«Ο πατέρας μου ήταν ένας φιλόσοφος που τραγουδιόταν»
Σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη παρουσιάζεται η συλλογή διηγημάτων που έγραψε ο Μανώλης Ρασούλης το 1970
Εν συντομία
Δύο παρουσιάσεις της συλλογής των επτά διηγημάτων του γνωστού στιχουργού.
Γιατί ενδιαφέρει
Μια πτυχή του ταλέντου του Ρασούλη που ίσως να μην είναι πολύ γνωστή στο ευρύ κοινό.
Πέρα από σπουδαίους στίχους ο πολυσχιδής Μανώλης Ρασούλης έγραψε αξιόλογα διηγήματα και μυθιστορήματα. Πρόσφατα επανακυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Μετρονόμος η συλλογή διηγημάτων του «Μεγάλος ήρωας σε μικρή χαρτοσακούλα», η οποία εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1970. Στη συλλογή αυτή που περιλαμβάνει επτά διηγήματα διακρίνει κανείς το κοφτερό μυαλό και το χιούμορ του νεαρού τότε Ρασούλη, ο οποίος ποτέ δεν εφησύχαζε και πάντα υπήρξε πολίτης του κόσμου, με την ουσιαστική έννοια, εκείνη του ανθρώπου που ενδιαφέρεται για τους συνανθρώπους του.
Με αφορμή τις δύο παρουσιάσεις του βιβλίου σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη επικοινωνήσαμε με την κόρη του Μανώλη Ρασούλη Ναταλία και με τον συνθέτη Πέτρο Βαγιόπουλο. Ο συνθέτης θυμάται ότι το συγκεκριμένο βιβλίο τού το είχε δώσει ο Ρασούλης στην πρώτη τους συνάντηση: «Το 1983 πήγα σπίτι του για να τον γνωρίσω. Μου είχαν πει ότι έμενε σε ρετιρέ. Α, ωραίος, σκέφτηκα, επιτέλους ένας στιχουργός που έβγαλε λεφτά και μπορεί και μένει σε ρετιρέ. Μια κοπέλα στην πολυκατοικία μού είπε να ανέβω στην ταράτσα. Ο Μανώλης έμενε στο δώμα. Είχε θέα μέχρι τον Αργοσαρωνικό αλλά ήταν δώμα. Ολος ο χώρος ήταν γεμάτος βιβλία. Για να καθίσω στον καναπέ κάναμε στην άκρη βιβλία. Εκείνη τη μέρα μου έδωσε τεύχη από το “Αυγό”, το περιοδικό που έβγαζε, τον “Μεγάλο ήρωα σε μικρή χαρτοσακούλα” και το “Κβο Βάντις, στάτους κβο”».
Η Ναταλία Ρασούλη λέει για την κυκλοφορία του βιβλίου από τον Μετρονόμο: «Είμαι ιδιαίτερα συγκινημένη γιατί ένας άνθρωπος ενδιαφέρθηκε από μόνος του να βγάλει αυτά τα διηγήματα, που είναι από τις πρώτες κινήσεις του Μανώλη Ρασούλη στον χώρο του βιβλίου. Αυτό το βιβλίο μαζί με άλλα που έγραψε κατά τη δεκαετία του 1970 αποτελούν το απόσταγμα μιας ιδιαίτερης εποχής και για εκείνον αλλά και σε ό,τι αφορά τις πολιτικές εξελίξεις».
Ο Ρασούλης είχε μάτια παντού
Οπως και στους στίχους του, έτσι και στα βιβλία του ο Ρασούλης είχε έναν ιδιαίτερο τρόπο να βλέπει τα πράγματα. Είχε μάτια παντού. «Με το που ξυπνούσε ο πατέρας μου ξεκινούσε να ενημερώνεται για τα πάντα, όσο αυτό είναι εφικτό για έναν άνθρωπο» λέει η Ν. Ρασούλη. Σύμφωνα με τον Π. Βαγιόπουλο, «ο Μανώλης ήταν βαθιά πνευματικός και φιλοσοφημένος άνθρωπος. Τα περνούσε όλα από κόσκινο. Διάβαζε συνεχώς και ήταν ενημερωμένος για τα πάντα». Περπατούσε πάρα πολύ και μιλούσε με πολύ κόσμο. Επίσης ταξίδευε πολύ. «Ενα μικρό παράπονο που είχα μεγαλώνοντας ήταν ότι ο πατέρας μου έλειπε πολύ γιατί ταξίδευε» λέει η Ν. Ρασούλη και συμπληρώνει: «Αυτά τα ταξίδια είναι που τον έφεραν σε επαφή με το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Δεν τον ενδιέφερε απλώς να μαθαίνει πράγματα για τον χώρο, για το ελληνικό τραγούδι. Το ελληνικό τραγούδι ήταν για εκείνον αυτά που συνέβαιναν στην Ελλάδα και την παγκόσμια σκηνή. Οχι μόνο τη μουσική σκηνή αλλά κυρίως την πολιτική, γιατί πρώτα από όλα δήλωνε πολιτικό ον. Δεν ταξίδευε ως τουρίστας, ερχόταν σε επαφή με τον λαό, με την κουλτούρα κάθε χώρας».
Ο Π. Βαγιόπουλος περιγράφει τη φορά που του είπε ότι θα ταξίδευε για το Ισραήλ. «Του λέω: “Πού θα πας, εκεί γίνεται πόλεμος”. “Και τι θες να κάνω;” μου απαντά, “να κάθομαι στη Βουκουρεστίου να πίνω καφέ; Θα πάω εκεί πέρα να δω αν μπορώ να βοηθήσω σε κάτι”».
Για τον Ρασούλη έχει ακουστεί συχνά ότι είναι ένας φιλόσοφος του τραγουδιού. Η Ν. Ρασούλη λέει γι’ αυτό: «Ως μουσικός κινήθηκα σε χώρους εκτός Ελλάδας οπότε θεωρώ ότι έχω ένα μικρό δικαίωμα να βγαίνω εκτός της σχέσης μου ως κόρης του και μπορώ να παρατηρήσω κάποια πράγματα. Τολμώ να πω ότι ήταν ένας φιλόσοφος που τραγουδιόταν». Ο ίδιος αρνούνταν τον χαρακτηρισμό του ποιητή και χαρακτήριζε τον εαυτό του λαϊκό στιχουργό. «Ξεχώρισε την ποίηση από τη λαϊκή στιχουργία» λέει η Ν. Ρασούλη, «σεβόταν και θαύμαζε πολύ τους παλαιότερους δασκάλους της ποίησης, της τέχνης αλλά ειδικά του λαϊκού τραγουδιού. Με ιερό τρόπο περιέγραφε τον Βαμβακάρη, τους στίχους του Ακη Πάνου, του Πυθαγόρα, τον Καζαντζίδη».
«Τολμώ να πω ότι ήταν ένας φιλόσοφος που τραγουδιόταν» λέει για τον πατέρα της η Ναταλία Ρασούλη
Υπήρχαν στιγμές που για να γράψει απομονωνόταν σε βαθμό που κανείς δεν ήξερε πού βρισκόταν. Αλλες φορές μπορεί να έγραφε το ένα τραγούδι μετά το άλλο πίνοντας καφέ στην πολύβουη πλατεία Εξαρχείων.
Πώς προέκυψε το «Πότε Βούδας πότε Κούδας»
Ο Πέτρος Βαγιόπουλος θυμάται πώς προέκυψαν οι στίχοι ενός από τα πιο δημοφιλή τραγούδια που έγραψαν μαζί: «Είχα βγάλει τη μουσική για το τραγούδι και έψαχνα τον Μανώλη για να γράψει στίχους, όμως έλειπε και τότε δεν είχαμε κινητά για να τον βρω. Τον αναζήτησα στη Θεσσαλονίκη, την Κρήτη, αλλά τίποτε. Ανοιξα λοιπόν το “Αυγό” και είδα ένα τετράστιχο που έλεγε “Πότε Βούδας πότε Κούδας / έχω καταλάβει ήδη / πότε Ιησούς κι Ιούδας / της ζωής μου το παιχνίδι”. Αλλαξα τη σειρά, πήρα και άλλα δίστιχα μέσα από το περιοδικό έτσι ώστε όταν έρθει ο Μανώλης να το ακούσει και να γράψει τους στίχους. Οταν επέστρεψε τελικά από το Λονδίνο, το άκουσε και μου είπε: “Αυτό είναι σουξέ”. Μου λέει θα βγάλουμε αυτό που λέει “εδώ είναι του Ρασούλη”. Του είπα ότι και να βγει, θα αναφέρεται ότι το τραγούδι είναι δικό του. Στο οπισθόφυλλο του δίσκου ο Μανώλης έγραψε ότι οι στίχοι του τραγουδιού είναι μοντάζ δικό μου πάνω σε δικά του δίστιχα».
Η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου «Μεγάλος ήρωας σε μικρή χαρτοσακούλα» θα γίνει στη Βαβέλ (Βασ. Σοφίας 87, Μαρούσι, τηλ. 215525 2982) την Πέμπτη 6/12, στις 21.00. Θα μιλήσουν ο Σπύρος Αραβανής (ποιητής, δημοσιογράφος), ο Πέτρος Βαγιόπουλος και η Ναταλία Ρασούλη. Συντονίζει ο εκδότης του «Μετρονόμου» Θανάσης Συλιβός. Τραγούδια σε στίχους του Μανώλη Ρασούλη θα ερμηνεύσουν οι Πέτρος Βαγιόπουλος, Ναταλία Ρασούλη, Ερωφίλη, Κατερίνα Ντίνου, Παντελής Θεοχαρίδης. Στο πιάνο ο Γιώργος Πανταζής.
Στη Θεσσαλονίκη το βιβλίο θα παρουσιαστεί στη Ζώγια (Αλ. Σβώλου 54, Θεσσαλονίκη, 2310 243459), την Τετάρτη 12/12, στις 21.00. Θα μιλήσουν οι Θωμάς Κοροβίνης (συγγραφέας, τραγουδοποιός), Αθηνά Τερζή (συγγραφέας, ραδιοφωνική παραγωγός). Τραγούδια σε στίχους του Μανώλη Ρασούλη θα ερμηνεύσουν οι Θωμάς Κοροβίνης, Ανδρέας Καρακότας, Δημήτρης Νικολούδης, Χρήστος Κολοβός. Στο πιάνο ο Γιάννης Φιλιππουπολίτης.