Η χάρτα της συμφωνίας των Πρεσπών
Βήμα βήμα οι κινήσεις Ελλάδας και πΓΔΜ μετά την ψήφιση από τα κοινοβούλια των δύο χωρών
Εν συντομία
Συγκεκριμένα βήματα και προκαθορισμένα χρονοδιαγράμματα προβλέπει η συμφωνία των Πρεσπών, αρχής γενομένης με την ψήφισή της από τα κοινοβούλια των δυο χωρών. Ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις. Τι πρόνοιες υπάρχουν σε περίπτωση μη τήρησης των συμφωνηθέντων ή στο ενδεχόμενο να προκύψουν διαφορές μεταξύ των συμβαλλομένων.
Γιατί ενδιαφέρει
Η άρτια προετοιμασία για κάθε βήμα της συμφωνίας εγγυάται την ορθή εφαρμογή της.
Η συμφωνία των Πρεσπών, μετά την ψήφισή της από τα δύο κοινοβούλια, προβλέπει συγκεκριμένα βήματα και σαφές χρονοδιάγραμμα προκειμένου να τεθεί σε πλήρη ισχύ. Και όπως επισημαίνουν στελέχη του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, δεν υπάρχει κανένα θέμα εμπλοκής που να συνδέεται είτε με το γεγονός ότι τη συμφωνία την υπέγραψε ο πρόεδρος της Βουλής και όχι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας της πΓΔΜ είτε με το ότι οι συνταγματικές αλλαγές που έχουν ψηφιστεί, ενόσω ήταν σε εξέλιξη η συζήτηση στην ελληνική Βουλή, για τυπικούς λόγους δεν είχαν περάσει στο σύνταγμα της γείτονος.
Oπως επισήμανε στο Documento ανώτατο στέλεχος του ελληνικού ΥΠΕΞ, από τη στιγμή που οι συνταγματικές αλλαγές πέρασαν από το κοινοβούλιο της πΓΔΜ και στάλθηκε η ρηματική διακοίνωση «όλα τα βήματα από εδώ και στο εξής είναι προκαθορισμένα».
Σε ΕΕ και ΝΑΤΟ
Συγκεκριμένα, μετά την ψήφιση της συμφωνίας στη Βουλή η Αθήνα θα γνωστοποιήσει στον πρόεδρο του Συμβουλίου της ΕΕ ότι υποστηρίζει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας πλέον Μακεδονίας. Βέβαια, οι εν λόγω διαπραγματεύσεις έχουν μακρύ ορίζοντα (κάποιοι λένε ότι πλήρη ένταξη δεν θα έχουμε, αν έχουμε, πριν από το 2025), ενώ πολλά κράτη-μέλη όπως η Γαλλία και η Ολλανδία αντιδρούν στη διεύρυνση στα δυτικά Βαλκάνια, πρωτίστως λόγω Αλβανίας.
Παράλληλα, η Αθήνα θα γνωστοποιήσει στον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ ότι υποστηρίζει να απευθυνθεί πρόσκληση ένταξης από το ΝΑΤΟ προς τη Βόρεια Μακεδονία. Το ίδιο διάστημα το ελληνικό κοινοβούλιο θα κληθεί να εγκρίνει την ένταξη του γειτονικού κράτους στο ΝΑΤΟ με τη νέα του ονομασία. Βέβαια, για να γίνει μέλος της συμμαχίας με βάση το καταστατικό της θα πρέπει και τα κοινοβούλια των υπόλοιπων 28 κρατών-μελών να ψηφίσουν θετικά στην ένταξη της πΓΔΜ στον οργανισμό προκειμένου να συνταχθεί το πρωτόκολλο εισδοχής. Η διαδικασία αυτή σύμφωνα με πληροφορίες θα ολοκληρωθεί τον προσεχή Ιούνιο.
Στο μεσοδιάστημα θα πρέπει να ενημερωθεί το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και να παρουσιαστεί και επίσημα η συμφωνία στον οργανισμό.
Τι πρέπει να κάνει η πΓΔΜ
Από τη στιγμή που το ελληνικό κοινοβούλιο εγκρίνει την ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ, στο εσωτερικό της θα πρέπει άμεσα να αντικαταστήσει όλα τα έγγραφα για διεθνή χρήση, όπως οι ταυτότητες και τα διαβατήρια, με καινούργια και με τη νέα ονομασία. Για την πρόσφατη προμήθεια διαβατηρίων από την πΓΔΜ με την παλιά ονομασία, η οποία έγινε θέμα στα ελληνικά media, στο ελληνικό ΥΠΕΞ σημειώνουν ότι ο εν λόγω διαγωνισμός ήταν παλιότερος και το σχετικό κονδύλι είχε εγκριθεί και εκταμιευτεί. Είναι προφανές, καταλήγουν, ότι τα περισσότερα από αυτά τα διαβατήρια θα πεταχτούν.
Σε ό,τι αφορά τα έγγραφα για εσωτερική χρήση, θα αντικατασταθούν σταδιακά σε βάθος χρόνου, παράλληλα με την ένταξη της πΓΔΜ στην ΕΕ. Είναι χαρακτηριστικά τα όσα προβλέπονται για την αλλαγή των σχολικών βιβλίων στο γειτονικό κράτος. Συγκριμένα, «συγκροτείται Κοινή Διεπιστημονική Επιτροπή, που θα εξετάσει και θα αναθεωρήσει οιαδήποτε σχολικά εγχειρίδια και βοηθητικό σχολικό υλικό, όπως χάρ- τες, ιστορικούς άτλαντες, οδηγούς διδασκαλίας που χρησιμοποιούνται σε έκαστον από τα Μέρη, με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, ώστε να διασφαλισθεί ότι σε έκαστον από τα Μέρη κανένα σχολικό εγχειρίδιο ή βοηθητικό σχολικό υλικό σε χρήση τη χρονιά μετά την υπογραφή της συμφωνίας δεν περιέχει αλυτρωτικές/αναθεωρητικές αναφορές».
Επίλυση διαφορών
Ως προς το αίτημα της αντιπολίτευσης για την κατάθεση του συνολικού κειμένου του αναθεωρημένου συντάγματος της πΓΔΜ, στο ΥΠΕΞ σημειώνουν ότι αφενός οι αναθεωρήσεις του συντάγματος δημοσιεύονται με ψήφισμα κατ’ εντολήν πάντα του προέδρου της Βουλής, αφετέρου ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ Γιώργος Κατρούγκαλος δεσμεύτηκε την περασμένη Τετάρτη στη Βουλή ότι θα καταθέσει έναν συγκριτικό πίνακα για το πώς ήταν τα άρθρα πριν και πώς είναι μετά την αναθεώρηση.
Τέλος, και σε ό,τι αφορά την επίλυση τυχόν διαφορών που θα προκύψουν μεταξύ των δυο μερών σχετικά με την ερμηνεία ή εφαρμογή της συμφωνίας οι οποίες δεν έχουν επιλυθεί σύμφωνα με τις διαδικασίες που αναφέρονται στο άρθρο 19 (2), αρμόδιο είναι το Διεθνές Δικαστήριο. Σε αυτό ο ένας συμβαλλόμενος μπορεί να προσφύγει εντός εξαμήνου με τη σύμφωνη γνώμη και του άλλου μέρους ή μονομερώς μετά την πάροδο του εξαμήνου.