Επαναστάτες χωρίς επανάσταση;
Τα κίτρινα γιλέκα ξαναμοιράζουν την τράπουλα της κλασικής κοινωνικής διαμαρτυρίας και μπερδεύουν τους αναλυτές
Εν συντομία
Ο Μακρόν πήρε πίσω την αύξηση στα καύσιμα, αλλά η φωτιά που άναψε μεταφέρεται στα σχολεία, στους αγρότες, τους μικρομεσαίους εμπόρους και τους συνταξιούχους.
Γιατί ενδιαφέρει
Δεν είναι κάθε διαδήλωση αριστερόστροφη.
Την ανοησία ότι η εξέγερση των κίτρινων γιλέκων «είναι ανάλογη της εξέγερσης του Μάη του ’68» κάποιοι τη διατύπωσαν και στην Ελλάδα. Ευτυχώς λίγοι. Το μέτρο της σύγκρισης έδωσε ο εκ των πρωταγωνιστών του Μάη Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, ο οποίος έβαλε μεν νερό στο κρασί του αλλά διατηρεί την πολιτική του οξυδέρκεια. «Το ’68 εμείς πολεμούσαμε έναν στρατηγό στην εξουσία, τα κίτρινα γιλέκα θέλουν έναν στρατηγό στην εξουσία. Δεν είμαστε σε επαναστατική περίοδο, είμαστε σε περίοδο έντασης του αυταρχισμού» δήλωσε ο κάποτε «κόκκινος Ντάνι».
Επαναστάτες χωρίς επανάσταση; Η αναδίπλωση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος αναγκάστηκε να παραπέμψει στις ελληνικές καλένδες τη νέα αύξηση στα καύσιμα, και δη στο ντίζελ, δεν ανέκο-
ψε ούτε την κατρακύλα της δημοφιλίας του (είναι στο 21%, πιο κάτω και από τον πιο-κάτω-δεν-θα-πήγαινε-ποτέ Φρανσουά Ολάντ) ούτε την τάση να μεταφερθεί η έκρηξη οργής στους μαθητές –καταλαμβάνουν τα λύκεια ζητώντας του να πάρει πίσω τις μεταρρυθμίσεις για την εισαγωγή στα ΑΕΙ και τη «σύνδεση με την αγορά»–, τους εμπόρους και τους συνταξιούχους.
Πολλές παντιέρες μαζεμένες
Υπάρχουν και τέσσερις νεκροί, όχι από αστυνομική βία αλλά από επεισόδια στο περιθώριο των κινητοποιήσεων, γεγονός που ρίχνει βαριά σκιά στην κοινή γνώμη.
Ακροδεξιοί που ανεμίζουν την «τρικολόρ» και νοσταλγούν το καθεστώς του Βισί συμμετέχουν ενθέρμως στις διαδηλώσεις των κίτρινων γιλέκων, εμπλεκόμενοι και στα οργανωτικά και στις συγκρούσεις. Εδώ το εύρος ξεκινά από τους εθνικιστές, περνά ξώφαλτσα στους νοικοκυραίους της Μαρίν Λεπέν, φουσκώνει κυρίως από τη μαγιά των απομαγεμένων με τον Μακρόν πρώην ψηφοφόρων της Δεξιάς και του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS), φτάνει στον θεατράλε αριστερο-πατριωτισμό του ΖανΛικ Μελανσόν (κάθε εκδήλωση της Ανυπότακτης Γαλλίας κλείνει με τη «Μασσαλιώτιδα») και συναντά τους αναρχογκοσίστες οραματιστές της εξέγερσης προτού τρακάρει στον τοίχο των χούλιγκαν.
Περίπου 65.000 αστυνομικοί έχουν τεθεί σε επιφυλακή για τις κινητοποιήσεις αυτού του Σαββατοκύριακου, ενώ αύριο, Δευτέρα, το PS, το Γαλλικό ΚΚ και η Ανυπότακτη Γαλλία σχεδιάζουν να καταθέσουν στη Βουλή πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης. Είναι παρακινδυνευμένο να προβλέψει κανείς πού θα οδηγηθεί η κατάσταση, καθώς το μόνο δεδομένο είναι η διογκούμενη λαϊκή δυσαρέσκεια, ιδίως των «ξεχασμένων» πόλεων της περιφέρειας.
Τα 2/3 των αυτοκινήτων στη Γαλλία καίνε ντίζελ. Υστερα από δεκαετίες κυβερνητικών προτροπών για την αγορά τους, αυτή η κυβέρνηση αποφάσισε ότι οι πετρελαιοκινητήρες δεν είναι φιλικοί στο περιβάλλον. Και έριξε… ντίζελ στη φωτιά.
Η αρχή του νήματος άρχισε να ξετυλίγεται από έναν 33χρονο φορτηγατζή, τον Ερίκ Ντρουέ από την περιοχή Σεν ε Μαρν. Αυτός έφτιαξε μια σελίδα εκδήλωσης στο Facebook καλώντας πρώτος σε διαδήλωση στο Παρίσι στις αρχές Νοεμβρίου. Ακολούθησαν πολλοί, όπως η 51χρονη μουσικός Ζακλίν
Μουρό, η οποία γύρισε ένα ερασιτεχνικό βίντεο με τα βάσανα ενός φορολογούμενου και οδηγού, αποσπώντας πάνω από έξι εκατομμύρια προβολές στο YouTube. Χιλιάδες άλλοι ακολούθησαν, στις οθόνες και στους δρόμους.
Σε κάθε γαλλικό αυτοκίνητο υπάρχει υποχρεωτικά ένα κίτρινο γιλέκο για να το φορά ο οδηγός ή κάποιος επιβάτης σε περίπτωση ανάγκης. Το επιβάλλει ο κώδικας οδικής κυκλοφορίας. Ετσι, το σύμβολο του κινήματος μπορούσε να αποκτηθεί ανοίγοντας το πορτμπαγκάζ.
Αναλογίες με τη Βραζιλία του 2013
Τα γεγονότα στη Γαλλία θυμίζουν, τηρουμένων των αναλογιών, το κύμα των εξεγέρσεων στη Βραζιλία του 2013, όταν ένα κίνημα εναντίον των αυξήσεων στα εισιτήρια των μέσων μαζικής μεταφοράς πυροδότησε εθνική κρίση. Εκείνο το κίνημα οδήγησε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στην πρωτοφανή εμπειρία της οριζόντιας οργάνωσης και της άμεσης δράσης, αλλά άνοιξε και τον δρόμο στους εθνικιστές για να κερδίσουν έδαφος προβαλλόμενοι σαν «αντισυστημικοί αντάρτες» απέναντι στην άρχουσα τάξη. Μετά ήρθε ο Μπολσονάρο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στα κίτρινα γιλέκα συμμετέχουν, χωρίς να εκτίθενται περισσότερο από όσο τους «χρειάζεται», κάμποσα γνωστά ονόματα της γαλλικής ακροδεξιάς. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι ο «απολιτικός» –κατά δήλωσή του– Κριστόφ Σαλενσόν, ο οποίος όμως στα κοινωνικά δίκτυα εκφράζει εθνικιστικές και ξενοφοβικές απόψεις, και ο Κριστόφ Λεσεβαλιέ από τη Λιμόζ, ο οποίος ξεκίνησε από την κεντροδεξιά, πέρασε στο Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν και σήμερα εργάζεται στην αγροτική ομοσπονδία FNSA που τάσσεται υπέρ των μεταλλαγμένων προϊόντων και της εκτεταμένης χρήσης φυτοφαρμάκων «για να αυξηθεί η παραγωγή και να ελέγχεται η ποιότητά της».
Είναι παρακινδυνευμένο να προβλέψει κανείς πού θα οδηγηθεί η κατάσταση, καθώς το μόνο δεδομένο είναι η διογκούμενη λαϊκή δυσαρέσκεια, ιδίως των «ξεχασμένων» πόλεων της περιφέρειας