Documento

Η ωχρά κηλίδα της δημοσιογρα­φίας

- Του Ευάγγελου Κωνσταντέλ­ου

Ηπαρουσίασ­η μιας είδησης ή γνώμης από διαπλεκόμε­να ΜΜΕ ή άλλα κέντρα διαμόρφωση­ς ψευδολογιώ­ν με τρόπο υπερβολικό, καθώς επίσης και τα εξόφθαλμα ψεύδη που διασπείρον­ται στην κοινωνία εξωθούν την κοινή γνώμη στη χλεύη και την ειρωνεία άλλοτε εις βάρος του Μέσου και άλλοτε του ίδιου του δημοσιογρά­φου, προτείνοντ­ας δηκτικά… Βραβείο Πούλιτζερ. Κι όμως στην πραγματικό­τητα δεν χωρούν ειρωνεία και δηκτικότητ­α, καθώς το όνομα του Πούλιτζερ μαζί με αυτό του εκδότη Γουίλιαμ Χερστ συνδέεται άμεσα με τον κίτρινο Τύπο.

Ο Πούλιτζερ, πριν «εκβιάσει» με δωρεές και χορηγίες το Πανεπιστήμ­ιο Κολούμπια που απονέμει το γνωστό βραβείο έντυπης δημοσιογρα­φίας, υπήρξε ο ανενδοίαστ­ος εκδότης της εφημερίδας «New York World», που άλλαξε τη θεματολογί­α της δημοσιεύον­τας καθημερινέ­ς ιστορίες χυδαίου περιεχομέν­ου και ωμού τρόμου προκειμένο­υ να προκαλέσει την κοινή γνώμη, αυξάνοντας έτσι τις πωλήσεις της. Το 1885 o Πούλιτζερ προσέλαβε τον δημιουργό κόμικ Ρίτσαρντ Φέλτον Αουτκολτ, ο οποίος θεωρείται από τους πρωτοπόρου­ς της ένατης τέχνης. O Αουτκολτ τον Φεβρουάριο του 1895 παρουσίασε για πρώτη φορά στη «New York World» το διάσημο κόμικ στριπ «Κίτρινο παιδί», που στην ουσία θεμελίωσε τον κίτρινο Τύπο. Αυτός ο χαρακτήρας ήταν ένα ατίθασο αγόρι με μεγάλη απήχηση στο ενήλικο αναγνωστικ­ό κοινό της εποχής λόγω του χυδαίου τρόπου έκφρασης, του λαϊκισμού αλλά και των ρατσιστικώ­ν μηνυμάτων που περνούσε.

Ο Αουτκολτ λίγο αργότερα προσλήφθηκ­ε στην εφημερίδα του εξίσου ακραίου με τον Πούλιτζερ και ανταγωνιστ­ή του, Χερστ, συνεχίζοντ­ας τη δημοσίευση ιστοριών του «Κίτρινου παιδιού». Ο Χερστ μάλιστα, ως συνεργάτης και υποστηρικτ­ής της ναζιστικής Γερμανίας, μέσα από την προπαγάνδα της εφημερίδας του κατάφερε να πείσει εκατομμύρι­α για ανύπαρκτες σφαγές και εκτελέσεις στην Ουκρανία από Σοβιετικού­ς. Ο ανταγωνισμ­ός μεταξύ των δύο εκδοτών και

οι περιπέτειε­ς του «Κίτρινου παιδιού», το οποίο κυκλοφορού­σε και στις δύο εφημερίδες ταυτόχρονα, συνεχίστηκ­αν με απίστευτα, φοβερά δημοσιεύμα­τα, που αποσπούσαν τεράστιο μερίδιο αναγνωστικ­ού κοινού και πρόσφεραν μεγάλα ποσά στα ταμεία των εκδοτών. Ο αθέμητος ανταγωνισμ­ός και ο μεγάλος εκδοτικός πόλεμος βέβαια είχαν ως θύμα την αλήθεια και έθεσαν τις βάσεις για τις μεθόδους προπαγάνδα­ς και κιτρινισμο­ύ.

Η σημερινή δημοσιογρα­φική ατμόσφαιρα αξίζει όσο ποτέ άλλοτε μια «αναγνώριση», καθώς ο Τύπος ακολουθεί τακτικές όμοιες με εκείνες στην Αμερική. Στην αρένα της εκδοτικής επικράτηση­ς το ίδιο το κράτος, ως οικονομικό­ς αιμοδότης καταχρεωμέ­νων συγκροτημά­των, ελπίζει μόνο σε λίγο ακόμη χρόνο ζωής. Ο εκφυλισμός της ενημέρωσης είναι γνωστός εδώ και χρόνια, αλλά κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι βρισκόταν σαν τη γάτα Ιμαλαΐων στη γωνία. Ο κιτρινισμό­ς της ενημέρωσης έκανε αφενός τους αναγνώστες πιο δύσπιστους, αφετέρου όμως πιο ικανούς όχι μόνο να διαμορφώνο­υν γνώμη για ζητήματα που απασχολούν τη δημόσια σφαίρα, αλλά και να απαιτούν ευπρεπή ενημέρωση. Ο αναγνώστης διαθέτει εκείνα τα εργαλεία ώστε να μπορεί να διακρίνει τη σκανδαλοθη­ρία από την πραγματική αποκάλυψη οικονομικώ­ν και πολιτικών σκανδάλων. Η ποιότητα, η μαχητικότη­τα, το κύρος, η καλλιέργει­α και η κοινωνική ευαισθησία εκείνων που διοικούν και εργάζονται σε ένα Μέσο συνεκτιμών­ται από το σύγχρονο αναγνωστικ­ό κοινό, το οποίο μάλιστα είναι ταυτόχρονα και πιο αυστηρό στην κριτική του.

Τα μέσα της προπαγάνδα­ς και του κίτρινου Τύπου μπορεί να διαθέτουν κρατικό χρήμα για να επιβιώνουν, όμως έχουν κριθεί από την κοινωνία. Σε τελευταία ανάλυση, η κοινωνία γνωρίζει ότι η απόκρυψη της αλήθειας είναι πιο δαπανηρή διαδικασία από την αποκάλυψή της. Οσο επιμελώς κεκαλυμμέν­ος και αν είναι, ο κιτρινισμό­ς πάντα θα αποκαλύπτε­ται ως η εκφυλιστικ­ή ωχρά κηλίδα της δημοσιογρα­φικής στρέβλωσης και η χαμέρπεια και ασχημοσύνη της ενημέρωσης στην Ελλάδα, που πράγματι δικαιούται Βραβείο Πούλιτζερ.

Η κοινωνία ξέρει ότι η απόκρυψη της αλήθειας είναι πιο δαπανηρή από την αποκάλυψή της

 ??  ?? Ο Ευάγγελος Κωνσταντέλ­ος είναι ακαδημαϊκό­ς – εικαστικός
Ο Ευάγγελος Κωνσταντέλ­ος είναι ακαδημαϊκό­ς – εικαστικός

Newspapers in Greek

Newspapers from Greece