«Πίσω από τον εθνικισμό καλύπτονται συμφέροντα»
«Η ευρωπαϊκή ενοποίηση, η Γερμανία και η επιστροφή των εθνικισμών» είναι ο τίτλος του βιβλίου του συγγραφέα Χρήστου Χατζηιωσήφ, του ιστορικού που δίδαξε Ιστορία των νεοτέρων χρόνων στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το Documento συνομίλησε μαζί του θέτοντάς του το ερώτημα: «Γνωρίζετε αν έχει γίνει ή αν γίνεται σήμερα στη Γερμανία προσπάθεια συμψηφισμού του ναζισμού με τον σταλινισμό;».
«Στη Γερμανία είναι πολύ δύσκολο να γίνει κάτι τέτοιο επίσημα. Θα δημιουργήσει μεγάλες αντιδράσεις διότι υπάρχει μία αρχή που λέει ότι το Ολοκαύτωμα των Εβραίων είναι κάτι μοναδικό. Να σας θυμίσω ότι το 1986, όταν έγινε η περίφημη διαμάχη των ιστορικών, ξεκίνησε ακριβώς επειδή κάποιος ιστορικός, ο Ερνστ Νόλτε, εξίσωσε το Αουσβιτς με το Γκουλάγκ, όπως έλεγε χαρακτηριστικά. Αυτό δημιούργησε πάρα πολύ μεγάλες αντιδράσεις, δηλαδή η παραδοχή της μοναδικότητας του Ολοκαυτώματος είναι το διαβατήριο με το οποίο η σύγχρονη Γερμανία μπορεί να κινείται ηθικά ως καταξιωμένη, ως αποδεκτή στον λεγόμενο δυτικό κόσμο. Αυτό είναι το ένα. Τώρα υπάρχουν στον ακαδημαϊκό κόσμο προσωπικότητες, ήσσονος ίσως διαμετρήματος, οι οποίες εμμέσως αναγνωρίζουν και εξισώνουν τα δύο συστήματα και τα εγκλήματα, πραγματικά ή φανταστικά».
Αντιφάσεις
«Το άλλο ζήτημα που έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον είναι το πώς, ενώ επετεύχθη η ενσωμάτωση των δύο Γερμανιών μετά την επανένωσή τους, διώχθηκαν υπάλληλοι και κρατικοί λειτουργοί της Αν. Γερμανίας με διάφορα νομικά κατασκευάσματα, ενώ εφάρμοζαν το δίκαιο της τότε χώρας τους. Στα ζητήματα αυτά υπάρχουν κάποιες αντιφάσεις.
Σε κάθε περίπτωση, η Γερμανία δεν είναι το ίδιο με τις λεγόμενες Βαλτικές χώρες, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία ή την Πολωνία όπου υπάρχει ένας έντονος αντιρωσισμός και αντισοβιετισμός. Πρόκειται για δικό τους εθνικισμό ο οποίος εκφράζει και καλύπτει διάφορα κατά περίπτωση συμφέροντα. Αναφορικά με το παρελθόν καλύπτει τη συνεργασία τους με δικές τους δυνάμεις εθελοντών. Δηλαδή μία μεγάλη εγχώρια μερίδα του πληθυσμού συνεργάστηκε χωρίς κανένα καταναγκασμό αλλά με ενθουσιασμό με τη ναζιστική Γερμανία. Αναφορικά με το παρόν χρησιμεύει για να αιτιολογήσει τις πολιτικές λιτότητας που εφαρμόστηκαν σε αυτές τις χώρες μετά το 1991 με μεγάλο κοινωνικό κόστος». Νίκος Σερβετάς