Θηριωδία στο Κονγκό
Ο Ερίκ Βυϊγιάρ μελετά μια από τις χειρότερες μορφές της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας
Εν συντομία Οι αγριότητες των αποικιοκρατών κατά τη σύσταση του κράτους του Κονγκό.
Γιατί ενδιαφέρει
Ευσύνοπτο αφήγημα πάνω σε μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας.
Ο Ερίκ Βυϊγιάρ, γνωστός στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό από το πολυδιαβασμένο και βραβευμένο με Γκονκούρ βιβλίο του «Ημερήσια διάταξη» (Εκδόσεις Πόλις), ασχολείται με τον τρόπο που συστάθηκε το κράτος του Κονγκό στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν οι μεγάλες δυνάμεις μοίρασαν μεταξύ τους την Αφρική. Ολα ξεκίνησαν από το Συνέδριο του Βερολίνου το 1884, όταν, σύμφωνα με τον Βυϊγιάρ, οι Γάλλοι, οι Αγγλοι, οι Βέλγοι, οι Γερμανοί, οι Πορτογάλοι και άλλοι βαριούνταν αφόρητα, οπότε για να διασκεδάσουν οργάνωσαν «το μεγαλύτερο κυνήγι όλων των εποχών», γράφοντας επί της ουσίας μια από τις πιο μελανές σελίδες της νεότερης ιστορίας.
Ο συγγραφέας περιγράφει τον τρόπο που ο βασιλιάς Λεοπόλδος Β΄ του Βελγίου καρπώθηκε τερά- στια έκταση της Αφρικής, εξαναγκάζοντας τους φυλάρχους να υπογράψουν την παραχώρησή της με αντίτιμο μερικές χάντρες ή λίγα τόπια ύφασμα. Στόχος ήταν όχι η συγκρότηση ενός κράτους για λογαριασμό μιας χώρας (του Βελγίου) που δεν είχε πρότερη εμπειρία στις αποικίες, αλλά μιας ανώνυμης εταιρείας με στόχο την αφαίμαξη των φυσικών και ανθρώπινων πόρων. Ενα κράτος-μαϊμού «χωρίς διοίκηση, σχολεία, νοσοκομεία, χωρίς τίποτε», το οποίο παρ’ όλα αυτά κόστιζε ακριβά και για να συντηρηθεί έπρεπε να αυτοχρηματοδοτείται.
Για τον λόγο αυτό του απέσπασαν το ελεφαντόδοντο και το καουτσούκ, χρησιμοποιώντας όση αγριότητα μπορεί να φανταστεί το πιο αρρωστημένο μυαλό. Στο Κονγκό μεταξύ άλλων αγριοτήτων εφαρμόστηκε από τον τυχοδιώκτη Φιεβέ ο νόμος του κομμένου χεριού. «Λένε πως κάποτε έφεραν στον Φιεβέ σε μία μόνο μέρα 1.308 χέρια, 1.308 δεξιά χέρια, 1.308 ανθρώπινα χέρια».
Μέσα σε 120 σελίδες ο Βυϊγιάρ καταφέρνει να αποδώσει με τόλμη το κλίμα της πιο άγριας μορφής της αποικιοκρατίας, πάνω στην οποία βασίστηκε ο δυτικός κόσμος όπως τον ξέρουμε σήμερα. Ιδανική ευκαιρία να ξαναδιαβάσει κανείς ταυτόχρονα την «Καρδιά του σκότους» του Κόνραντ.