Μανιφέστο του Βεντοτένε Το όραμα του ευρωπαϊστή της Αριστεράς Αλτιέρο Σπινέλι για τις «Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» παραμένει επίκαιρο και ζητούμενο
* Ο Δημήτρης Παπαδημούλης είναι αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑΠροοδευτική Συμμαχία
Με ιδιαίτερη χαρά συμμετείχα στη συγγραφή του κεφαλαίου «Το Μανιφέστο του Βεντοτένε στη Σύγχρονη Εποχή» για το συλλογικό βιβλίο με τίτλο «O Altiero Spinelli και το όραμά του για την Ενωμένη Ευρώπη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γκόνη, σε επιμέλεια του Σωτήρη Ντάλη.
82 χρόνια συμπληρώνονται φέτος από το «Μανιφέστο για μια Ευρώπη ελεύθερη και ενωμένη», γνωστό και ως «Μανιφέστο του Βεντοτένε». Ήταν στο μικρό ιταλικό νησάκι του Βεντοτένε όταν το 1941 ο αριστερός ευρωπαϊστής και αντιφασίστας Αλτιέρο Σπινέλι, εξόριστος από το ιταλικό φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι, συνέταξε, μαζί με άλλους τρεις συντρόφους και συγκρατούμενούς του, το πρώτο σχέδιο ευρωπαϊκού συντάγματος, υποστηρίζοντας την ιδέα για τη δημιουργία μιας Ενωμένης Ευρώπης.
Τα τελευταία χρόνια, με επιταχυντές την πανδημία και την ενεργειακή κρίση, αναδείχτηκαν και πάλι, με επώδυνο τρόπο δυστυχώς, τα αδιέξοδα, τα δομικά ελλείμματα και οι πολλαπλές ανεπάρκειες των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Την ίδια στιγμή, φάνηκε πόσο επίκαιρο παραμένει σήμερα το όραμα του Αλτιέρο Σπινέλι για τις «Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» με ισχυρό κοινωνικό και δημοκρατικό πρόσημο. Αν και απέχουμε ακόμη πολύ, ως σταθερός ευρωπαϊστής της Αριστεράς, είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι με αυτόν τον στρατηγικό στόχο ως πυξίδα επιβάλλεται να προχωρήσουμε ταχύτερα την εμβάθυνση της πολιτικής ενοποίησης.
Οι προκλήσεις των καιρών, άλλωστε, καθώς και η ανάγκη για θεσμικές και ουσιαστικές αλλαγές είναι πολλές και επείγουσες. Μεταξύ αυτών που πρέπει να τεθούν άμεσα στο επίκεντρο είναι: η δραστική ενίσχυση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, οι αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας, η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και του ευρωπαϊκού συστήματος εγγύησης καταθέσεων, η υλοποίηση μιας ενιαίας και συνεκτικής ευρωπαϊκής πολιτικής στην αντιμετώπιση του προσφυγικού-μεταναστευτικού, η εφαρμογή ενός ευρωπαϊκού πυλώνα για τα κοινωνικά δικαιώματα. Επίσης, θα πρέπει να σταματήσουμε να επιτρέπουμε εντός της Ε.Ε. ριζικές υπονομεύσεις των κανόνων του Κράτους Δικαίου και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Η προστασία του Κράτους Δικαίου πρέπει να αποτελεί αδιαπραγμάτευτη θέση αρχής της Ε.Ε.
Πιστεύω ακράδαντα ότι η καλύτερη υπεράσπιση της ιδέας της ενωμένης Ευρώπης είναι η διαρκής προσπάθεια για τον μετασχηματισμό της σε μια Ευρώπη πραγματικά πολιτικά ενοποιημένη, με ισχυρότερο Ευρωκοινοβούλιο, κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμη, με κυρίαρχο το στοιχείο της σύγκλισης και όχι των εντεινόμενων αποκλίσεων, ανισοτήτων ή και αποκλεισμών. Οι αλλαγές και οι επιταχύνσεις που χρειάζεται η πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης πρέπει να έχουν ως κεντρικό γνώμονα να μειωθεί η απόσταση ανάμεσα στους πλούσιους και στους φτωχότερους εταίρους στην Ε.Ε., αλλά και η απόσταση των ίδιων των ευρωπαϊκών θεσμών από τους Ευρωπαίους πολίτες. Η Ε.Ε. θα πρέπει κάθε μέρα να αποδεικνύει στην πράξη ότι είναι κάτι περισσότερο από μια ενιαία αγορά και πως βαδίζει προς μια ουσιαστική πολιτική Ένωση. Έτσι μόνο μπορεί να γίνει πράξη, βήμαβήμα, το «Μανιφέστο του Βεντοτένε» στη σύγχρονη εποχή που ζούμε. Για να μπορέσουμε να φέρουμε εις πέρας και να δικαιώσουμε το όραμα του αριστερού οραματιστή και ευρωπαϊστή Αλτιέρο Σπινέλι, ενός από τους πρωτεργάτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.