…και επέτειοι
που μας πέρασε, στις 23 Απριλίου, γιορτάσαμε για άλλη μία φορά την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου και Πνευματικών Δικαιωμάτων. Πλήθος εκδηλώσεων διοργανώθηκαν σχετικά, είτε ήταν εκδηλώσεις για συγκεκριμένα βιβλία είτε για το αγαθό του βιβλίου και της ανάγνωσης, δράσεις βιβλιοθηκών και άλλων φορέων. Κοινός παρονομαστής, η αξία του βιβλίου και της ανάγνωσης. Σε πολλές από αυτές τις εκδηλώσεις το συμπέρασμα αφορούσε την έλλειψη εθνικής πολιτικής βιβλίου ή έστω ενός φορέα του, μετά την κατάργηση του ΕΚΕΒΙ που μετράει πια πάνω από δεκαετία. Έντονη ήταν, επίσης, η επισήμανση ότι χωρίς βιβλιοθήκες δεν μπορούμε να έχουμε πολιτική βιβλίου, φιλαναγνωσία, προσέλκυση των νεότερων γενεών σε αυτό το αγαθό.
Ταυτόχρονα, το τελευταίο διάστημα βλέπουμε στον Τύπο μια αυξανόμενη αρθρογραφία σχετικά με την αξία και την κατάσταση των βιβλιοθηκών στη χώρα μας. Ένας δημόσιος διάλογος σε εξέλιξη. Τις ίδιες ημέρες είδε το φως της δημοσιότητας μία έρευνα του καθηγητή Ν. Παναγιωτόπουλου, υπό τη χρηματοδότηση του ΟΣΔΕΛ, για τη σχέση του παιδιού με την ανάγνωση. Το ζήτημα είναι ότι πέρασε και αυτή η εβδομάδα, πλησιάζουν οι γιορτές του Πάσχα, το ενδιαφέρον θα στραφεί αλλού και ίσως περιμένουμε ξανά τον Απρίλιο του 2025 για να ξανακουβεντιάσουμε για την αξία των βιβλιοθηκών, του βιβλίου, της ανάγνωσης, την ανάγκη χάραξης εθνικής πολιτικής βιβλίου και βιβλιοθηκών, την ίδρυση φορέα κ.λπ. Τείνει το φαινόμενο να καθιερωθεί σαν τους πανηγυρικούς που εκφωνούνται στις εθνικές μας επετείους: μνήμη, αποφασιστικότητα για δράση, ιδέες και λόγια, και μετά ξημερώνει μια άλλη ημέρα.
Η ουσία είναι ότι από τη χώρα λείπουν βασικές υποδομές, το εκπαιδευτικό μας σύστημα βασίζεται στην παπαγαλία, τα σχολεία (ειδικά της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης) είναι αποκλειστικά επικεντρωμένα στις εξετάσεις, οι χώροι του βιβλίου (εκτός των βιβλιοθηκών είναι και τα βιβλιοπωλεία, τα κέντρα πολιτισμού, οι σύλλογοι κ.λπ.) σπανίζουν, οι Έλληνες δεν διαβάζουν. Τις πταίει; Μεγάλο ερώτημα. Αλλά αν στη χώρα μας στον 21ο αιώνα συζητάμε ακόμα τα αυτονόητα, την ύπαρξη, δηλαδή, βιβλιοθηκών στα σχολεία και στις πόλεις μας, η ίδια η κουβέντα καταδεικνύει το πρόβλημα.
Στην έρευνα του Ν. Παναγιωτόπουλου υπογραμμίστηκε η σχέση μεταξύ του μορφωτικού, του κοινωνικού και του οικονομικού επιπέδου των γονιών και της σχέσης των παιδιών με την ανάγνωση. Γονείς που ήταν κάποτε παιδιά και αυτοί, υποκείμενοι στις ίδιες συνθήκες. Παιδιά που θα μεγαλώσουν με την απουσία του βιβλίου και θα γίνουν γονείς. Και η κατάσταση διαιωνίζεται. Η διαρκής δικαιολογία του κράτους είναι τα χρήματα. Διακόσια χρόνια τώρα είναι η χρηματοδότηση. Διακόσια χρόνια τώρα αγοράζουμε όπλα και όχι βιβλία.