Η μέρα που πέθανε το «αφελές ποδόσφαιρο»
Στις 5/7/1982 η πιο θεαματική Βραζιλία όλων των εποχών αποκλείστηκε από την κυνική Ιταλία του Ρόσι στο ισπανικό Μουντιάλ και μια ολόκληρη χώρα βυθίστηκε στο πένθος
Εν συντομία
Επεισόδια, τραυματίες και 16 αυτοκτονίες συνέθεσαν το σκηνικό στη Βραζιλία μετά τον αποκλεισμό.
Γιατί ενδιαφέρει
Μετά το παιχνίδι η Βραζιλία προσπάθησε να αντιγράψει τον τρόπο παιχνιδιού των Ευρωπαίων κι έχασε την ταυτότητά της.
Ηταν 5 Ιουλίου του 1982 όταν η Βραζιλία του Ζίκο, του Σόκρατες και των άλλων μεγάλων άσων αντιμετώπιζε την προβληματική ως τότε Ιταλία στη β΄ φάση της διοργάνωσης, με στόχο την πρόκριση στον ημιτελικό του Παγκόσμιου Κυπέλλου της Ισπανίας. Η ομάδα του Τέλε Σαντάνα, φύσει επιθετική, έπαιζε ως τότε εκπληκτικό ποδόσφαιρο, το περίφημο «jogo bonito», και οι ποδοσφαιρόφιλοι όλου του κόσμου έτριβαν τα μάτια τους από το θέαμα που πρόσφερε. Δικαιολογημένα χρίστηκε ακλόνητο φαβορί για τον τίτλο.
Αξεπέραστο πένθος
Ομως η κυνική Ιταλία αναστήθηκε σε εκείνο το ματς και με τρία γκολ του Πάολο Ρόσι νίκησε 3-2 τη Βραζιλία σε ένα ματς που της αρκούσε η ισοπαλία για να πάρει το εισιτήριο. Το σοκ για τη Βραζιλία ήταν τεράστιο. Κι αν η Ιταλία με ηγέτη και σκόρερ τον Ρόσι πανηγύρισε στο τέλος την κατάκτηση του Μουντιάλ, για τη χώρα του καφέ, της σάμπα και της μπάλας το πένθος παρέμεινε αξεπέραστο.
Πολλοί θυμήθηκαν το «Μαρακανάσο», το κάζο της Βραζιλίας στο Μουντιάλ του 1932, όταν μέσα στη χώρα της η «σελεσάο» έχασε τον τίτλο από τη μισητή γειτόνισσα Ουρουγουάη. Για μια εικοσαετία όλοι θρηνούσαν την απώλεια…
Στα αποδυτήρια μετά το ματς κανένας δεν μπορούσε να πιστέψει τι είχε συμβεί. Ολοι έκλαιγαν, άλλοι έβριζαν κι άλλοι θεώρησαν εαυτούς… καταραμένους! Μόνο ο κόουτς Τέλε Σαντάνα παρέμενε ψύχραιμος. «Θέλω να ξέρετε ότι όλος ο κόσμος σας θαύμασε. Είμαι υπερήφανος για εσάς» είπε στους παίκτες του και στη συνέντευξη Τύπου δημοσιογράφοι απ’ όλες τις χώρες τον αποθέωσαν για το ποδόσφαιρο που παρουσίασε.
Ομως κατά την επιστροφή στη Βραζιλία οι περισσότεροι δημοσιογράφοι άσκησαν σκληρή κριτική σε παίκτες και Σαντάνα, τον οποίο κατηγόρησαν ότι δεν είχε τις απαιτούμενες λύσεις για να πάρει η ομάδα την πρόκριση, αλλά οι φίλαθλοι ήταν με την εθνική τους ομάδα!
«Σπεσιαλίστες στο να χάνουν» αποκάλεσε κάποια χρόνια αργότερα τους παίκτες της ομάδας ο μετέπειτα αρχηγός της Βραζιλίας Ντούνγκα, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων. Οπως και να έχει, πάντως, εκείνη τη μέρα, 5 Ιουλίου, όπως έγραψαν πολλοί αναλυτές του ποδοσφαίρου, «δεν πέθανε το ποδόσφαιρο αλλά η αφέλεια».
Οι φίλαθλοι δεν το άντεξαν
Στην αυτοβιογραφία του ο μεγάλος Σόκρατες έγραψε χαρακτηριστικά: «H ήττα μας στη Βαρκελώνη ήταν ένα σοκ για το βραζιλιάνικο στιλ. Από εκείνο το σημείο και μετά δόθηκε έμφαση στη σκοπιμότητα και στο αποτέλεσμα και το θέαμα πήγε περίπατο. Το βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο δεν ήταν ποτέ ξανά ίδιο. Προσπαθώντας να αντιγράψουμε τον κυνισμό των Ευρωπαίων χάσαμε μέρος της ταυτότητάς μας».
Από την πλευρά του ο περίφημος Ζίκο δεν μετάνιωσε για τον τρόπο που αγωνίστηκε σε εκείνο το ματς η ομάδα του: «Δεν υπάρχει τίποτε κακό στο να χάνεις με αξιοπρέπεια. Δεν υπήρχε ποτέ περίπτωση να μας πει ο Σαντάνα να κάτσουμε πίσω. Η δέσμευσή μας ήταν να πηγαίνουμε πάντα για τη νίκη. Αυτός είναι ο αληθινός βραζιλιάνικος τρόπος. Φυσικά και λυπηθήκαμε για το αποτέλεσμα, αλλά είχαμε καθαρή τη συνείδηση μας. Μείναμε πιστοί στις ιδέες μας μέχρι τέλους και δεν επιτρέψαμε στη νοοτροπία της νίκης με κάθε κόστος να μας χαλάσει το παιχνίδι».
Κι αν οι διεθνείς μπόρεσαν να συνέλθουν από την… τραγωδία, δεν συνέβη το ίδιο και με τους Βραζιλιάνους φιλάθλους. Στο Ρίο και σε άλλες μεγάλες πόλεις της αχανούς χώρας τη βραδιά μετά το ματς ξέσπασαν απίστευτης έκτασης επεισόδια. Αστυνομικές δυνάμεις και εξαγριωμένοι οπαδοί μάχονταν για πολλές ώρες σε δρόμους και πλατείες, τα κλομπ, τα δακρυγόνα και οι αντλίες νερού βρέθηκαν στο προσκήνιο. Δεκάδες οι τραυματίες, δεκάδες οι συλλήψεις, όμως ο τραγικός επίλογος γράφτηκε με τις 16 αυτοκτονίες φιλάθλων που δεν άντεξαν την πίκρα του αποκλεισμού.