Ερντογάν ή Κιλιτσντάρογλου για τα ελληνοτουρκικά;
Σήμερα διεξάγονται οι πιο κρίσιμες εκλογές της χρονιάς στον πλανήτη, αυτές που θα κρίνουν εάν η γειτονική μας Τουρκία θα συνεχίσει στον δρόμο που χάραξε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προς ένα αυταρχικό καθεστώς, όπου ο Πρόεδρος κάνει ό,τι θέλει, ή εάν θα δοκιμάσει τη -δύσκολη- επιστροφή στην κοινοβουλευτική δημοκρατία που υπόσχεται ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, φαίνεται ότι τίποτε δεν έχει κριθεί. Ούτε η πρωτιά, ούτε εάν και πόση νοθεία μπορεί να γίνει, κυρίως στις σεισμόπληκτες περιοχές, ούτε εάν θα γίνει αναίμακτα αποδεκτό το αποτέλεσμα των εκλογών στην περίπτωση που χάσει ο επί 20 χρόνια Πρόεδρος Ερντογάν. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο όποιος επόμενος Πρόεδρος αφενός θα έχει να διαχειριστεί τεράστια οικονομικά προβλήματα, αφετέρου θα κληθεί να επανατοποθετήσει τη χώρα στο ρευστό γεωπολιτικό σκηνικό.
Στη συντριπτική πλειονότητά τους οι εγχώριοι και ξένοι αναλυτές υπολογίζουν ότι το επόμενο διάστημα η Τουρκία θα βρεθεί σε κατάσταση αστάθειας - κι αυτό είναι ένα από τα ζητήματα που απασχολούν το ελληνικό πολιτικό προσωπικό, στον -περιορισμένο- βαθμό που ασχολείται με τη γείτονα. Παράλληλα, όλοι προσπαθούν να καταλάβουν τι είναι καλύτερο για την Ελλάδα. Να κερδίσει ο διάβολος που ξέρουμε ή ο επικεφαλής της «συμμαχίας των 6», μέλη της οποίας είναι και οι παλιοί Κεμαλιστές και σκληροί εθνικιστές;
Τι ξημερώνει στα ελληνοτουρκικά
Ο πρέσβης ε. τ. Ιωάννης Ζέπος, για παράδειγμα, σε άρθρο του (στην Athens Voice) υποστηρίζει πως η επανεκλογή Ερντογάν είναι ευνοϊκότερη για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις: «Τολμώ να πω ότι ενδεχομένως η επανεκλογή του Προέδρου Ερντογάν και μια φιλική προς αυτόν τουρκική κυβέρνηση AKP θα δημιουργήσει ευνοϊκότερο κλίμα και σχετική ευχέρεια χειρισμών στην τουρκική πλευρά, σε αντίθεση με μια ολική αλλαγή στη γείτονα που θα φέρει στην εξουσία έναν νέο και φι
λόδοξο Πρόεδρο και μια πολυκομματική ηγεσία που ενδεχομένως θα θέλει να αποδεικνύει σε κάθε βήμα της το πόσο αποφασιστική είναι στη διαχείριση των διαφόρων σοβαρών θεμάτων», εκτιμά ο πολύπειρος διπλωμάτης.
Την ίδια ώρα, πολλοί αναλυτές διαβάζουν προσεκτικά τα λεγόμενα του Ουνάλ Τσεβικόζ, συμβούλου του Κιλιτσντάρογλου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ο οποίος τονίζει πως μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Κιλιτσντάρογλου θα κάνει ό,τι μπορεί για να εξομαλύνει τις σχέσεις της Τουρκίας με τη διεθνή κοινότητα, την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Καθώς κι ότι η εξωτερική πολιτική του Κιλιτσντάρογλου θα βασίζεται στη «μη παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις των γειτόνων, την αμερόληπτη εξωτερική πολιτική και την τήρηση των διεθνών κανόνων». Αυτό μπορεί να σημαίνει απλά πως με πρόεδρο τον Κιλιτσντάρογλου δεν θα ξανακούσουμε δηλώσεις του τύπου «μπορεί να έρθουμε νύχτα». Ότι δηλαδή θα βελτιωθεί η ρητορική της Τουρκίας, χωρίς να αλλάξει κάτι επί της ουσίας. Μπορεί, πάλι, να σημαίνει ότι μια κυβέρνηση Κιλιτσντάρογλου θα επιδιώξει μια νέα αρχή τόσο στις ευρωτουρκικές όσο και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις - με διαμεσολαβητές τους Αμερικανούς ή τους Ευρωπαίους (με επικεφαλής εν προκειμένω τους Γερμανούς) ή και τους δυο μαζί. Εάν επιβεβαιωθούν οι προσδοκίες της Δύσης ότι ο πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) θα επαναφέρει την Τουρκία σε δυτική τροχιά, τότε θα είναι μεγάλη και η προθυμία των διαμεσολαβητών να πιέσουν Αθήνα και Άγκυρα να καθίσουν στο τραπέζι και να λύσουν τις διαφορές τους. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια πραγματική ευκαιρία, εάν και η ελληνική πλευρά ήταν έτοιμη να διαπραγματευτεί, είχε συμφωνήσει ποιες είναι οι κόκκινες γραμμές της και ποια τα περιθώρια ευελιξίας της. Κάτι που για την περίπτωση που παραμείνει στην εξουσία η Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.
Ακινησία Μητσοτάκη
Ο Μητσοτάκης απέδειξε ότι δεν έχει ούτε το σχέδιο ούτε την τόλμη να συζητήσει επί της ουσίας με την Τουρκία - ενώ προεκλογικά απέφυγε επιμελώς να μιλήσει για τα μείζονα ζητήματα της
εξωτερικής πολιτικής. Ερωτηθείς σχετικά στο ντιμπέιτ είπε, απλά, ότι είναι διατεθειμένος να συνομιλήσει με όποιον επιλέξει ο τουρκικός λαός. Με ποιο ακριβώς περιεχόμενο και στόχο, δεν είπε.
Το αποτέλεσμα της κάλπης στην Τουρκία θα κρίνει και τις σχέσεις της γείτονος με τον έξω κόσμο, με την Ευρώπη και βεβαίως με την Ελλάδα
Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., από την πλευρά του, έχει διατυπώσει σαφείς προτεραιότητες για τα ελληνοτουρκικά στο πρόγραμμά του. Δεσμεύεται ότι θα αξιοποιήσει τη δυναμική που δημιουργήθηκε μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία για να ξεκινήσουν πάλι οι συνομιλίες για στρατιωτικά Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και οι διερευνητικές με απώτερο στόχο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Με κόκκινες γραμμές την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας και το αναφαίρετο δικαίωμα αμυντικής προάσπισης των ελληνικών νησιών. Παράλληλα, επιδιώκει σε περιφερειακό επίπεδο τη σταδιακή επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας σε 12 μίλια σε κάθε τμήμα της Ανατολικής Μεσογείου και την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ με όλες τις γειτονικές της χώρες στην εν λόγω περιοχή. Και στο ευρωτουρκικό επίπεδο επιδιώκει τη διασύνδεση της αναθεώρησης της Τελωνειακής Ένωσης Ε.Ε.Τουρκίας με την κατάθεση συνυποσχετικού Ελλάδας - Τουρκίας στο ΔΔΧ για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ. Με επιβολή ευρωπαϊκών κυρώσεων στην Τουρκία, εάν επιλέξει τον δρόμο των προκλήσεων.
Για τους φυλακισμένους
Είναι προφανές πως το τι μέλλει γενέσθαι στα ελληνοτουρκικά εξαρτάται από το αποτέλεσμα των εκλογών τόσο στην Τουρκία όσο και στην Ελλάδα. Όσο κι αν είναι μάλλον βέβαιο πως οι πάγιες θέσεις της Άγκυρας δεν θα αλλάξουν με την εκλογή Κιλιτσντάρογλου. Να πούμε, πάντως, ότι για τους δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους που άδικα είναι κλεισμένοι στις φυλακές του Ερντογάν, από τον ηγέτη του Κόμματος των Λαών (ΗDΡ) Σελαχατίν Ντεμιρτάς μέχρι εκατοντάδες δημοσιογράφους που έκαναν το λάθος να ασκήσουν κριτική στον Πρόεδρο, το ζητούμενο είναι η νίκη του Κιλιτσντάρογλου. Και μετά βλέπουνε…