…και δικαιωμάτων
του 2024 πέντε οργανώσεις που εκπροσωπούν συγγραφείς, εκδότες, βιβλιοπώλες και βιβλιοθήκες παγκοσμίως εξέδωσαν κοινή δήλωση, αναγνωρίζοντας ότι στην εποχή μας αυξάνονται οι προσπάθειες να περιοριστούν τα βιβλία τόσο για όσους γράφουν όσο και για όσους τα εκδίδουν ή τα διαθέτουν στο κοινό. Την κοινή αυτή δήλωση συνυπογράφουν η Ευρωπαϊκή και Διεθνής Ομοσπονδία Βιβλιοπωλών (EIBF), το Διεθνές Φόρουμ των Συγγραφέων (IAF), η Διεθνής Ομοσπονδία Ενώσεων Βιβλιοθηκών (IFLA), η Διεθνής Ένωση Εκδοτών (IPA) και η PEN International, μια ΜΚΟ με κύριο σκοπό τη στήριξη συγγραφέων που βρίσκονται σε κίνδυνο σε όλον τον κόσμο.
«Με βασικό σκοπό την παροχή πρόσβασης σε μια ευρεία ποικιλία γραπτών έργων για όλους, έχουμε ενωθεί για να υποστηρίξουμε τις ελευθερίες έκφρασης, δημοσίευσης και ανάγνωσης.
Είναι πεποίθησή μας ότι η κοινωνία χρειάζεται πεφωτισμένους πολίτες οι οποίοι, βασιζόμενοι σε ακριβείς γνώσεις και πληροφορίες, κάνουν επιλογές και συμμετέχουν στη δημοκρατική πρόοδο. Οι συγγραφείς, οι εκδότες, οι βιβλιοπώλες και οι βιβλιοθήκες διαδραματίζουν έναν ρόλο σε αυτό, ο οποίος πρέπει να αναγνωριστεί, να εκτιμηθεί και να ενεργοποιηθεί».
Τρεις βασικές ελευθερίες εντοπίζουν οι παραπάνω φορείς στη διακήρυξή τους: την ελευθερία της ανάγνωσης, την ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία της έκδοσης. Και συνεχίζει η διακήρυξη: «Είναι ευθύνη και αποστολή των εκδοτών, των βιβλιοπωλών και των βιβλιοθηκονόμων, μέσω της επαγγελματικής τους κρίσης, να δώσουν πλήρες νόημα στην ελευθερία της ανάγνωσης, παρέχοντας σε όλους πρόσβαση στα έργα των συγγραφέων. Οι εκδότες, οι βιβλιοθηκονόμοι και οι βιβλιοπώλες δεν υποστηρίζουν απαραίτητα κάθε έργο που διαθέτουν. Ενώ οι μεμονωμένοι εκδότες και βιβλιοπώλες λαμβάνουν τις δικές τους εκδοτικές αποφάσεις και επιλογές, η πρόσβαση σε συγγράμματα δεν πρέπει να περιορίζεται με βάση την προσωπική ιστορία ή τις πολιτικές πεποιθήσεις του συγγραφέα. Ο κίνδυνος αυτολογοκρισίας λόγω κοινωνικών, πολιτικών ή οικονομικών πιέσεων παραμένει υψηλός και επηρεάζει κάθε τμήμα της αλυσίδας από τον συγγραφέα στον αναγνώστη.
Η κοινωνία πρέπει να δημιουργήσει το περιβάλλον ώστε οι συγγραφείς, οι εκδότες, οι βιβλιοπώλες και οι βιβλιοθηκονόμοι να εκπληρώνουν ελεύθερα τις αποστολές τους. Ως εκ τούτου, καλούμε τις κυβερνήσεις και όλους τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς να συμβάλουν στην προστασία, διατήρηση και προώθηση των τριών παραπάνω ελευθεριών - της έκφρασης, της δημοσίευσης και της ανάγνωσης- στον νόμο και στην πράξη».
Οι αυξανόμενες προκλήσεις τις εποχής μας, ο λαϊκισμός, οι ολιγαρχικές λογικές, η λογοκρισία, η επέλαση της Ακροδεξιάς μαζί με όλα τα υπόλοιπα προβλήματα έχουν προκαλέσει οπισθοχώρηση των ανθρωπίνων, κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων. Οι φορείς του βιβλίου το βλέπουν, ώρα να το δουν και οι κυβερνήσεις αλλά και οι πολίτες.