Επεσαν οι μάσκες

Σκεφτείτε το λίγο παραστατικά. Από τη μία μεριά είναι τα χρηματιστήρια, οι αγορές, οι αγχωμένοι λομπίστες, οι κουστουμαρισμένοι τραπεζίτες, οι μακιγιαρισμένοι τεχνοκράτες,

οι αυτάρκεις λαϊφσταϊλάδες. Αυτοί δηλαδή που με βεβαιότητα γνώριζαν τον κόσμο και τον κινούσαν, που όριζαν πώς θα γίνουν τα πράγματα και επέβαλλαν τις συνταγές τους. Αυτό θα κλείσει, το άλλο θα περικοπεί, εσύ θα απολυθείς, η οικογένειά σου θα προσαρμοστεί. Εβγαιναν στις τηλεοράσεις και με ύφος εξηγούσαν στον κόσμο όσα δεν μπορούν να καταλάβουν οι κοινοί θνητοί. Κουνούσαν το δάχτυλο και έδειχναν τα εικονίσματα της οικονομικής τους ορθοδοξίας για να τα προσκυνήσουμε. Λοιδορούσαν κάθε «μα» και κάθε αμφισβήτηση που πήγαζε από την ανάγκη της καθημερινότητας. Είχαν για όλα απάντηση που απαιτούσε απλώς την υποταγή σου. Πώς θα κινηθεί το χρήμα, πώς θα μεταπηδήσει ηπείρους, ποιοι πρέπει να επιβιώσουν και ποιοι, ακολουθώντας τον τεχνοκρατικό δαρβινισμό τους, θα πεθάνουν.

Από την άλλη μεριά είναι οι απλοί άνθρωποι, που πίστεψαν ότι η ζωή τους οφείλει να εξαρτάται από τους ειδήμονες του πλούτου που ξέρουν με ασφάλεια να κινήσουν το χρήμα όπως ο αέρας τα κύματα. Επρεπε όχι μόνο να υποταχθούν στην αόρατη και ανεξέλεγκτη εξουσία των ειδημόνων του χρήματος, αλλά να θυσιαστούν κιόλας για να συνεχίσει να κινείται η γη γύρω από τον νοητό οικονομικό άξονα της ισχύος τους.

Τούτες τις δύσκολες ώρες αναζητώ την πρώτη κατηγορία των ειδημόνων, μαζί με την υπεροπτική βεβαιότητά τους για το μέλλον του κόσμου και τη σωτηρία του. Δεν βρίσκω κανέναν. Στις ελάχιστες περιπτώσεις που οι σοφοί του χρήματος και της πολιτικής του εξέφρασαν άποψη πρότειναν την ανοσία

της αγέλης. Να μπολιαστούμε με τον ιό ώστε να αναπτύξουμε αντισώματα, αφού θάψουμε τα εκατομμύρια όσων υποκύψουν για να κινηθεί η οικονομία. Κάπως έτσι η αγέλη θα επιβιώσει, φυσικά με τους ίδιους αρχηγούς, στήνοντας πάνω σε τάφους τα θεμέλια της νέας πραγματικότητας.

Πού είναι όμως ως φυσική παρουσία οι εκλεκτοί του χρήματος και κατασκευαστές των θεωριών; Κρύβονται και αυτοί όπως όλοι οι άνθρωποι πίσω από τις μάσκες της αγωνίας. Εύχονται σε όποιον θεό πιστεύουν, προφανώς όχι του χρήματος, να μην είναι οι ίδιοι θύματα της πανδημίας.

Για μια ακόμη φορά τη γη καλούνται να σώσουν (ή να παλέψουν για να το κάνουν) οι πληβείοι, θεατές ως σήμερα των μεγάλων θεωριών. Ο κακοπληρωμένος γιατρός, ο άγνωστος νοσηλευτής, ο σκουπιδιάρης, η ταμίας του σουπερμάρκετ, ο ντελιβεράς, η καθαρίστρια που ως χθες βάραινε δημοσιονομικά το κράτος σύμφωνα με τις θεωρίες των τεχνοκρατών. Το βάρος της καθημερινότητας σηκώνουν οι ταλαιπωρημένοι, οι συκοφαντημένοι και απαξιωμένοι άνθρωποι της εργασίας, που τα κανάλια είχαν βρει πλείστους χαρακτηρισμούς για να τους εμφανίζουν ως φταίχτες. Φταίχτες γιατί ζητάνε όσα δικαιούνται, φταίχτες γιατί καταναλώνουν, φταίχτες γιατί υπάρχουν. Χάθηκαν τα χρηματιστήρια και οι προβλέψεις τους, εξαϋλώθηκαν οι γκουρού των διαγραμμάτων και των συγγραμμάτων. Σε λίγο ο μόνος εξίσου απαραίτητος με τον γιατρό θα είναι, δυστυχώς, ο νεκροθάφτης.

Ο καθένας βγάζει όποια συμπεράσματα θέλει από την κρίση. Η εποχή

προσφέρεται για φιλοσοφικούς στοχασμούς, ενδεχομένως για το πόσο αδύναμοι είμαστε απέναντι στη φυσική καταστροφή και στο απρόβλεπτο.

Αν θέλουμε όμως να επιβιώσουμε στο μέλλον, τα συμπεράσματα πρέπει να είναι πολιτικά. Ο νεοφιλελευθερισμός, η παράδοση του κόσμου στο κέρδος, δεν μπορεί να είναι λύση. Τα κοινωνικά αγαθά δεν μπορεί να εμπορευματοποιούνται ούτε οι ανθρώπινες ανάγκες να αντιμετωπίζονται ως συναλλαγή. Οταν πέσουν οι ιατρικές μάσκες πρέπει να έχουν πέσει και οι άλλες μάσκες της υποκρισίας. Δείτε όσα αποκαλύπτονται τις τελευταίες μέρες. Η πανδημία, όπως και η προηγούμενη οικονομική κρίση, αντιμετωπίζεται από κάποιους ως ευκαιρία.

Ο δημόσιος τομέας δίνει τη μάχη για να σωθεί η χώρα, αλλά τα μάτια των κυβερνώντων είναι στραμμένα στις τσέπες των φίλιων ιδιωτών. Δεν έχουμε μάσκες για τους γιατρούς και λεφτόδεντρα, όπως έλεγε ένας υπουργός, αλλά υπάρχουν 11 εκατομμύρια ευρώ για «επικοινωνία» τα οποία δίνονται σε εταιρεία, με ανάθεση παρακαλώ, για την «ενημέρωση του κόσμου». Φυσικά τα χρήματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν όπου και όπως επιλέξουν ο πρωθυπουργικός ανιψιός και η στενή ομάδα του Μητσοτάκη κατά τα πρότυπα του παλιού ΚΕΕΛΠΝΟ.

Αυτό είναι το ενδιαφέρον τους για την πανδημία. Οχι πόσοι θα πεθάνουν, αλλά πόσο δικαιολογημένοι θα φανούν. Αυτήν τη φορά χρησιμοποιούν την ιατρική μάσκα για να κρύβονται. Οταν τη βγάλουν θα αρχίσουν να ξανακουνάνε το δάχτυλο και θα τους χειροκροτούν όσοι έχουν πληρωθεί.

Ο νεοφιλελευθερισμός, η παράδοση του κόσμου στο κέρδος, δεν μπορεί να είναι λύση. Τα κοινωνικά αγαθά δεν μπορεί να εμπορευματοποιούνται ούτε οι ανθρώπινες ανάγκες να αντιμετωπίζονται ως συναλλαγή