Μαύρο καλοκαίρι για τον τουρισμό
Μόνο τα μισά ξενοδοχεία έχουν λάβει βεβαίωση τήρησης πρωτοκόλλων και η πληρότητα δεν ξεπερνά το 30%
Εν συντομία
Τεράστιες αναμένεται να είναι οι απώλειες του τουριστικού και επισιτιστικού κλάδου που επί χρόνια αποτελεί τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας. Τα στοιχεία που φέρνει στο φως το Documento αποκαλύπτουν το προδιαγραφόμενο δράμα.
Γιατί ενδιαφέρει
Χιλιάδες εργαζόμενοι σε τουρισμό και επισιτισμό αντιμετωπίζουν πια βιοποριστικό πρόβλημα, την ίδια στιγμή που οι κλάδοι-στήριγμα της ελληνικής οικονομίας βρίσκονται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, χωρίς να διαφαίνεται οποιοδήποτε φως για ανάκαμψη.
Δραματικές είναι, σύμφωνα με όλα τα στοιχεία, οι επιπτώσεις του lockdown λόγω κορονοϊού στην οικονομία, την ίδια στιγμή που η διαχείριση της κυβέρνησης, τουλάχιστον ως προς τη στήριξη της αγοράς, χαρακτηρίζεται από τους γνωρίζοντες ανεπαρκής. Εξάλλου, κατά τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος οι μεγαλύτερες απώλειες εντοπίζονται στους κλάδους των καταλυμάτων και της εστίασης, καθώς
επίσης και σε εκείνους του χονδρικού και λιανικού εμπορίου. Στο επίκεντρο όλων βρίσκεται ασφαλώς ο βαρύτερα πληττόμενος κλάδος που διαχρονικά συμβάλλει στο ΑΕΠ της χώρας πάνω από 20%. Ο τουρισμός βάλλεται πανταχόθεν, την ίδια στιγμή που οι χιλιάδες εργαζόμενοι στον κλάδο παραμένουν χωρίς εισόδημα εδώ και τουλάχιστον τρεις μήνες.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Documento κι ενώ από την περασμένη εβδομάδα έχουν ανοίξει τα 18 περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας για την υποδοχή ταξιδιωτών από το εξωτερικό, από τα περίπου 10.000 ξενοδοχεία της χώρας μόνο τα 5.200 έχουν λάβει μέχρι στιγμής βεβαίωση τήρησης πρωτοκόλλων ώστε να λειτουργήσουν, ενώ η πληρότητα, όπως επισημαίνουν άνθρωποι της αγοράς, δεν ξεπερνά το 30%. Τούτων δοθέντων και με δεδομένο ότι τα έσοδα του τουριστικού κλάδου από την αρχή του χρόνου δεν ξεπερνούν τα 600 εκατ. ευρώ –μειωμένα ήδη κατά πολλά δισ. ευρώ σε σχέση με πέρυσι–, οι συνολικές απώλειες μέχρι το τέλος της σεζόν αναμένονται τεράστιες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ελληνική οικονομία εν γένει.
Τη ζοφερή κατάσταση αποτυπώνει μιλώντας στο Documento ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Γρηγόρης Τάσιος.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Ιούλιος δεν πρόκειται να κάνει τη διαφορά, πολλώ δε μάλλον από τη στιγμή που η πληρότητα των ξενοδοχείων δύσκολα ξεπερνά το 30%, ενώ στα νησιά κυμαίνεται ακόμη χαμηλότερα, κοντά στο 20%. Πολλά είναι επίσης τα ξενοδοχεία που δεν πρόκειται να ανοίξουν. «Δεν είναι μόνο οι μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες που δεν ανοίγουν. Υπάρχουν και πάρα πολλές μικρές μονάδες που, βλέποντας ότι δεν θα διαθέσουν τις κλίνες τους, δεν άνοιξαν. Ισα ίσα, είναι τα μικρά ξενοδοχεία που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να τηρήσουν τα πρωτόκολλα, ενώ αντιμετωπίζουν και μεγάλες οικονομικές δυσκολίες. Και δυστυχώς σε έναν τέτοιο πόλεμο με αόρατο εχθρό είναι αυξημένες οι πιθανότητες κάποιοι να βάλουν και λουκέτο οριστικά. Προφανώς θα υπάρξουν απώλειες» εκτιμά ο ίδιος, εξηγώντας ότι «με τόσο χαμηλές πληρότητες δεν μπορούμε να προσδοκούμε πολλά».
Εξάλλου αντικειμενικές δυσκολίες λόγω του κορονοϊού, όπως η απαγόρευση πτήσεων από το Ηνωμένο Βασίλειο και τα κλειστά χερσαία σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία, επιδεινώνουν το πρόβλημα, ενώ θεωρείται αδύνατο ο εσωτερικός τουρισμός να καλύψει έστω και στο ελάχιστο τις απώλειες. «Από την αγγλική αγορά» λέει ο κ. Τάσιος «υπήρχαν κρατήσεις, οι οποίες ακυρώ
θηκαν, ενώ μεγάλοι ταξιδιωτικοί πράκτορες, όπως η TUI, δεν θα πραγματοποιήσουν τα προγράμματά τους. Αυτό σημαίνει βέβαια ότι είτε θα υπάρξει κάποια συνεννόηση ώστε τα προγραμματισμένα ταξίδια να μεταφερθούν σε άλλη ημερομηνία είτε θα επιστραφούν και χρήματα στους ταξιδιώτες».
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων σημειώνει ότι «πρόβλημα έχει και η βόρεια Ελλάδα, διότι αφενός δεν μπορούν οι ταξιδιώτες από τα Βαλκάνια να περάσουν από τη Βόρεια Μακεδονία, αφετέρου έχουμε πολύ λίγους συνοριακούς σταθμούς και σήμερα μπορεί κανείς να μπει οδικώς στη χώρα μόνο από τον Προμαχώνα. Δηλαδή αν κανείς έρχεται από τη Σερβία για παράδειγμα και θέλει να ταξιδέψει μέσω Βόρειας Μακεδονίας, δεν μπορεί να το κάνει τουλάχιστον μέχρι τις 15 Ιουλίου».
Ανάγκη για νέα χρηματοδοτικά εργαλεία
Ο ίδιος αναγνωρίζει ότι τα μέτρα της κυβέρνησης για τον εσωτερικό τουρισμό είναι βοηθητικά, επισημαίνει όμως ότι τα αποτελέσματα θα φανούν εν καιρώ, ενώ θεωρεί δεδομένο ότι ο εσωτερικός τουρισμός δεν μπορεί να καλύψει τον εισερχόμενο, ο οποίος καλύπτει περίπου το 95% του συνόλου όσων ταξιδεύουν στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο
αυτό, οι άνθρωποι του κλάδου επισημαίνουν την ανάγκη να δημιουργηθεί ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο που θα καλύψει όσους ξενοδόχους δεν κατάφεραν για διάφορους λόγους να μπουν στις ρυθμίσεις, ο αριθμός των οποίων παραμένει άγνωστος, με τα στοιχεία να αναμένονται ίσως και εντός της εβδομάδας. «Ισως αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει πληρωμή επιταγών ή ρυθμίσεις χρεών προς το δημόσιο» αναφέρει ο Γρ. Τάσιος και συμπληρώνει: «Σε κάθε περίπτωση αυτό θα πρέπει να γίνει γρήγορα, καθώς είναι βέβαιο ότι αρκετές επιχειρήσεις έχουν δυσκολευτεί να ενταχθούν σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα λόγω των απαιτήσεων των τραπεζών».
Στο κόκκινο και η εστίαση
Αμεσα συνδεδεμένος με τον τουριστικό, ο κλάδος της εστίασης βρίσκεται επίσης στο κόκκινο. Σύμφωνα με πληροφορίες του Documento, οι περισσότερες επιχειρήσεις του κλάδου επίσης δεν έχουν καταφέρει να ενταχθούν στα χρηματοδοτικά προγράμματα. Αναλυτικότερα, συνολικά έχουν ενταχθεί 65.000 επιχειρήσεις –όχι μόνο από τον κλάδο της εστίασης–, δηλαδή το 8-9% του συνόλου, με τους ανθρώπους της αγοράς να σημειώνουν ότι ακόμη κι αν ο δεύτερος κύκλος κλείσει αυξημένος, θα συζητάμε το πολύ για το 20% επί του συνόλου. Παράλληλα, κύκλοι της αγοράς εκτιμούν ότι το 60% των επιχειρήσεων δεν μπορεί να ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα. Ενδεικτικό είναι εξάλλου το γεγονός ότι στον πρώτο κύκλο αιτήσεων ένταξης στα χρηματοδοτικά προγράμματα είχαν γίνει 140.000 αιτήσεις, από τις οποίες εγκρίθηκαν οι 53.000, ενώ στον δεύτερο κύκλο οι αιτήσεις είναι περίπου 138.000.
Μιλώντας στο Documento, o πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών & Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ) Γιώργος Καββαθάς κάνει λόγο για μείωση του κύκλου εργασιών σε σχέση με πέρυσι τουλάχιστον κατά 70-75% και για τζίρο μειωμένο κατά τουλάχιστον 600 εκατ. ευρώ. «Η αμιγής εστίαση, όχι δηλαδή οι καφετέριες και τα μπαρ, στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας έχει πτώση στην κατανάλωση της τάξης του 45-50%, τα δε Σαββατοκύριακα μια επιχείρηση που μπορεί να έκανε τζίρο περίπου 15.000 ευρώ, πλέον κάνει περίπου 5.000 ευρώ. Αν σκεφτείτε ότι ο μέσος όρος πτώσης του κύκλου εργασιών σε όλους τους κλάδους, σύμφωνα με τελευταία μελέτη του Ινστιτούτου της ΓΣΕΒΕΕ, είναι περίπου 46%, η εστίαση είναι από τους κλάδους που έχουν τους πλέον αρνητικούς δείκτες» εξηγεί.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι «υπάρχουν ήδη επιχειρήσεις στον κλάδο της εστίασης που έχουν βάλει λουκέτο, αλλά ο αριθμός είναι περιορισμένος». «Πραγματική εικόνα πάντως» εκτιμά ο κ. Καββαθάς «θα έχουμε στο τέλος της σεζόν, δηλαδή τον Σεπτέμβριο – Οκτώβριο». Σε κάθε περίπτωση, κύριο αίτημα και του κλάδου παραμένει η χρηματοδότηση, με διαφορετικούς όμως τρόπους ώστε να μπορούν πραγματικά να εξυπηρετηθούν οι επιχειρήσεις, αλλά και η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ για την εστίαση στο 6%, η επιδότηση κατά 40% του ενοικίου που πληρώνουν οι επιχειρηματίες του κλάδου και η επιδότηση του 50% του λεγόμενου μη μισθολογικού κόστους, δηλαδή των εργοδοτικών εισφορών.
Σε οικονομική γκιλοτίνα οι εργαζόμενοι
Οι αριθμοί έχουν βεβαίως αντίκτυπο στους χιλιάδες εργαζόμενους στον τουριστικό και επισιτιστικό κλάδο, μεγάλος αριθμός από τους οποίους παραμένει εδώ και μήνες χωρίς εισόδημα. Σαν να μην έφτανε αυτό, το άνοιγμα της πλατφόρμας μέσω της οποίας θα μπορεί να εξασφαλιστεί το πενιχρό αλλά αναγκαίο επίδομα των 534 ευρώ πρόκειται να γίνει εντός της εβδομάδας, με καθυστέρηση επτά ημερών από τον αρχικό προγραμματισμό. Ταυτοχρόνως υπάρχουν άνθρωποι που, όπως υπογραμμίζουν τα κατά τόπους σωματεία εργαζομένων, δεν έχουν καν την επιλογή διεκδίκησης του επιδόματος. Πρόκειται για τους εποχικά εργαζόμενους σε μονάδες δωδεκάμηνης λειτουργίας, τους εργαζόμενους με συμβάσεις μίας ημέρας και τους προερχόμενους από γραφεία ενοικίασης προσωπικού, τους λεγόμενους εργολαβικούς, οι
οποίοι είναι χιλιάδες. Τέλος, σε περίπου 3.000 με 4.000 υπολογίζονται όσοι είναι χωρίς εισόδημα από τον Οκτώβριο του 2019.
«Η κυβέρνηση μας εμπαίζει»
Στο Ηράκλειο της Κρήτης, τον πλέον τουριστικό νομό της χώρας, με τους εργαζόμενους στον τουρισμό να προσεγγίζουν τους 30.000 ανθρώπους, τα πράγματα βαίνουν διαρκώς επί τα χείρω. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο του σωματείου των ξενοδοχοϋπαλλήλων Νίκο Κοκολάκη: «Στον νομό έχει ανοίξει λιγότερο από το 50% των ξενοδοχείων και οι πληρότητες δεν ξεπερνούν το 20-25%». Ο ίδιος εκπέμπει SOS κατηγορώντας την κυβέρνηση για εμπαιγμό. «Μπορεί η κυβέρνηση να χειρίστηκε καλά την υγειονομική κρίση, δυστυχώς όμως εξελίσσεται μια τεράστια οικονομική κρίση, ενώ εμείς οι εργαζόμενοι στον κλάδο δεν έχουμε πάρει έστω ένα ευρώ εδώ και τουλάχιστον τρεις μήνες και δεν γνωρίζουμε πότε θα πάρουμε χρήματα. Μας εμπαίζουν. Εχουμε κάνει τεράστια υπομονή, αλλά η υπομονή δυστυχώς δεν τρώγεται. Ζητάμε μέτρα στήριξης των εργαζομένων. Εχουμε πρόβλημα επιβίωσης» λέει εμφανώς προβληματισμένος. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα παραδείγματα ανθρώπων που κυριολεκτικά δεν μπορούν να επιβιώσουν είναι πολλά. Εξού και στο Ηράκλειο έχει ληφθεί πρωτοβουλία στήριξης των ανθρώπων αυτών μέσω της συγκέντρωσης τροφίμων κυρίως για τις μονογονεϊκές οικογένειες. Κατά τον κ. Κοκολάκη, «καθημερινά άνθρωποι ζητούν βοήθεια γιατί τους κόβεται το ρεύμα. Δεν μπορεί κανένας να παίζει με τους εργαζόμενους έτσι. Βάλαμε τόσα χρόνια πλάτη και τώρα δυστυχώς μας φτάνουν στην απόγνωση. Ζητάμε σεβασμό και αξιοπρέπεια» καταλήγει.
Ως δραματική παρουσιάζει την κατάσταση και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας των Εργαζομένων στον Επισιτισμό – Τουρισμό (ΠΟΕΕΤ) Γιώργος Χότζογλου. Τα στοιχεία που παρουσιάζει μέσω του Documento αποτυπώνουν ανάγλυφα τη ζοφερή εικόνα, από τη στιγμή που σε σχέση με τον περσινό Ιούνιο εργάζονται 225.000 λιγότεροι άνθρωποι. Με άλλα λόγια, σχεδόν ο μισός κλάδος παραμένει άνεργος, την ίδια στιγμή που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, ένα στα δύο ξενοδοχεία και μία στις τρεις επιχειρήσεις εστίασης δεν πρόκειται να ανοίξουν κατά τη διάρκεια της σεζόν και αν το κάνουν, θα λειτουργήσουν με μικρότερο αριθμό προσωπικού. «Το πρόβλημα εντοπίζεται σε όλη την επικράτεια, αλλά το μεγάλο δράμα εμφανίζεται στα νησιά του Ιονίου, τα οποία δουλεύουν κατά 70-75% με Ιταλούς και κατά 25% με Βρετανούς. Σε αυτά τα νησιά δεν υπάρχει άνθρωπος, δεν έχει ανοίξει τίποτε. Οι Βρετανοί, αν έρθουν, θα έρθουν τον Αύγουστο, οι δε Ιταλοί δεν εκφράζουν ενδιαφέρον, αφού στρέφονται στον εσωτερικό τουρισμό» εξηγεί o κ. Χότζογλου.
Καταλήγοντας, ο πρόεδρος της ΠΟΕΕΤ επαναφέρει το πάγιο αίτημα του κλάδου για συνάντηση με τον ίδιο τον πρωθυπουργό, ενώ προαναγγέλλει συνέχιση των κινητοποιήσεων «έως ότου και ο τελευταίος εργαζόμενος να έχει ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα».