Κούρεμα, χαμηλό επιτόκιο και επιμήκυνση
Το κυβερνητικό σχέδιο για τα «κόκκινα» δάνεια και την πρώτη κατοικία
Το νέο καθεστώς που θα αντικαταστήσει τον νόμο Κατσέλη λύνει οριστικά το πρόβλημα των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και συμβάλλει στη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος, αναφέρουν πηγές του οικονομικού επιτελείου
Εν συντομία
Κούρεμα δανείου ως 35%, 25ετής επιμήκυνση αλλά και χαμηλό επιτόκιο 2% περιλαμβάνονται στην πρόταση της κυβέρνησης προς τους θεσμούς για την προστασία της πρώτης κατοικίας όπως θα διατυπώνεται στον νέο νόμο που θα αντικαταστήσει διατάξεις του νόμου Κατσέλη.
Γιατί ενδιαφέρει
Επείγει να υπάρξει συμφωνία και για τους δανειολήπτες και για τις τράπεζες.
Κούρεμα στη συνολική οφειλή προς την τράπεζα για στεγαστικό δάνειο πρώτης κατοικίας μέχρι 35% και επιμήκυνση του δανείου κατά 25 χρόνια με επιτόκιο 2% είναι η πρόταση της κυβέρνησης προς τους θεσμούς. Πρόταση την οποία συζήτησαν διαδοχικά την περασμένη Τρίτη και Πέμπτη (μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής), όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές, χωρίς τη συμμετοχή των τραπεζιτών. Οι τραπεζίτες συμμετείχαν μέσα στην εβδομάδα σε άλλη συνάντηση με τους θεσμούς, οι οποίοι υπεραμύνθηκαν της πρότασής τους το όριο για την προστασία της πρώτης κατοικίας να μην πέσει κάτω από τις 120 χιλιάδες ευρώ.
Πηγές κοντά στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αναφέρουν ότι το νέο καθεστώς που θα αντικαταστήσει τον νόμο Κατσέλη θα λύσει το πρόβλημα των υπερχρεωμένων νοικοκυριών μια για πάντα. Ταυτόχρονα, θα δημιουργήσει νέα δεδομένα στο τραπεζικό σύστημα, συμβάλλοντας στη σταθεροποίησή του τα επόμενα χρόνια, αφού οι τράπεζες θα έχουν τη δυνατότητα να τακτοποιήσουν τις οφειλές των πελατών τους, που σημαίνει βελτίωση των εσόδων τους κάθε μήνα από εκεί που κάθε χρόνο έπαιρναν επισφάλειες και τα δάνεια αυτά είχαν «κοκκινίσει».
Στόχος της κυβέρνησης είναι να κρατηθούν ψηλά τα όρια της πρώτης κατοικίας, στην περιοχή των 250-280 χιλιάδων ευρώ, όσο είναι και σήμερα στον νόμο Κατσέλη. Δηλαδή για δάνειο ύψους 280 χιλιάδων ευρώ το οποίο αφορά δανειολήπτη με τρία παιδιά προτείνεται κούρεμα 35%, άρα το δάνειο θα κατέλθει στις 182 χιλιάδες ευρώ και η αποπληρωμή του θα φτάνει μέχρι τα 25 χρόνια με επιτόκιο της τάξης του 2%.
Οι τραπεζίτες αντιτίθενται στη συγκεκριμένη πρόταση διότι θεωρούν ότι το όριο αυτό οδηγεί σε οριζόντια προστασία το 95% των «κόκκινων» στεγαστικών δανείων. Μάλιστα προτείνουν το όριο προστασίας για την πρώτη κατοικία να κατέλθει στα επίπεδα των 100-120 χιλιάδων ευρώ ανεξάρτητα από την οικογενειακή κατάσταση του καθενός. Το σημερινό όριο προστασίας ξεκινάει από τις 180 χιλιάδες ευρώ και φτάνει μέχρι τις 280 χιλιάδες ευρώ (με τρία παιδιά), ανάλογα βεβαίως με την οικογενειακή κατάσταση του κάθε οφειλέτη.
Μεγάλο ενδιαφέρον
Την ίδια ώρα, μέχρι και τον Δεκέμβριο παρατηρούνταν μεγάλο ενδιαφέρον για ένταξη στον νόμο Κατσέλη από τους ενδιαφερόμενους δανειολήπτες προκειμένου να προστατεύσουν το σπίτι τους από την κατάσχεση. Υπό τον φόβο της αβεβαιότητας για τις επικείμενες αλλαγές στη σχετική νομοθεσία, οι αιτήσεις ένταξης στον νόμο διπλασιάστηκαν.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από τα ειρηνοδικεία, οι νέες αιτήσεις για ένταξη στον νόμο Κατσέλη το τρίτο τρίμηνο του 2018 ήταν 5.340 και σύμφωνα με στοιχεία από τις τράπεζες το τελευταίο τρίμηνο υπερδιπλασιάστηκαν, υπό την απειλή εκπνοής της προστασίας, η οποία τελικά παρατάθηκε για ένα δίμηνο.
Πηγές από το υπουργείο Οικονομίας αναφέρουν στο Documento ότι περίπου 10 χιλιάδες άτομα έκαναν απλώς αίτηση υπαγωγής. Μόνο και μόνο με την αίτηση, όπως είναι γνωστό, μπλοκάρεται η διαδικασία του πλειστηριασμού.
Οι εκτιμήσεις των αρμόδιων παραγόντων στο υπουργείο Οικονομίας αναφέρουν πως το αυξημένο ενδιαφέρον της τελευταίας στιγμής που εκδηλώθηκε από δανειολήπτες έχει να κάνει κυρίως με τα υψηλά όρια για την προστασία της πρώτης κατοικίας που ισχύουν σήμερα.
Η θέση του υπουργείου
Σημειωτέον ότι στο τέλος της περασμένης εβδομάδας κορυφαία πηγή του υπουργείου Οικονομικών μιλώντας με τους δημοσιογράφους δήλωνε ότι «δεν υπάρχει συζήτηση για όριο αξίας της πρώτης κατοικίας», δηλαδή αν θα είναι 100.000 ευρώ, όπως επιμένουν οι τράπεζες, αυτό δεν σημαίνει ότι τα όρια δεν θα αποτελέσουν αντικείμενο της διαπραγμάτευσης.
Αυτό θα συμβεί εφόσον συμφωνηθεί η διαδικασία που θα ακολουθεί κάποιος ο οποίος επιθυμεί να προστατεύσει την πρώτη κατοικία του και, σύμφωνα με την κυβερνητική πρόταση, η προστασία αυτή συζητείται να παρέχεται εξωδικαστικά και όχι μέσα από τον νόμο Κατσέλη και την προσφυγή στα ειρηνοδικεία, όπως ισχύει σήμερα.
Περιγράφοντας το πλαίσιο των συζητήσεων με τις τράπεζες, η ίδια πηγή επικέντρωσε στο κούρεμα που θα αποφασίζεται και το οποίο έχει να κάνει με το υπόλοιπο του δανείου σε σχέση με την αξία του ακινήτου (loan to value). Στην περίπτωση που η σχέση αξίας δανείου προς αξία ακινήτου είναι κάτω του 100%, οι τράπεζες προτείνουν επιμήκυνση αποπληρωμής του δανείου. Ετσι, το πιθανό κούρεμα αφορά τις περιπτώσεις που η σχέση της αξίας του δανείου προς την αξία του ακινήτου είναι μεγαλύτερη του 100%, δηλαδή π.χ. εάν το υπόλοιπο του δανείου είναι 120.000 ευρώ και η αξία του ακινήτου είναι 100.000 ευρώ.
Η επιδότηση της δόσης
Σε ό,τι αφορά την επιδότηση της δόσης του δανείου από την πλευρά του κράτους, με βάση το κυπριακό μοντέλο, όπως πρώτο είχε αποκαλύψει το Documento, θα είναι συνάρτηση της εισοδηματικής κατάστασης του οφειλέτη. Εάν δηλαδή ο οφειλέτης δεν μπορεί να καλύψει από το εισόδημά του και –αφού αφαιρεθούν οι ανάγκες διαβίωσης– τη δόση που θα προκύψει από τη ρύθμιση, το κράτος θα επιδοτεί το μέρος της δόσης που δεν μπορεί να πληρώσει ο οφειλέτης. Να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση έχει εγγράψει στον κρατικό προϋπολογισμό του 2019 κονδύλι 160 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση αυτών των νοικοκυριών.