Ιστορία και δοκίμια

Ατάκες από τα αμερικανικά κινηματογραφικά νουάρ συγκέντρωσαν στο βιβλίο «Film noir. Δολοφονικές ατάκες και μυθολογία» οι Εκδόσεις Σοφίτα

Ενα βιβλίο για τη Βρετανική Αυτοκρατορία δεν είναι διόλου συνηθισμένο γεγονός στην ελληνική βιβλιογραφία – και μάλιστα όταν δεν επικεντρώνεται στην ξερή εξιστόρηση των γεγονότων που συνέτειναν στην ανάδυσή της ή διαμόρφωσαν τους παράγοντες που διασφάλισαν τη μακροημέρευσή της. Η Αθηνά Συριάτου, μόνιμη επίκουρη καθηγήτρια Νεότερης Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, συγκέντρωσε κείμενα εκπροσώπων της «νέας ιστορίας της αυτοκρατορίας» –εστιάζουν στην πολιτική διάσταση και στρέφουν τη μελέτη τους στην επίδραση του φύλου και της φυλής όπως και της αποικιακής εμπειρίας στην ίδια τη μητρόπολη– και επιμελήθηκε το «Εξουσιάζοντας τα κύματα» (Ασίνη). Πέντε κείμενα είναι η ραχοκοκαλιά του βιβλίου «Βία και θρησκεία: αιτία ή αποτέλεσμα;» (Νήσος) του ιδιότυπου Γαλλοαμερικανού φιλοσόφου και ακαδημαϊκού Ρενέ Ζιράρ: η εισαγωγή του μεταφραστή Αντώνιου Καλατζή, το ομότιτλο άρθρο του Ζιράρ σχετικά με τη βία που εκπηγάζει από τις αρχαϊκές και τις βιβλικές θρησκείες, δύο συνεντεύξεις του στον Αυστριακό θεολόγο Βόλφγκανγκ Παλάβερ και το επίμετρο του τελευταίου (μια ευσύνοπτη ανατομία του ζιραρικού πνεύματος).

Τρία βιβλία του Ουμπέρτο Εκο έκαναν πρόσφατα την εμφάνισή τους στις προθήκες των βιβλιοπωλείων – και τα τρία από τις Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Ο λόγος για τα «Στους ώμους των γιγά

ντων» (συλλογή των διαλέξεων του Ιταλού ακαδημαϊκού στο φεστιβάλ της Milanesiana από το 2001 έως το 2015, που πραγματεύονται θέματα φιλοσοφίας, λογοτεχνίας, αισθητικής, ηθικής, επικοινωνίας και μέσων ενημέρωσης), «Τα όρια της ερμηνείας» (αναθεωρημένη έκδοση του βιβλίου του 1993 από τις Εκδόσεις Γνώση με μια σειρά δοκίμια για τη σπατάλη και την οικονομία της ερμηνευτικής ενέργειας) και «Περί φασισμού και πολέμου – Πέντε ηθικά κείμενα» (παρεμβάσεις του πνευματώδους φιλοσόφου για πιο επίκαιρα από ποτέ θέματα και επανατοποθέτησή τους σε ηθική βάση).

Ενα εμβληματικής σημασίας έργο, η «Ερευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των εθνών» του Ανταμ Σμιθ (Πεδίο), η καταστατική πράξη ίδρυσης της πολιτικής οικονομίας ως αυτοτελούς κλάδου θεωρητικής γνώσης, επανακυκλοφορεί στην Ελλάδα σε επιστημονική επιμέλεια Νίκου Θεοχαράκη και Γιάννη Μηλιού.

Οσα θέλετε να διαβάσετε για την ανάδυση του σοσιαλιστικού πόλου στην Ελλάδα, τη συγκρότησή του σε αυτόνομο πολιτικό φορέα, τη δυναμική που ανέπτυξε τη δεκαετία του ’70, την ανάρρησή του στην εξουσία το 1981 και την πορεία που ακολούθησε έως τη στιγμή της απόλυτης παρακμής του στις μέρες της αρχηγίας του Ευάγγελου Βενιζέλου θα τα βρείτε στη συλλογή κειμένων «ΠΑΣΟΚ 1974 – 2018. Πολιτική οργάνωση, ιδεολογικές μετατοπίσεις, κυβερνητικές πολιτικές» (Gutenberg) που επιμελήθηκαν οι πολιτικοί επιστήμονες Βασίλης Ασημακόπουλος και Χρύσανθος Τάσσης. Η ΚΕ του ΚΚΕ επεξεργάστηκε, οργάνωσε και ολοκλήρωσε την εκ νέου μελέτη και συγγραφή της ιστορίας του ΚΚΕ από την ίδρυσή του έως και τη λήξη του Εμφυλίου, παραδίδοντας το τετράτομο έργο «Δοκίμιο ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1949)» (Σύγχρονη Εποχή). Η μελέτη χρησιμοποιεί την πρόοδο και την εξέλιξη στη συλλογική έρευνα για να αποτιμήσει μια σειρά από καίρια ζητήματα της ιστορίας του εγχώριου και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Στο «Η λογική του Κεφαλαίου. Μια κριτική εισαγωγή στη σκέψη του Μαρξ και του Βέμπερ» (Εστία) ο Γιώργος Φαράκλας συνθέτει σε ενιαίο σύνολο τις παραδόσεις του στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Πάντειου Πανεπιστημίου, ισορροπώντας ανάμεσα στο πλαίσιο επιστημοσύνης του (εγελιανού) Μαρξ και τη (νεοκαντιανή) φιλοσοφική θεώρηση του Βέμπερ.

Το ερώτημα εάν το κίνημα κατά της έμφυλης βίας διαμορφώνει «πολιτική από τα κάτω» την περίοδο από την αποκάλυψη του σκανδάλου Εργκένεκον μέχρι την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 πραγματεύεται η έκδοση «Τουρκία – Βία, αντίσταση και πολιτική στον καιρό της κρίσης»

(Ηρόδοτος) υπό την επιμέλεια της Εφης Κάννερ, επίκουρης καθηγήτριας Τουρκικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ενα μεγαλειώδες κίνημα που πνίγηκε στο αίμα συστήνει στο κοινό ο μεταφραστής Κρίτων Ηλιόπουλος στο «Μεξικό 1968 – Η εξέγερση, οι άνθρωποι, τα κείμενα» (Εκδόσεις των Συναδέλφων), ανασυνθέτοντας λεπτομερώς το κλίμα της εποχής μέσα από μαρτυρίες πρωταγωνιστών.

Το φιλμ νουάρ είναι η έκφραση του πεσιμισμού στον πρώιμο καιρό του Ψυχρού Πολέμου· είναι οι ψίθυροι πίσω από τις μισοκατεβασμένες γρίλιες· είναι οι κάθετες λήψεις· είναι το παιχνίδι του chiaroscuro σε αποπνικτικά δωμάτια φτηνών ξενοδοχείων· είναι οι αμοραλιστές ντετέκτιβ και οι σαρκοβόρες γυναίκες· είναι οι θανάσιμες ατάκες. Αυτές τις ατάκες από τα αμερικανικά κινηματογραφικά νουάρ συγκεντρώνει στο βιβλίο «Film noir. Δολοφονικές ατάκες και μυθολογία» ο Γιάννης Μπαζός (Σοφίτα) και τις παρουσιάζει σε μια έκδοση που σέβεται το είδος.