Το τζαμί του Τζισταράκη
για το όμορφο τζαμί Οθωμανικής αρχιτεκτονικής, που βρίσκεται στην πλατεία Μοναστηρακίου, στη διασταύρωση των οδών Πανδρόσου και Άρεως. Πήρε το όνομά του από τον Μουσταφά Αλή Τζισταράκη, βοεβόδα της Αθήνας, που οραματίστηκε και πραγματοποίησε την ανέγερσή του το 1759, όπως αναφέρει η επιγραφή πάνω από την είσοδό του.
Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν οικοδομικά υλικά από παλαιότερα κτίσματα. Λέγεται μάλιστα ότι λόγω της έλλειψης ασβέστη, που διαπιστώθηκε στη διάρκεια των εργασιών, ο Τζισταράκης έδωσε εντολή να κατεδαφιστεί ένας κίονας του ναού του Ολυμπίου Διός και να ανατιναχτεί, ώστε από την κονιορτοποίησή του να εξασφαλιστεί ο απαιτούμενος ασβέστης για να ολοκληρωθεί το έργο. Πιο πιθανό θεωρείται, ιστορικά, ότι ο κίονας αποσπάστηκε από τη βιβλιοθήκη του Αδριανού που βρίσκεται δίπλα του. Όπως και να έγινε πάντως, η καταστροφή αρχαίου μνημείου απαγορευόταν ρητώς από τον νόμο του σουλτάνου Μωάμεθ Β’ του Πορθητή, που σεβόταν τα αριστουργήματα της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας και τα προστάτευσε καθ’ όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, παρά την αντίθετη εντύπωση που μας έχει καλλιεργήσει η επίσημη εκδοχή της Ιστορίας.
Για τον λόγο αυτό ο Τζισταράκης -αν και διοικητής της Αθήνας- τιμωρήθηκε σκληρά με καθαίρεση από το αξίωμά του και εκδίωξή του από την πόλη. Η ιστορία αυτή συνδέθηκε από τον απλό λαό με μια «κατάρα» που χτύπησε την πόλη εκείνη τη χρονιά. Ήταν μια επιδημία πανώλης, που θεωρήθηκε ως τιμωρία της πόλης για την ιεροσυλία της καταστροφής αρχαίου μνημείου. Το Τζαμί του Κάτω Σιντριβανιού ή Τζαμί του Κάτω Παζαριού -ονόματα με τα οποία επίσης το βρίσκουμε στις παλιές αναφορές- κατά την Επανάσταση του 1821 φιλοξένησε τις συνεδριάσεις των τοπικών δημογερόντων. Τα επόμενα χρόνια έγινε στρατώνας, φυλακή, ώς και αποθήκη. Το 1915 ανακατασκευάστηκε εν μέρει υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Αναστάσιου Ορλάνδου. Από τότε λειτουργεί ως μουσείο. Σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης, όπου εκτίθενται: η Συλλογή Κεραμικών του Β. Κυριαζόπουλου, αντικείμενα από σπίτια του γύρω οικοδομικού τετραγώνου, που συλλέχτηκαν κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασής τους και άλλα αντικείμενα καθημερινής χρήσης του παρελθόντος, όλα όμορφα και κυρίως φορτωμένα μνήμες.