Ο πολιτισμός της αλληλεγγύης
Είναι αλήθεια ότι ζούμε μέρες ζοφερές, που, τουλάχιστον στη μεταπολιτευτική Ιστορία, δεν τις έχουμε ξαναζήσει. Ζούμε μέρες που ένας τρομακτικός θίασος, ο οποίος περιλαμβάνει ολόκληρο το «στρεβλό σχήμα της κλοπής, της παράκλησης, της επαιτείας, της ελεημοσύνης», αρπάζει και καταστρέφει τα πάντα αδιαφορώντας για το πού μπορεί να οδηγήσει μια τέτοια εκθεμελίωση όχι μόνο της Δημοκρατίας, αλλά της ίδιας της ζωής. Η συζήτηση στη Βουλή με αφορμή την πρόταση δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. (Παρασκευή 27.1.2023) φανέρωσε πεντακάθαρα το αποτρόπαιο πρόσωπο ενός πρωθυπουργού που κρώζει, οιμώζει, ψεύδεται ανελέητα και διαστρέφει ασύστολα, αλλά και την ατιμωτική ολιγότητα μιας Κοινοβουλευτικής Ομάδας πρόθυμης να ποδοπατηθεί, να ταπεινωθεί, να χάσει κάθε ίχνος αξιοπρέπειας, αρκεί να μην χάσει τη συμμετοχή και τη νομή ενός κράτους που το θεωρεί λάφυρο. Ζούμε δηλαδή μέρες που μπορεί να εξοντώσουν ηθικά, λογικά και αισθητικά τον καθένα με την τρομακτική δύναμη και ορμή με τις οποίες προσπαθούν να επιβληθούν και να κυριαρχήσουν.
Κι όμως. Για ακόμα μια φορά η Κοινωνία των Πολιτών δείχνει τις αστείρευτες δυνατότητές της. Δείχνει ότι όσο κι αν προσπαθούν να τη γονατίσουν, ο πολιτισμός της αλληλεγγύης, ο πολιτισμός της συμπαράστασης, ο πολιτισμός της διεκδίκησης είναι πάντα εδώ.
Είναι εδώ τα παιδιά των Καλλιτεχνικών Σχολείων με το έως δακρύων εφευρετικό μεγαλείο τους προκειμένου να διεκδικήσουν το μέλλον τους. Είναι εδώ ο υπέροχος κόσμος των παραστατικών τεχνών, ο τόσο ασκημένος στον χειρονομημένο λόγο, που τον μετέτρεψε σε πελώρια χειρονομία ζωής, η οποία μας αφορά όλους. Κι έτσι ο λόγος έγινε ένα καθολικό νεύμα που έδειξε πόσο φρούδες είναι οι απόπειρες για γενικευμένη καθυπόταξη της κοινωνίας. Γιατί η κοινωνία δεν είναι Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ., να χειροκροτεί κουφά τον αρχηγό και να μετατρέπεται σε μια λίμνη σιέλου.
Οι κινητοποιήσεις του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, οι απεργοί από τη Μαλαματίνα, οι κάθε λογής κινητοποιήσεις και πάνω απ’ όλα οι υπέροχες και άπειρες (μικρές και μεγάλες) ιστορίες ανθρωπιάς είναι εδώ και δείχνουν ότι ο πολιτισμός της αλληλεγγύης, ο ανθρώπινος πολιτισμός δηλαδή, είναι πάντοτε παρών και είναι αδύνατο να νικηθεί όσο οδυνηρά κι αν είναι τα πλήγματα που δέχεται. Η ζωή είναι ένα εξαίσιο θέατρο που «παίζεται» χέρι με χέρι, λέξη με λέξη, ώμο με ώμο, βλέμμα με βλέμμα και, όπως έλεγε ο Οκτάβιο Παζ, «όταν δύο ανθρώπινα πλάσματα κοιτάζονται, ο κόσμος αλλάζει». Αυτήν την αλλαγή κανένα Predator δεν μπορεί να την εμποδίσει, κανένας Μητσοτάκης, όσο κι αν κρυφακούει, δεν μπορεί να κατανοήσει. Πάντα ο πολιτισμός της αλληλεγγύης θα φεύγει μπροστά και θα γεμίζει ωραιότητα την απέραντη σκηνή του κόσμου. Πάντοτε θα «κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας», δηλαδή πάντοτε θα ζούμε για τη ζωή μας, βρίσκοντας «τα λόγια που έχουνε το ίδιο βάρος σ’ όλες τις ψυχές, σ’ όλα τα χείλη».
Αλλά πώς να το καταλάβουν οι άδειοι, τα αλαλάζοντα κύμβαλα και οι βροντεροί απαστράπτοντες τενεκέδες; Πώς να κατανοήσουν τις λέξεις οι δεσμώτες των αλγόριθμων και της αριθμημένης φρίκης; Οι λιμοκτονούντες από αχόρταγο βλέμμα πώς και με ποιο μέτρο να κατανοήσουν τι θα πει καρκινοπαθείς να μοιράζονται τα φάρμακά τους, όπως μας έδειξε μόλις πριν από λίγα χρόνια η εποποιία του Μητροπολιτικού Κοινωνικού Ιατρείου του Ελληνικού;
Την περασμένη εβδομάδα έγραφα για τον διαβητικό που δεν είχε ινσουλίνη επειδή οι έμποροι αισχροκερδούν. Ε, βρέθηκε ινσουλίνη από αλληλέγγυους. Στη Σάμο. Και η κυρία Ιωάννα Ηλιάδη, απαντώντας στην ανάρτηση του Νίκου Σερβετά που γνωστοποίησε το πρόβλημα, δημοσιοποίησε ότι και η ίδια δεν μπορεί να βρει το φάρμακο. Ε, και σ’ αυτήν την περίπτωση το φάρμακο βρέθηκε. Στο Μεσολόγγι. Βρέθηκε και ο άνθρωπος που αυτοβούλως το μετέφερε στην Αθήνα. Πώς να το κατανοήσουν αυτό οι θλιβεροί Χατζηδάκηδες; Κι όμως, είναι απλό. Δεν είναι κάτι λιγότερο ή περισσότερο, παρά η αρραγής συνέχεια του ανθρώπινου πολιτισμού.
Ο οποίος, σύμφωνα με την ανθρωπολόγο Μάργκαρετ Μιντ (19011978), αρχίζει δεκαπέντε χιλιάδες χρόνια πριν. Το αιώνιο σημάδι του βρέθηκε σ’ ένα θεραπευμένο από σπάσιμο μηριαίο οστό. Ένας άνθρωπος θεράπευσε έναν άλλο. Δεκαπέντε χιλιάδες χρόνια ηττώνται οι άρπαγες, κι ακόμα να καταλάβουν.
Για ακόμα μια φορά η Κοινωνία των Πολιτών δείχνει τις αστείρευτες δυνατότητές της. Δείχνει ότι όσο κι αν προσπαθούν να τη γονατίσουν, ο πολιτισμός της αλληλεγγύης, ο πολιτισμός της συμπαράστασης, ο πολιτισμός της διεκδίκησης είναι πάντα εδώ