Η Φλόγα δεν άναψε για όλους
Σαν σήμερα το 1980 ξεκινούσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στη Μόσχα που σημαδεύτηκαν από το μποϊκοτάζ των ΗΠΑ και άλλων 64 χωρών λόγω της σοβιετικής επέμβασης στο Αφγανιστάν
Εν συντομία
Τους 19ους Ολυμπιακούς Αγώνες – οι πρώτοι που διεξάχθηκαν σε χώρα του ανατολικού μπλοκ– μποϊκοτάρισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες 64 χώρες, προβάλλοντας ως αιτιολογία τη στρατιωτική επέμβαση της Σοβιετικής Ενωσης το 1979 στο Αφγανιστάν.
Γιατί ενδιαφέρει
Η διοργάνωση του ’80 ήταν η πρώτη που επλήγη τόσο πολύ από την πολιτική.
Ηταν η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου, με τις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ενωση να αναζητούν ευκαιρίες για το πώς θα πληγώσουν η μία την άλλη. Η μεγάλη ευκαιρία που αναζητούσαν οι Αμερικανοί δόθηκε τον Δεκέμβριο του 1979 με τη στρατιωτική επέμβαση των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν. Η διαρκής προπαγάνδα των ΗΠΑ για τους «κακούς Ρώσους» έπιασε τόπο δημιουργώντας ένα κίνημα διαμαρτυρίας που γιγαντώθηκε σε λίγους μήνες και κατέληξε σε μαζικό μποϊκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων της Μόσχας.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ έστειλε στις 20 Ιανουαρίου 1980 στο Κρεμλίνο το δικό του τελεσίγραφο: «Αν σε έναν μήνα το αργότερο τα στρατεύματά σας δεν αποχωρήσουν από το Αφγανιστάν, η αμερικανική ολυμπιακή ομάδα δεν θα ταξιδέψει στη Μόσχα, ενώ θα ζητήσουμε και από άλλες χώρες να πράξουν το ίδιο». Δεκάδες συσκέψεις, συναντήσεις, πολύωρες
επαφές αθλητικών αξιωματούχων και διπλωματών, σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ ΔΟΕ, ΗΠΑ, Σοβιετικής Ενωσης και κυβερνήσεων άλλων χωρών που μεσολαβούσαν ώστε να βρεθεί λύση προηγήθηκαν των Αγώνων. Μέχρι που έπεσε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και η πρόταση να μεταφερθούν στην Ελλάδα!
Ούτε βήμα πίσω
Τελικά ο πρόεδρος της ΔΟΕ, λόρδος Κιλάνιν, και οι Αθάνατοί του έπεισαν τον Ρώσο πρόεδρο Λεονίντ Μπρέζνιεφ να κάνει κάποιες υποχωρήσεις για να σωθεί η διοργάνωση. Ομως η Ουάσινγκτον δεν έκανε βήμα πίσω για το μποϊκοτάζ και ήταν ανένδοτη αν δεν αποχωρούσαν τα σοβιετικά στρατεύματα από το Αφγανιστάν. Και όσο περνούσε ο καιρός, η μια μετά την άλλη πολλές χώρες δήλωναν ότι δεν θα μετάσχουν στους Αγώνες. Ο Καναδάς, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Δυτική Γερμανία ευθυγραμμίστηκαν πλήρως και άμεσα με τις αμερικανικές θέσεις. Στον χορό μπήκαν και οι μουσουλμανικές χώρες (23 από αυτές συμμετείχαν στο μποϊκοτάζ), καθώς θεωρούσαν ότι η επέμβαση στο Αφγανιστάν ισοδυναμούσε με επίθεση στο ισλάμ. Στο μποϊκοτάζ πήραν τελικά μέρος 65 χώρες, όχι όμως και η Ελλάδα που με απόφαση της κυβέρνησης Ράλλη αποφάσισε να στείλει τους 42 αθλητές μας στη Μόσχα. Είναι χαρακτηριστικό ότι υπήρξαν και χώρες όπως η Γαλλία, η Βρετανία και η Αυστραλία που δεν πήραν επισήμως μέρος στους Αγώνες, αλλά επέτρεψαν στους αθλητές τους να συμμετάσχουν μεμονωμένα υπό την ολυμπιακή σημαία.
Ακαμπτη στάση
Από την πλευρά τους οι ΗΠΑ τήρησαν μέχρι τέλους άκαμπτη στάση και δεν άφησαν τους αθλητές τους να πάρουν μέρος έστω και μεμονωμένα. Κι αυτό γιατί ο Τζ. Κάρτερ έφτασε σε σημείο να τους απειλήσει με αφαίρεση διαβατηρίου αν λάμβαναν μέρος στη διοργάνωση.
Τελικά στις 19 Ιουλίου, στην τελετή έναρξης στο στάδιο Λένιν της Μόσχας, παρατάχθηκαν μόλις 80 χώρες με 5.179 αθλητές (4.064 άντρες και 1.115 γυναίκες), οι λιγότερες από τους Ολυμπιακούς του 1956. Το πλήγμα για τη Σοβιετική Ενωση του Λ. Μπρέζνιεφ, ο οποίος είχε επενδύσει πολλά στους Αγώνες για να προβάλει τα δικά του επιτεύγματα, ήταν μεγάλο. Ομως αυτό δεν εμπόδισε τους οικοδεσπότες να διοργανώσουν καταπληκτικούς Αγώνες, με την περίφημη μασκότ, τον Μίσα το αρκουδάκι (δημιουργία του σχεδιαστή παιδικών βιβλίων Βίκτορ Τσιζίκοφ), να κλέβει την παράσταση και να συγκινεί ολόκληρο τον πλανήτη…
Σούπερ σταρ των αγώνων αναδείχτηκε ο Σοβιετικός γυμναστής Αλεξάντρ Ντιτιάτιν με οκτώ μετάλλια (3-4-1). Η Ελλάδα κατέκτησε τρία μετάλλια (ένα χρυσό και δύο χάλκινα). Το χρυσό κατέκτησε στα 62 κιλά της ελληνορωμαϊκής πάλης ο Στέλιος Μυγιάκης και τα χάλκινα ο Γιώργος Χατζηιωαννίδης στα 63 κιλά της ελευθέρας πάλης και ο ιστιοπλόος Τάσος Μπουντούρης στα σόλινγκ (πλήρωμα οι Τάσος Γαβρίλης, Αρης Ρεπανάκης).
Οι Σοβιετικοί και οι σύμμαχοί τους ανταπέδωσαν το μποϊκοτάζ τέσσερα χρόνια αργότερα (1984) στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Αντζελες.
Στο μποϊκοτάζ των Δυτικών δεν συμμετείχε η Ελλάδα, η οποία έστειλε κανονικά στη Μόσχα τους 42 αθλητές της