Ποιος φοβάται την πραγματικότητα;
Στη Στέγη η διαχρονική ζούγκλα των σχέσεων από την πένα του Εντουαρντ Αλμπι
Εν συντομία
Η Μαρία Πανουργιά φέρνει στη σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση την παράσταση «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;».
Γιατί ενδιαφέρει
Το θρυλικό αμερικανικό έργο υπό τη ματιά μιας πολλά υποσχόμενης σκηνοθέτιδας και ενός εξαιρετικού κουαρτέτου ηθοποιών.
Η τραγική κωμωδία που συνέγραψε το 1962 ο Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας Εντουαρντ Αλμπι παραμένει διαχρονική έπειτα από 56 χρόνια. «Γιατί οι άνθρωποι δεν έχουν αλλάξει. Γεννιούνται, αγαπάνε, μισούν, πεθαίνουν. Το είδος δεν έχει αλλάξει. Ο τρόπος που φέρονται οι άνθρωποι είναι ακριβώς ίδιος, δεν έχει αλλάξει δυστυχώς. Γι’ αυτό το έργο θα είναι πάντα επίκαιρο μέχρι να αλλάξει το ανθρώπινο είδος, να μεταλλαχθεί σε κάτι πιο πνευματικό» μας λέει η σκηνοθέτιδα Μαρία Πανουργιά. Από τις 12 έως τις 30 Δεκεμβρίου η Μικρή Σκηνή της Στέγης υποδέχεται δύο ζευγάρια (Λένα Κιτσοπούλου, Στέλλα Βογιατζάκη, Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Γιάννης Παπαδόπουλος) σε πόλεμο.
Η Μαρία Πανουργιά σκηνοθετεί το θρυλικό έργο χωρίς ψευδαισθήσεις, τοποθετώντας το σε ένα «ταριχευμένο» αστικό σαλόνι. Στη ζούγκλα του σαλονιού, ο ένας στήνει παγίδες στον άλλον περιμένοντας να πέσει μέσα το θύμα του. Ξενυχτούν καταναλώνοντας άφθονο αλκοόλ. Το πάρτι ξεκινά. Τα συναισθήματα καιροφυλακτούν, έτοιμα να πυρπολήσουν την ιερότητα του ζεύγους, την καρδιά του δυτικού πολιτισμού. Οι κοινωνικές προδιαγραφές της δεκαετίας του 1950 αφορούσαν μια πυρηνική οικογένεια, δύο γονείς και δύο (ή περισσότερα) παιδιά. Ο Αλμπι καταστρέφει αυτές τις συμβάσεις και παρουσιάζει δύο πιο ρεαλιστικές εκδοχές που απέχουν πολύ από το τέλειο. Δυο ζευγάρια που προσπαθούν να απαρνηθούν την ασχήμια του γάμου τους καταφεύγοντας στην ψευδαίσθηση, μέχρι και στην κατασκευή ενός παιδιού.
Το ρίσκο
Η σκηνοθέτιδα παίρνει ρίσκο αναλαμβάνοντας αυτήν τη θεατρική μεταφορά, καθώς, όπως λέει, «δεν είχα ξαναδουλέψει με θεατρικό έργο, έκανα μόνο διασκευές από μυθιστορήματα. Συνάντησα πολλά εμπόδια αλλά προσπάθησα να τα δω ως στηρίγματα για να ακουμπήσω και να συνεχίσω». Το έργο που τόσο είναι ταυτισμένο με τη θρυλική ομώνυμη ταινία –με πρωταγωνιστές την Ελίζαμπεθ Τέιλορ και τον Ρίτσαρντ Μπάρτον– κατά πόσο επηρέασε την κ. Πανουργιά; «Αγαπώ πολύ την ταινία. Μου αρέσει ο τρόπος με τον οποίο ο Νίκολς βρίσκει την τέλεια ισορροπία ανάμεσα στο σκοτάδι και το χιούμορ μέσα σε ένα τόσο σκοτεινό έργο. Αλλά ο κινηματογράφος και το θέατρο είναι άλλες γλώσσες. Το θέατρο είναι η μόνη τέχνη που τη βλέπεις την ώρα που συμβαίνει. Αγαπώ τον κινηματογράφο, επηρεάζομαι, αλλά όχι με αυτό τον τρόπο».
Εργο-πρόκληση
Το έργο «Who’s afraid of Virginia Woolf?» του Αλμπι, γνωστού για τη δεξιοτεχνική και ψυχρή θεώρηση της σύγχρονης ζωής, τάραξε το κοινό των 60s σαν ένα «παράθυρο-ζωντανό μουσείο αλλοτινών συμπεριφορών, ένα παράθυρο-φόρος τιμής στο ανθρώπινο είδος που διέσχισε τους αιώνες αναζητώντας απελπισμένα την αγάπη». Ο τίτλος του έργου είναι παράφραση του τραγουδιού «Who’s afraid of the Big Bad Wolf?» που ακουγόταν στην ταινία κινούμενων σχεδίων του Ντίσνεϊ «Τα τρία γουρουνάκια» (1933). Ο Αλμπι αντικαθιστά τον «λύκο» (wolf) με το όνομα της Αγγλίδας αυτόχειρα συγγραφέα Βιρτζίνια Γουλφ, παραπέμποντας στο ερώτημα «ποιος δεν φοβάται μια ζωή χωρίς ψευδαισθήσεις;».
Με το σαρδόνιο χιούμορ, την ψυχαναλυτική διεισδυτικότητα και την έντεχνη χρήση του παράλογου στοιχείου αναδείχθηκε ο μέγας Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας της γενιάς του, επίγονος του Ο’Νιλ, του Μίλερ και του Ουίλιαμς. Προκάλεσε αίσθηση ήδη με το πρώτο θεατρικό του, το μονόπρακτο «Ιστορία του ζωολογικού κήπου» (1958). Ελαβε τρεις φορές Πούλιτζερ, για τα έργα «Εύθραυστη ισορροπία» (1966), «Θαλασσινό τοπίο» (1974) και «Τρεις ψηλές γυναίκες» (1990), καθώς επίσης, ανάμεσα σε άλλες διακρίσεις, το βραβείο Tony για το σύνολο του έργου του (2005).
«Ο τρόπος που φέρονται οι άνθρωποι είναι ακριβώς ίδιος, δεν έχει αλλάξει δυστυχώς. Γι’ αυτό το έργο θα είναι πάντα επίκαιρο μέχρι να αλλάξει το ανθρώπινο είδος» Μαρία Πανουργιά Σκηνοθέτιδα