Εκλογές και δημοσκοπήσεις Προσοχή στο σκαλοπάτι

Πώς το ΕΣΡ επέβαλε πρόστιμο σε τοπικό ρ/σ των Τρικάλων που δεν ανέφερε 3 από τα 6 υποχρεωτικά στοιχεία για δημοσκόπηση η οποία αφορούσε τους υποψήφιους βουλευτές της Ν.Δ. στις εκλογές του Μαΐου του 2023

Ε

νώ σήμερα οι τηλεοπτικοί σταθμοί προετοιμάζουν την παρουσίαση νέων δημοσκοπήσεων για το αποτέλεσμα της κάλπης των ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου 2024, το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης ελέγχει ακόμη αν η δημοσίευση δημοσκοπήσεων για τις προηγούμενες εθνικές εκλογές, του Μαΐου του 2023, δημοσιεύθηκαν με τους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος. Εξαντλώντας την αυστηρότητά του, το ΕΣΡ επέβαλε κύρωση ύψους 3.000 ευρώ πριν από λίγες μέρες σε ραδιοφωνικό σταθμό των Τρικάλων, τον ενημερωτικό Ράδιο Ζυγός, ο οποίος μετέδωσε αποτελέσματα δημοσκόπησης, σύμφωνα με το σκεπτικό όμως «παραβίασε τις διατάξεις περί υποχρέωσης μετάδοσης των ελάχιστων στοιχείων δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων». Ακόμα περισσότερο, η ανεξάρτητη Αρχή αποφάνθηκε ότι η ελλιπής αναφορά στα υποχρεωτικά ελάχιστα στοιχεία της δημοσκόπησης «είναι πρόσφορη να παραπλανήσει το κοινό δημιουργώντας εσφαλμένη εντύπωση αναφορικά με τις προτιμήσεις του εκλογικού σώματος και την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων που μεταδόθηκαν».

Με το γράμμα του νόμου

Αν και, όπως αποδείχθηκε βάσει του εκλογικού αποτελέσματος, το κοινό ουδόλως σχημάτισε λανθασμένη εντύπωση, το ΕΣΡ, με ομόφωνη απόφαση μάλιστα, επέμεινε στο γράμμα του νόμου και προχώρησε στην επιβολή της κύρωσης. Ποια είναι η ιστορία;

Πολύ πριν από τις εκλογές του Μαΐου του 2023, στις 30 Ιανουαρίου του ίδιου έτους, στο Ράδιο Ζυγός του Νομού Τρικάλων, στη

διάρκεια της εκπομπής «Όσο κρατά ένας καφές» (9-10 το πρωί), οι παρουσιαστές από κοινού με τον προσκεκλημένο δημοσιογράφο Δημήτρη Τάκη (τον οποίο γνωρίζουμε από τις εμφανίσεις του κάθε βράδυ στο Action 24) αναφέρθηκαν στο αποτέλεσμα δημοσκόπησης το οποίο αφορούσε μεταξύ άλλων τη σειρά κατάταξης των υποψήφιων βουλευτών στις επικείμενες τότε εκλογές. Όπως αναφέρθηκε μεταξύ άλλων, ο υποψήφιος της Ν.Δ. Μ. Χατζηγάκης ερχόταν 4ος στη σειρά προτίμησης. Συνεπώς ήταν σχεδόν αδύνατον να εκλεγεί, όπως και συνέβη. Ο υποψήφιος Μ. Χατζηγάκης θεώρησε πρέπον να προσφύγει στο ΕΣΡ με καταγγελία του στις 30 Μαρτίου 2023.

Στη διάρκεια της εκπομπής οι συμμετέχοντες αναφέρθηκαν, σύμφωνα με το ΕΣΡ, στην επωνυμία της εταιρείας που διενήργησε τη δημοσκόπηση («δημοσκόπηση της Opinion»), στον εντολέα της δημοσκόπησης («για τη Νέα Δημοκρατία») και στη γεωγραφική κάλυψη αυτής («στα Τρίκαλα»). Όπως διαπιστώνει το ΕΣΡ, «πρόκειται για

αναφορές που καλύπτουν ορισμένα μόνο από τα υποχρεωτικά ελάχιστα στοιχεία δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων όπως αναφέρονται στο άρθρο 4 παρ. 1 του Ν. 3603/2007». Τι δεν ανέφεραν; 1. Το μέγεθος του δείγματος της έρευνας, 2. Το χρονικό διάστημα και το έτος συλλογής των στοιχείων, 3. Το τυπικό στατιστικό σφάλμα σε σχέση με τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης και 4. Τις ελάχιστες βάσεις του δείγματος σε σχέση με τον αριθμό των ερωτώμενων.

Είναι γνωστό ότι δεν μπορεί να βγαίνει ο καθένας και να αραδιάζει νούμερα για κόμματα ή για υποψηφίους, όμως σ’ αυτή την περίπτωση η ανεξάρτητη Αρχή φάνηκε υπέρ το δέον αυστηρή.

Οδηγίες προς ΜΜΕ και πολίτες

Ηδη, πάντως, ο Σύλλογος Εταιρειών Δημοσκόπησης και Έρευνας Αγοράς, με ανακοίνωσή του προ ημερών, αναφέρει όχι μόνο τις υποχρεώσεις των εταιρειών που διενεργούν δημοσκοπήσεις προς δημοσίευση αλλά και τις υποχρεώσεις των ΜΜΕ που τις δημοσιεύουν, έναν κατάλογο δεκατριών στοιχείων, τα οποία οφείλουν να αναφέρουν (εταιρεία, πελάτη, δείγμα, στατιστικό σφάλμα κ.λπ.) αν πρόκειται για έντυπα, ή έξι από αυτά αν πρόκειται για ηλεκτρονικά ΜΜΕ, τηλεόραση και ραδιόφωνο.

Καταγράφει επίσης βασικές οδηγίες προς τους πολίτες. Για παράδειγμα, τη σημαντική διάκριση που πρέπει να γίνεται ανάμεσα στα αποτελέσματα που παρουσιάζονται ως «πρόθεση ψήφου», που αφορά όλες τις απαντήσεις που δίνονται στην ερώτηση «Αν είχαμε εκλογές την επόμενη Κυριακή, τι θα ψηφίζατε;» και την «εκτίμηση ψήφου», η οποία αφορά την εκτίμηση των ποσοστών των κομμάτων ή των υποψηφίων χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η αδιευκρίνιστη ψήφος.