Το μακρύ χέρι του Ριάντ στην Ιβηρική

Η Σαουδική Αραβία καλλιεργεί τον φανατισμό στην Ιβηρική μέσα από χρηματοδοτήσεις θρησκευτικών, πολιτιστικών και εκπαιδευτικών δικτύων που κηρύσσουν το πιο αδιάλλακτο τζιχάντ

Εν συντομία

Το πολύνεκρο τρομοκρατικό χτύπημα στην καρδιά της Βαρκελώνης συνδέεται με τον θρησκευτικό φονταμενταλισμό που εξάγουν οι υπερσυντηρητικές μοναρχίες του αραβικού κόσμου.

Γιατί ενδιαφέρει

Για κάποιους η Ισπανία είναι ακόμη ο τόπος των πάλαι ποτέ χαλιφάτων.

Μια νέα επίθεση τζιχαντιστών στην Ισπανία είναι αναπόφευκτη. Αυτό ήταν το συμπέρασμα όλων των εκθέσεων των μυστικών και αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών της Ισπανίας. Παρά το ανώτατο επίπεδο συναγερμού και τις εκατοντάδες συλλήψεις υπόπτων τα τελευταία χρόνια, η επιβεβαίωση ήρθε με το χτύπημα στον πεζόδρομο της Βαρκελώνης. Το ερώτημα παραμένει. Πώς μπορείς να αποτρέψεις τρομοκρατική ενέργεια ενός εχθρού που δεν έχει εμφανή δομή και οργάνωση;

Μία από τις απαντήσεις κρύβεται στην ανάσχεση της χρηματοδότησης όσων καλλιεργούν τον τυφλό φανατισμό. Αλλά αυτό δεν είναι ούτε απλό ούτε εύκολο. Από το 2011 η Μαδρίτη βρίσκεται επί ποδός για τα τεράστια ποσά πετροδολαρίων από τις χώρες του Περσικού Κόλπου τα οποία βρίσκουν τον δρόμο για τα ταμεία ισλα- μιστικών ομάδων σε πόλεις και χωριά της χώρας. Σε μυστική έκθεση που διέρρευσε πρόσφατα στον ισπανικό Τύπο, η μυστική υπηρεσία, το λεγόμενο Εθνικό Κέντρο Πληροφοριών (CNI), προειδοποιούσε: «Δεν υπάρχει επαρκής έλεγχος για το πού καταλήγουν δεκάδες εκατομμύρια δολάρια από το Κουβέιτ, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και, κυρίως, τη Σαουδική Αραβία».

Στήνουν παράλληλες και παράνομες κοινωνικές δομές

Η ανησυχία της CNI ήταν ότι τα χρήματα χρησιμοποιούνται από διάφορες ακραίες ομάδες με στόχο να πυρπολήσουν την ειρηνική συνύπαρξη χριστιανών – μουσουλμάνων με τη δημιουργία παράλληλων κοινοτήτων, οικιστικών γκέτο, άτυπων δικαστηρίων για την εφαρμογή του ισλαμικού νόμου (σαρία), ακόμη και θρησκευτικής αστυνομίας – όλα εκτός του ισπανικού δικαίου.

Η έκθεση χαρακτήριζε πιο γενναιόδωρο το Ριάντ το οποίο μοίραζε ατελείωτες χορηγίες μέσω της πρεσβείας του στη Μαδρίτη. Ο λόγος είναι απλός: η Σαουδική Αραβία ήθελε να είναι νικήτρια στη μάχη κόντρα στις άλλες χώρες του Κόλπου για την επιρροή και τον έλεγχο της κοινότητας του 1,5 εκατ. μουσουλμάνων της Ισπανίας. Από το 2011 έως πρόσφατα υψηλόβαθμοί αξιωματούχοι των υπουργείων Δικαιοσύνης και Εξωτερικών της Ισπανίας έχουν επισκεφτεί τις υπερσυντηρητικές μοναρχίες του Περσικού Κόλπου, ζητώντας όλες οι δωρεές να διανέμονται μέσω του επίσημου οργάνου των μουσουλμάνων της χώρας, της Ισλαμικής Επιτροπής της Ισπανίας (CIE).

Την ίδια χρονιά, το 2011, ξέσπασε το κύμα των ετερόκλητων εξεγέρσεων που ονομάστηκε Αραβική Ανοιξη. Μεσολάβησαν έξι χρόνια κοσμογονικών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, με τη σύγκρουση στη Συρία και το βόρειο Ιράκ και την άνοδο των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους, η οποία πιστώνεται εν μέρει και σε σαουδαραβικά κεφάλαια.

Το Ριάντ δέχεται κριτική ότι χρηματοδοτεί εξτρεμιστικές ομάδες κυρίως μέσα από τα τζαμιά που χτίζει σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό είχε υποστηρίξει και ο Γερμανός αντικαγκελάριος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, που το 2015 είχε πει ότι «θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο στους Σαουδάραβες ότι έχει τελειώσει η περίοδος που όλοι έκαναν τα στραβά μάτια».

Η Αλ Κάιντα, το Μαρόκο και οι αδιάλλακτοι ιεροκήρυκες

Πολλές από τις οργανώσεις που χρηματοδοτούν τα ισπανικά τεμένη έχουν σκοτεινό παρελθόν. Για παράδειγμα η ΜΚΟ του Κουβέιτ Εταιρεία για την Αναβίωση της Ισλαμικής Κληρονομιάς (SRIH), που έχτισε πολλούς χώρους λατρείας για μουσουλμάνους στην Ισπανία, έχει τεθεί εκτός νόμου στις ΗΠΑ και στη Ρωσία λόγω δεσμών της με την Αλ Κάιντα.

Ο βασιλικός οίκος των Σαούντ έχει χτίσει ένα από τα μεγαλύτερα τζαμιά της Ευρώπης στη Μαδρίτη και

πολλά μικρότερα στην Καταλονία. Εκεί ο σαλαφισμός, η πιο συντηρητική εκδοχή του σουνιτικού Ισλάμ, που δεν αποδέχεται τη συνύπαρξη με καμιά άλλη θρησκεία ή μουσουλμανικό δόγμα και προωθείται από τη Σαουδική Αραβία, έχει βαθιές ρίζες.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια οι παραλιακές και αγροτικές περιοχές της Καταλονίας φιλοξενούν μεγάλη κοινότητα μουσουλμάνων σαλαφιστών με καταγωγή κυρίως από το Μαρόκο. Αποτελούν ενδιάμεσο σταθμό για αρκετούς Μαροκινούς που ζουν στην ηπειρωτική Ευρώπη και κάθε χρόνο επισκέπτονται οδικώς την πατρίδα τους. Την περιοχή επισκέπτονται για ομιλίες ιεροκήρυκες από τη Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Χωρίς να ταυτίζεται ολόκληρη η μαροκινή κοινότητα με τα μειοψηφικά εξτρεμιστικά στοιχεία που αιματοκύλισαν τη Βαρκελώνη την προπερασμένη Πέμπτη, ο έλεγχος των ισλαμιστών στην περιοχή παραμένει δυσεπίλυτος γρίφος για τις ισπανικές αρχές.

Από την Αλ Ανταλους στους Δίδυμους Πύργους

Στο ισλαμιστικό φαντασιακό η Αλ Ανταλους, δηλαδή η ισλαμική Ιβηρία, από όπου και το τοπωνύμιο της Ανδαλουσίας, είναι μουσουλμανικό έδαφος που προσωρινά (από το 1492…) κατέχουν οι χριστιανοί και πρέπει να επιστρέψει στο Ισλάμ. Η Αλ Κάιντα του Οσάμα μπιν Λάντεν χρησιμοποιούσε την Ισπανία ως βάση της στη δυτική Ευρώπη. Για πολλά χρόνια φιλοξενούσε εκεί μαχητές και κατέστρωνε σχέδια επιθέσεων σε άλλες χώρες. Δεν είναι η πρώτη φορά που το τουριστικό θέρετρο Καμπρίλς, το οποίο προσπάθησαν να αιματοκυλίσουν οι τζιχαντιστές της Βαρκελώνης, βρίσκεται στο επίκεντρο ερευνών για τρομοκρατία. Εκεί ακριβώς συναντήθηκαν, οκτώ εβδομάδες πριν από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, ο αρχηγός των καμικάζι-πιλότων που έριξαν τα αεροπλάνα στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης,

Μοχάμεντ Ατα και ο συντονιστής της Αλ Κάιντα από το Αμβούργο Ράμζι μπιν αλ Σιμπχ. Σε αυτήν τη συνάντηση οριστικοποιήθηκε το τρομοκρατικό χτύπημα στις ΗΠΑ, ενώ αργότερα δεκαοκτώ μέλη ενός ισπανικού πυρήνα της Αλ Κάιντα καταδικάστηκαν ως συνεργοί.

Στο θέρετρο Καμπρίλς, το οποίο προσπάθησαν να αιματοκυλίσουν οι τζιχαντιστές, είχαν συναντηθεί μέλη της Αλ Κάιντα για να σχεδιάσουν τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001