της χώρας, καθεμία από τις οποίες περιλαμβάνει δυο-τρεις αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία-φιλέτα και αρκετούς με όχι τόσο μεγάλη επισκεψιμότητα. Συγκεκριμένα, στην Ομάδα Α περιλαμβάνονται τα αναψυκτήρια 19 αρχαιολογικών χώρων και μουσείων ανάμεσα στα οποία αυτά της Ακρόπολης, του Νομισματικού Μουσείου και μαζί του Μουσείου Αρέθουσας στη Χαλκίδα, του αρχαιολογικού χώρου της Αντιμάχειας στην Κω κ.λπ. Στα 13 αναψυκτήρια της Ομάδας Β περιλαμβάνονται αυτά της Κνωσσού, των Μυκηνών και της Σπιναλόγκας μαζί με του Κάστρου Ναυπάκτου, της Λατούς κ.ά., ενώ στα 26 αναψυκτήρια της Ομάδας Γ συναντάμε αυτά του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και του Κήπου του ΕΑΜ, του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού και του Αρχαιολογικού Μουσείου στη Θεσσαλονίκη μαζί με αυτά των Μουσείων Αλεξανδρούπολης, Άρτας κ.ά.
Πάντως, δύσκολα μπορεί να κατανοήσει κανείς πώς προκύπτει η συγκεκριμένη ομαδοποίηση, έτσι που αναψυκτήρια αρχαιολογικών χώρων και μουσείων της Βόρειας Ελλάδας να «συγκατοικούν» στην ίδια ομάδα με μεγάλα αναψυκτήρια και εστιατόρια της Αθήνας. Τι μπορεί να κρύβει αυτό άραγε; Επιπλέον, κάποια από τα αναψυκτήρια έχουν ήδη μισθωθεί μεμονωμένα, με αποτέλεσμα η Ολυμπία, που έχει ήδη μεμονωμένη μίσθωση, να μην συναντάται σε κάποια από τις τρεις ομάδες και το διπλανό της αναψυκτήριο στο Μουσείο Πύργου να μπαίνει στην Ομάδα Β μαζί με την Κρήτη. Εύλογα επίσης δημιουργείται το ερώτημα πώς, ας πούμε, στην Ομάδα Γ εντάσσονται μισθώματα που αφορούν μουσεία τα οποία θα μετατραπούν σε ΝΠΔΔ. Ποιος θα διαχειρίζεται τη σύμβαση; Ο ΟΔΑΠ ή το αυτονομημένο μουσείο;
Υψηλά μισθώματα
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τιμές των μισθώσεων. Για την Ομάδα Α ως τιμή εκκίνησης ορίζονται τα 47.005 ευρώ μηνιαίως για τη θερινή περίοδο και τα 40.192 ευρώ για τη χειμερινή, με το συνολικό ετήσιο μίσθωμα να είναι 529.995 ευρώ. Για παράδειγμα, ενώ το αναψυκτήριο της Ακρόπολης μισθώνεται με τιμή εκκίνησης 34.353 ευρώ τον μήνα, για τα υπόλοιπα αναψυκτήρια της ίδιας ομάδας θα καταβάλλονται γύρω στα 9.000 ευρώ ως ελάχιστο μηνιαίο μίσθωμα. Το μηνιαίο ενοίκιο στο Ηραίο της Σάμου είναι 188 ευρώ, το ενοίκιο για το αναψυκτήριο στο Κάστρο Μυτιλήνης 87 ευρώ, ενώ αυτό για το Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας είναι 188 ευρώ. Αντιστοίχως, στην Ομάδα Β η τιμή εκκίνησης μηνιαίου μισθώματος για τη θερινή περίοδο είναι 26.025 ευρώ, για τη χειμερινή περίοδο 22.289 ευρώ και το συνολικό μίσθωμα 293.620 ευρώ, ενώ στην Ομάδα Γ η τιμή εκκίνησης για τη θερινή περίοδο διαμορφώνεται σε 44.526 ευρώ, για τη χειμερινή περίοδο σε 43.933 ευρώ και το ετήσιο μίσθωμα σε 531.347 ευρώ.
Η διακήρυξη ορίζει σαφώς ότι «οι υποβαλλόμενες προσφορές για κάθε ομάδα θα πρέπει επί ποινή αποκλεισμού να καλύπτουν το σύνολο των αναψυκτηρίων/εστιατορίων και των αυτόματων πωλητών νερού και αναψυκτικού της σχετικής ομάδας». Δηλαδή όλα τα αναψυκτήρια κάθε ομάδας μισθώνονται σε μία επιχείρηση ή μία σύμπραξη επιχειρήσεων.
Διαγωνισμός σχεδόν φωτογραφικός
Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν τα κριτήρια για τους υποψήφιους μισθωτές. Ούτε λίγο ούτε πολύ, απαιτούνται ετήσιος κύκλος εργασιών μεγαλύτερος του 1 εκατομμυρίου ευρώ για πέντε χρόνια (2017-2021), δύο από τα οποία ήταν στην καρδιά της πανδημίας, και θετικά ίδια κεφάλαια. Επίσης, απαιτείται οι μισθωτές να έχουν επαγγελματική εμπειρία τουλάχιστον έξι ετών, κατά τα οποία να λειτουργούν τουλάχιστον δέκα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος ή εναλλακτικά να είναι δικαιοπάροχοι δικτύου κατά τα έξι τελευταία χρόνια (2017-2022) σε τουλάχιστον δύο διαφορετικές γεωγραφικές περιφέρειες της χώρας. Ποια, άραγε, μικρή, μεσαία ή τοπική επιχείρηση μπορεί να διαθέτει τέτοια κριτήρια και τι μεγέθους ομάδα μπορεί να συμπράξει για να ικανοποιηθούν αυτά;
Επιπλέον, η ανάδοχος εταιρεία θα πρέπει να διαθέτει τρία πιστοποιημένα ISO και ένα αντίγραφο βεβαίωσης μελέτης HACCP. Αν κάποιο από αυτά τα ISO αφορά παρασκευή και όχι απλώς διάθεση προϊόντων, τότε μήπως ο διαγωνισμός προορίζεται για μεγάλες καθετοποιημένες επιχειρήσεις ή ομίλους;
Ενδιαφέρον πάντως έχει, εφόσον καρποφορήσει αυτός ο διαγωνισμός, να δούμε τα αποτελέσματα και τους αναδόχους. Σε κάθε περίπτωση, η προεκλογική… πρεμούρα για τα αναψυκτήρια μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί.