Χωρίς αναισθητικό

Το «...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς» του Χρόνη Μίσσιου στο Θέατρο 104, σε σκηνοθεσία της Σοφίας Καραγιάννη

Το πιο πάνω βιβλίο του αξέχαστου Χρόνη Μίσσιου είναι ένα συγκλονιστικό χρονικό των «πέτρινων χρόνων» και μια κατάθεση των παθών και παθημάτων μιας ολόκληρης γενιάς αγωνιστών που δεν λύγισαν, δεν υπέγραψαν τις διαβόητες «δηλώσεις μετανοίας» που απαιτούσε το ξενόδουλο καθεστώς και αντιμετώπισαν με ψηλά το κεφάλι τα απάνθρωπα βασανιστήρια, τη Μακρόνησο, τα ξερονήσια και πάρα πολλές

φορές το εκτελεστικό απόσπασμα. Είναι άγνωστος ο αριθμός των αγωνιστών που χάθηκαν έτσι. Ας θυμηθούμε και την περίφημη ταινία του Κούρδου Γιλμάζ Γκιουνέι «Το κοπάδι», όπου ο πολιτικά διωκόμενος δραπέτης ήρωας δηλώνει ότι «θα αντέξει τον πόνο (μιας εγχείρησης χωρίς αναισθητικό), αφού τον αντέχουν και οι άλλοι». Προκρίνοντας έτσι, αντί του ατομικού ηρωισμού, τον συλλογικό, με τη στήριξη όλων από όλους. Κάτι που, δυστυχώς, δεν κατορθώθηκε στην ελληνική περίπτωση, αφού το περιφρονητικό στίγμα του «δηλωσία» συνόδευε

ισόβια όσους για ποικίλους λόγους, κάποτε και με εντολή του ίδιου του Κόμματος, υπέγραφαν. (Ο ίδιος ο Άρης έφερε μέχρι τέλους αυτό το απαράδεκτο, ντροπιαστικό στίγμα, χωρίς ουσιαστικά να αποκατασταθεί ποτέ πλήρως!).

Μπορούσε να γίνει κάτι άλλο; Ίσως, αν το κυρίαρχο τότε Κ.Κ. προνοούσε να εξουδετερώσει προληπτικά τις «δηλώσεις μετανοίας» με μια δική του τολμηρή δήλωση πως τις θεωρεί άκυρες και μη έχουσες καμία συνέπεια, ως απαιτούμενες από ένα παράνομο, όπως το χαρακτήριζε, μέσα στον Eμφύλιο, αστικό καθεστώς, το

οποίο πολεμούσε. Σώζοντας έτσι τα στελέχη του από τη μαζική τους εξόντωση. Αλλά δεν προχωρώ άλλο σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα.

Από το πρόγραμμα της παράστασης της Εταιρείας Θεάτρου Gaff μεταφέρω κάποια εργοβιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα μαζί με το σκεπτικό της σκηνοθεσίας: «Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ο δεκαεξάχρονος Μίσσιος συλλαμβάνεται, φυλακίζεται, βασανίζεται, καταδικάζεται σε θάνατο. Αποφυλακίζεται το 1973, αφού έχει περάσει 21 χρόνια σε φυλακές και εξορίες. Αυτήν την περίοδο της ζωής του διηγείται στο

σπουδαίο αφήγημα-μαρτυρία “...καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς”.

“Αγωνίζομαι να μείνω άνθρωπος. Και αυτό είναι η κορυφαία πολιτική μάχη”, έλεγε ο Χρόνης Μίσσιος. Η θέση του αυτή δίνει στην ομάδα μας το έναυσμα να τολμήσουμε να ανεβάσουμε στη σκηνή τις αναμνήσεις ενός πραγματικά γενναίου. Ίσως γιατί η περίοδος που διανύουμε μοιάζει να έχει κάτι από τη σκοτεινή νιότη του Μίσσιου. Ίσως γιατί ο Μίσσιος δεν απευθύνεται μόνο στον νεκρό του φίλο αλλά κυρίως στους απόντες, σε εμάς. Ίσως γιατί η αντίληψη του Μίσσιου για τη ζωή, την Ιστορία,