Χρειαζόμαστε κυβέρνηση με πολιτικό νου
Στη σημερινή κυβέρνηση εντοπίζεται ενσωμάτωση της Ακροδεξιάς;
Η Ελλάδα έχει ισχυρές καταβολές Ακροδεξιάς. Στη μεταπολεμική Ευρώπη, ήταν η χώρα που οι συνεργάτες των κατακτητών ενσωματώθηκαν στο κυρίαρχο πλέγμα εξουσίας όχι μόνο ως παρακράτος, αλλά και ως κανονικό κράτος. Η δικτατορία δεν προετοιμάστηκε μόνο από «άφρονες επίορκους αξιωματικούς», αλλά από ένα μπλοκ δυνάμεων στο οποίο συμμετείχαν κορυφαία πολιτικά στελέχη, βιομήχανοι, ανώτατοι δικαστικοί και στρατιωτικοί. Το Μακεδονικό της δεκαετίας του 1990 τους απενοχοποίησε και έκτοτε η Ν.Δ. προσπαθούσε να ανοιχτεί πότε στον μεσαίο χώρο, πότε στην ακραία Δεξιά. Η ενσωμάτωσή τους έγινε με το καρότο και το μαστίγιο. Μαστίγιο στις ανεξάρτητες συσσωματώσεις της Ακροδεξιάς (βλ. δίωξη χρυσαυγιτών, αποκλεισμός από τις επόμενες εκλογές των κομματικών σχηματισμών τους) και καρότο, δηλαδή υιοθέτηση του ακροδεξιού λόγου και των πολιτικών της Ακροδεξιάς απέναντι στους μετανάστες. Ζούμε μια διολίσθηση που βρίσκεται στον αντίποδα της Μεταπολίτευσης και των αξιών της. Ακούγοντας προχθές τον Σαμαρά, νόμιζα πως μεταφράζει λόγους του Πούτιν, του Όρμπαν, της Μελόνι κ.ά. Εντυπωσιακή ταυτότητα ιδεών εντός της Ν.Δ.
Αν πράγματι η κρίση αποτελεί το σημείο όπου η Ν.Δ., παρά το μελλοντολογικό της ύφος, στρέφει τα επιχειρήματά της έναντι του αντιπάλου, θα θέλατε να μας δώσετε μια σκιαγραφία αυτής της περιόδου που φαίνεται να είναι η πιο κρίσιμη της σύγχρονης Ιστορίας;
Η Ελλάδα μπήκε στην οικονομική κρίση το 2010 όχι γιατί αρνούνταν να μεταρρυθμιστεί και να εφαρμόσει τις ευρωπαϊκές εντολές. Η ελληνική οικονομία ακολουθούσε τις υποδείξεις ενόψει της ενταξιακής της πορείας από τη μεταπολεμική εποχή. Εντούτοις, σε όλη αυτή την περίοδο ακολουθούσε μια πορεία η οποία απέκλινε από την πορεία της υπόλοιπης Ευρώπης και βαθμιαία έχανε σε ανταγωνιστικότητα. Οι εξαγωγές υστερούσαν έναντι των εισαγωγών, το δημόσιο και το εξωτερικό χρέος αυξάνονταν. Και η αύξηση του δανεισμού και του χρέους δεν ανταποκρινόταν μόνο σε εσωτερικές συνθήκες αλλά και στην αλόγιστα γενναιόδωρη πολιτική δανεισμού των διεθνών μεγάλων τραπεζών, η ανευθυνότητα της οποίας αποκαλύφθηκε με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 στις ΗΠΑ, προκαλώντας μια απότομη προσαρμογή, η οποία επέφερε κρίσεις σε όλη τη νότια Ευρώπη. Η κρίση ήταν ένας σπασμός βίαιης εσωτερικής υποτίμησης της ελληνικής οικονομίας στο επίπεδο των υπόλοιπων βαλκανικών κρατών - εκεί που βρίσκεται σήμερα. Τα Μνημόνια δεν αποσκοπούσαν μόνο στη διάσωση από το χρέος, είχαν ως συνέπεια και μια τρομερή μείωση της οικονομικής δραστηριότητας. Η απαιτούμενη δημοσιονομική αναπροσαρμογή είχε ως αποτέλεσμα να συρρικνωθεί το ΑΕΠ κατά 25%, σαν να είχαμε δηλαδή πόλεμο. Κάτι το οποίο δεν αναφέρεται είναι ότι η κρίση επιδεινώθηκε γιατί επί των ημερών των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, τους πρώτους μήνες του 2010, αποσύρθηκαν από τις ελληνικές τράπεζες τεράστια ποσά (14 δισ.) από τους ολιγάρχες της χώρας, αυτούς που τη νέμονται τώρα. Τα κεφάλαια αυτά πήγαν στο εξωτερικό, κυρίως μέσω Κύπρου. Σήμερα το αναγνωρίζουν αυτό οι περισσότεροι αξιωματούχοι του ΔΝΤ και της τρόικας, αλλά κατόπιν εορτής. Τότε είχαν συμφωνήσει σ’ αυτό το εξωπραγματικό πρόγραμμα από φόβο μήπως καταρρεύσει η παγκόσμια οικονομία. Σ’ αυτό το
πλαίσιο, το δικομματικό σύστημα κατέρρευσε και ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε κυβερνητική δύναμη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι την περίοδο αυτή αντιμετωπίστηκε και η μεγάλη προσφυγική κρίση. Από το Φαρμακονήσι, για το οποίο καταδικάστηκε η Ελλάδα, περάσαμε στην εικόνα των γιαγιάδων της Λέσβου που τάιζαν τα μωρά προσφυγόπουλα. Σήμερα επιστρέψαμε στην εικόνα του φράχτη και των pushbacks. Ξέρετε, μια κυβέρνηση παίζει διαπαιδαγωγητικό ρόλο στον πληθυσμό. Η περίοδος του ΣΥΡΙΖΑ, παρά τους ευρωπαϊκούς περιορισμούς, καλλιέργησε ένα πνεύμα αλληλεγγύης. Οι προηγούμενοι και οι σημερινοί, μιλώντας για εισβολές λαθρομεταναστών, καλλιεργούν τις αξίες πάνω στις οποίες βασίζονται η Χρυσή Αυγή και τα παρακλάδια της. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά.
Τα τελευταία χρόνια ταυτίζεται συστηματικά ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. με τον λαϊκισμό. Ποια τελικά είναι η σημασία αυτού του όρου που έχει γίνει πασπαρτού και πώς συζητάμε σήμερα για τον λαϊκισμό με βάση όσα μας έχει διδάξει η Ιστορία;
Το σχήμα «λαϊκισμός εναντίον μεταρρύθμισης» προβλήθηκε σε παγκόσμια κλίμακα για να αντικαταστήσει τον μανιχαϊσμό του Ψυχρού Πολέμου και να αποκρύψει ότι ο πραγματικός κίνδυνος είναι η Άκρα Δεξιά, που ακυρώνει τα κεκτημένα της αντιφασιστικής νίκης στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν πρόκειται για ιστορική ανάλυση, αλλά για προπαγάνδα, και η Ιστορία υφίσταται το μαρτύριο που επέβαλε στα θύματά του ο Πιτυοκάμπτης. Βέβαια, η εμβέλεια του λόγου των ιστορικών είναι πολύ μικρότερη απέναντι στην προπαγάνδα αυτή. Εντούτοις, δουλειά δική μας είναι όχι μόνο να αποδημήσουμε την προπαγάνδα, αλλά να εξηγήσουμε την ιστορική πορεία στην οποία βρισκόμαστε. Αν οι πολίτες έχουν συνείδηση της πορείας, ή όσοι έχουν συνείδηση αυτής πορείας, μπορούν να σκεφτούν με το δικό τους μυαλό. Μιλήσατε για το ρίσκο του 2015.
Ποιο είναι το διακύβευμα των εκλογών και το ρίσκο για μια προοδευτική κυβέρνηση;
Το μοντέλο που υπηρετεί η Ν.Δ. νομίζω πως το αποτύπωσε ο Κώστας Σημίτης λακωνικά καλύτερα από κάθε άλλον. Μίλησε για τυχοδιωκτικά διεθνή κεφάλαια που εξαγοράζουν τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία δανειζόμενα από τις ελληνικές τράπεζες με τη διαμεσολάβηση της ελληνικής κυβέρνησης. Η Παιδεία διαμελίζεται προς όφελος των ιδιωτικών κολεγίων και ΙΕΚ, η Υγεία προς όφελος των ιδιωτικών κέντρων, οι μικρές ιδιοκτησίες προς όφελος των κερδοσκοπικών funds, ο Πολιτισμός προς όφελος του τουρισμού. Δεν παράγουν πλούτο, ιδιοποιούνται πλούτο που έχει παραχθεί. Αν θέλουμε να ολοκληρωθεί αυτή η επιχείρηση μεταφοράς πλούτου, τους ψηφίζουμε. Τώρα το ρίσκο για μια προοδευτική κυβέρνηση είναι να παίξει μόνο αμυντικά. Να μην προωθήσει δηλαδή μεγάλες αλλαγές που να ανταποκρίνονται στον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής, που είναι ήδη εδώ, στην Τεχνητή Νοημοσύνη, στο δημογραφικό κ.λπ. Ιδιαίτερα η Παιδεία πρέπει να ξανασχεδιαστεί τολμηρά, να μην επαναληφθούν η απραξία και η αναβλητικότητα της προηγούμενη φοράς.
Η νέα κυβέρνηση θα κληθεί να λειτουργήσει σε ένα ιδιαίτερα ρευστό διεθνές περιβάλλον.
Πού πρέπει να στραφεί η προσοχή;
Η διεθνής κατάσταση χαρακτηρίζεται από επικαλυπτόμενες κρίσεις, που, σαν να μην έφταναν και να μην προκαλούσαν υπαρξιακή αγωνία για την ανθρωπότητα, προστέθηκε το τεράστιο πολεμικό μέτωπο που άνοιξε στην Ουκρανία και κινδυνεύει να καταπιεί και την Κίνα από τη μία, και την Ευρώπη από την άλλη. Θα είναι καταστροφικό. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε κυβέρνηση με πολιτικό νου και όχι στρατόκαυλους και ντίλερ εξοπλισμών.
Η περίοδος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, παρά τους ευρωπαϊκούς περιορισμούς, καλλιέργησε ένα πνεύμα αλληλεγγύης. Οι προηγούμενοι και οι σημερινοί, μιλώντας για εισβολές λαθρομεταναστών, καλλιεργούν τις αξίες πάνω στις οποίες βασίζονται η Χρυσή Αυγή και τα παρακλάδια της. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά